Աֆուլահ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քաղաք
Աֆուլահ
עֲפוּלָה
Զինանշան

ԵրկիրԻսրայել Իսրայել
ՇրջանՀյուսիսային մարզ
ՔաղաքապետԱվի Էլկաբեց
Հիմնադրված է1925 թ.
Տվյալ կարգավիճակում1972 թվականից
Մակերես26909 կմ²
ԲԾՄ125 մ
Բնակչություն49169 մարդ (2018)
Ազգային կազմՀրեաներ (91,8%), այլ (8,2%)
Ժամային գոտիUTC+2
Հեռախոսային կոդ+972 4
Փոստային դասիչ18105[1], 18106[1], 18110[1], 18111[1], 18120[1], 18121[1], 18122[1], 18123[1], 18124[1], 18126[1], 18127[1], 18129[1], 18130[1] և 18132[1]
Պաշտոնական կայքafula.muni.il
Աֆուլահ (Իսրայել)##
Աֆուլահ (Իսրայել)
Ջրային աշտարակ՝ Աֆուլահի տեսարժան վայր

Աֆուլահ[2] (եբրայերեն՝ עֲפֻלָּה, עפולה‎; արաբ․՝ العفولة‎‎, ալ-Աֆուլահ) քաղաք Իսրայելում[3], հիմնադրվել է 1925 թվականին Իսրայելաան հովտում այլ հրեական բնակավայրերի կողքին[4]։ Բնակչությունը՝ ▲60 000 մարդ (օգոստոսի 14, 2020)։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իսրայելական Քանանի նվաճման ժամանակ ներկայիս Աֆուլայի տեղակայքը Օֆելի (կամ Օֆերի) բնակավայրն էր, որը նշանակում է «աշտարակ» կամ «ամրացված բնակավայր բլրի վրա»[5]։ Հավանաբար, հենց այստեղ էր, որ Գեդեոնը՝ Թանախի հերոսը, իսրայելցի դատավորներից մեկը, զոհասեղան կառուցեց. «Եվ Գեդեոնը այնտեղ զոհասեղան շինեց Տիրոջ համար և անվանեց. նա դեռ գտնվում է Օֆրե Ավիեզերովայի մոտ» (Դատավորներ (գիրք) 6:24)[6]։

1799 թվականին Նապոլեոնի եգիպտական արշավանքի ընթացքում, Թաբոր լեռան մոտակայքում գտնվող ժամանակակից Աֆուլահի ներկայիս վայրում, տեղի ունեցավ ֆրանսիացիների և թուրքերի ճակատամարտը[7]։

Աֆուլահից ոչ հեռու՝ այսօրվա կիբուցի Մերհավիայի տեղում, կար մի փոքր արաբական գյուղ Ալ-Աֆուլա (ալ-Ֆուլա), որի բնակիչները, հողը վաճառելով հրեական բնակիչներին, հեռացան այս տարածքից[8]։

Ժամանակակից Աֆուլահը հիմնադրվել է 1925 թվական[9], իսրայելական հովտում հրեական բնակավայրերի գործունեության բարձրության վրա[10]։

Քաղաքը գտնվում է Եհոշուա Հանկինի օգնությամբ ձեռք բերված հողերի վրա Սիոնիստական ամերիկյան հողերի զարգացման հիմնադրամի կողմից[7]։ Սրանք ճահճային, անպիտան էին մարդու կյանքի համար[11]։ Աստիճանաբար, նրանց վրա սկսեցին հայտնվել հրեական գյուղատնտեսական բնակավայրեր։

Երուսաղեմի համալսարանի պրոֆեսոր Էլիզեր Սուկենիկի գլխավորած հնագիտական պեղումների արդյունքում, որոնք տեղի են ունեցել 1926-31 թվականներին Աֆուլահի զարգացման նոր պլաններով[12], հայտնաբերվել են բազմաթիվ մշակութային շերտեր, որոնք վկայում են պղնձի դարաշրջանից (մ.թ.ա. երրորդ հազարամյակ) այստեղ գտնվող մարդկանց ներկայության մասին[13]։ Այս բնակավայրերի շարունակականության պակաս էլ կար, այսինքն՝ եղել են անկման և ամայացման ժամանակներ, երբ ոչ ոք չէր ապրում այդ հողերում[14]։

Աֆուլահ քաղաքը տեղակայված է հովտի կենտրոնում։ Այն գտնվում է Հայֆա-Դամասկոս երկաթգծից ոճ հեռու։ «Ռակեվետ ա-Էմեկ»-ը (հովտային գնացք) հիջազ երկաթուղու մասնաճյուղն է[15]։

«Հայֆա-Բեյթ-Շեան» երկաթուղու առաջին հատվածը շահագործման է հանձնվել 1904 թվականի հունվարին, իսկ 1948 թվականի մարտին՝ Յարմուք գետի վրայի կամուրջների պայթյունից հետո, այս ճանապարհի երթևեկությունը դադարեցվել է[15]։

2016 թվականի հոկտեմբերին բացվեց երկաթուղային գիծ, որը քաղաքը կապում էր Հայֆայի և Բեյթ-Շեանի հետ[15]։

Աֆուլահը կարևոր ռազմավարական կետ է երկու հիմնական ուղղությունների խաչմերուկում՝ Արևմուտք - Արևելք և Հարավ - Հյուսիս[16]։ Այս ճանապարհներից մեկը Աֆուլահը կապում է Թել Ավիվի հետ[17], իսկ մյուսը՝ Երուսաղեմի, Շխեմի (Նաբլուս) և Ջենինի հետ[18]։

1972 թվականին Աֆուլահը ստացել է քաղաքի կարգավիճակ[19]։

Աֆուլահում բնակվում էր ռուս գրող և գրականագետ Հայնրիխ Էլշտեյն-Գորչակովը, ինչպես նաև գիտաֆանտաստիկ Պավել Ամնուելը[20]։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Իսրայելի վիճակագրության կենտրոնական բյուրոյի, քաղաքի բնակչությունը 2018 թվականի սկզբին կազմել է 49 169 մարդ[21]։

Առաջիկա 20 տարիների զարգացման երկարաժամկետ ծրագրի համաձայն, քաղաքի բնակչությունը կաճի մինչև 100000 մարդ։

Աֆուլահը բաղկացած է երեք մեծ տարածքներից՝ ինքն Աֆուլահը, Վերին Աֆուլահը (Աֆուլահ-Իլիթ) և Գիվ աթ ա-Մորէն։ Գիվ աթ ա-Մորէնը տեղակայված է Մորե լեռան լանջին՝ ծովի մակարդակից 250-400 մետր բարձրության վրա։ Այս տարածքները հանվում են ստորին քաղաքից՝ Աֆուլահից[22], որը գտնվում է ծովի մակարդակից 45 մետր ցածր[23]։

Այսօրվա Աֆուլահը[24] ժամանակակից զարգացող քաղաք է ընդարձակ ենթակառուցվածքներով, Իսրայելական հովտի վարչական կենտրոն[25]։

Արդյունաբերություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աֆուլահի բոլոր ձեռնարկությունները կենտրոնացած են երկու փոքր արդյունաբերական գոտում` Աֆուլ Իլիթում և Աֆուլահում[26]։ Այսօր աշխատատեղերի ամենամեծ քանակը «ա-Էմեկ» հիվանդանոցային համալիրում է[27]։ Հիվանդանոցի անձնակազմը բաղկացած է գրեթե 2000 բժիշկներից, բուժքույրերից, սպասավորներից և տեխնիկական անձնակազմից[28]։

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Afula water tower
Քաղաք State Country
Ingelheim am Rhein {{{2}}} Rhineland-Palatinate {{{2}}} Germany
Osnabrück {{{2}}} Lower Saxony {{{2}}} Germany
Biłgoraj {{{2}}} Lublin Voivodeship {{{2}}} Poland
Providence {{{2}}} Rhode Island {{{2}}} United States
Worcester {{{2}}} Massachusetts {{{2}}} United States
New Haven {{{2}}} Connecticut {{{2}}} United States
Stamford {{{2}}} Connecticut {{{2}}} United States
West Hartford {{{2}}} Connecticut {{{2}}} United States
Fresno {{{2}}} California {{{2}}} United States
Santa Fe {{{2}}} Santa Fe Province {{{2}}} Argentina
Mingachevir Կաղապար:No flag Mingachevir {{{2}}} Azerbaijan

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 http://www.geopostcodes.com/Jezreel_Valley
  2. ↑ «Postal and ZIP Code database». www.geopostcodes.com. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 14-ին.
  3. ↑ Monthly Bulletin of Statistics, August 2018. UN. 2018 թ․ հոկտեմբերի 1. էջեր 1–21. ISBN 978-92-1-363083-9.
  4. ↑ Muhlestein, Kerry (2013 թ․ սեպտեմբերի 30). «Execration and Execration Texts». Encyclopedia of the Bible Online. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  5. ↑ «Germania Judaica». Encyclopedia of Jewish History and Culture Online. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  6. ↑ Palmer, Samuel (1974 թ․ մարտի 6). The Letters of Samuel Palmer, Vol. 2: 1860–1881. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-874486-3.
  7. ↑ 7,0 7,1 Kitchener. I.B. Tauris. 2016. ISBN 978-0-85772-756-5.
  8. ↑ www.afternic.com https://www.afternic.com/forsale/govisitisrael.com?utm_source=TDFS&utm_medium=sn_affiliate_click&utm_campaign=TDFS_GoDaddy_DLS&traffic_type=TDFS&traffic_id=GoDaddy_DLS. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  9. ↑ Conder, Claude R. (1876-01). «Early Christian Topography in Palestine». Palestine Exploration Quarterly. 8 (1): 11–23. doi:10.1179/peq.1876.8.1.11. ISSN 0031-0328.
  10. ↑ «Pringle, Sir Norman Robert, (18 Oct. 1871–18 April 1919)». Oxford University Press. 2007 թ․ դեկտեմբերի 1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  11. ↑ «Supplementary file 1. Point mutated genes». dx.doi.org. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  12. ↑ «New Patent Lock». Scientific American. 14 (26): 216–216. 1859 թ․ մարտի 5. doi:10.1038/scientificamerican03051859-216. ISSN 0036-8733.
  13. ↑ Spatz, M.; Renkawek, K.; Murray, M. R.; Klatzo, I. (1975 թ․ դեկտեմբերի 26). «Uptake of radiolabeled glucose analogues by organotypic pia arachnoid cultures». Brain Research. 100 (3): 710–715. doi:10.1016/0006-8993(75)90174-2. ISSN 0006-8993. PMID 130.
  14. ↑ «Department of State, Memorandum, Proposed Representations to Provisional Government of Israel Regarding Maintenance of Peace in Palestine, August 16, 1948, Top Secret, NARA». U.S. Intelligence on the Middle East, 1945-2009. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Ma, Ronald (1959-11). «The Age Structure of Quoted Public Companies». Applied Statistics. 8 (3): 158. doi:10.2307/2985872. ISSN 0035-9254.
  16. ↑ Durham, Scott (1993). «From Magritte to Klossowski: The Simulacrum, between Painting and Narrative». October. 64: 16. doi:10.2307/778712. ISSN 0162-2870.
  17. ↑ Barlow, Hugh D. (2015 թ․ դեկտեմբերի 3). «Dead for Good». doi:10.4324/9781315635286. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  18. ↑ «Washington Post District of Columbia Mail Service Poll, December 1994». ICPSR Data Holdings. 2005 թ․ հունվարի 7. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  19. ↑ Menon, P. K.; Ohlmeyer, Ernest J. (2000 թ․ նոյեմբերի 9). «Integrated Guidance-Control Systems for Fixed-Aim Warhead Missiles». Fort Belvoir, VA. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  20. ↑ «Afula to Double in Size | Hamodia.com». Hamodia (անգլերեն). 2016 թ․ սեպտեմբերի 14. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
  21. ↑ «Кротов А.В. Право на национальное самоопределение в конституционном праве Израиля». Право и политика. 12 (12): 60–71. 2019-12. doi:10.7256/2454-0706.2019.12.31482. ISSN 2454-0706.
  22. ↑ Testing for rating of room air-conditioners, BSI British Standards, Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին
  23. ↑ «2008 IEEE International Integrated Reliability Workshop Final Report». 2008 IEEE International Integrated Reliability Workshop Final Report. IEEE. 2008. doi:10.1109/irws.2008.4796064. ISBN 978-1-4244-2194-7.
  24. ↑ Segev, R.; Rodnay, G. (1999). Journal of Elasticity. 56 (2): 129–144. doi:10.1023/a:1007651917362. ISSN 0374-3535 http://dx.doi.org/10.1023/a:1007651917362. {{cite journal}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  25. ↑ «NETWATCH: Botany's Wayback Machine». Science. 316 (5831): 1547d–1547d. 2007 թ․ հունիսի 15. doi:10.1126/science.316.5831.1547d. ISSN 0036-8075.
  26. ↑ A New Life in Israel. Boston, USA: Academic Studies Press. 2019 թ․ դեկտեմբերի 31. էջեր 66–95. ISBN 978-1-61811-717-5.
  27. ↑ Morse, Jedidiah, 1761-1826. ([1812]). The American universal geography, or, A view of the present state of all the kingdoms, states, and colonies in the known world. : In two volumes. The first volume contains a copious introduction, adapted to the present improved state of astronomical science--a brief geography of the earth--a general description of America--an account of North-America, and its various divisions, particularly of the United States--a general account of the West-Indies, and of the four groupes [sic] of islands into which they are naturally divided, and a minute account of the several islands--a general description of South-America, and a particular account of its various states and provinces--and a brief description of the remaining American islands. : The second volume contains a geography of the Eastern continent--a general description of Europe, and a minute account of its various kingdoms and states--a general description of Asia, its kingdoms, provinces, and islands--an account of the numerous islands arranged by modern geographers under the names of Austral Asia and Polynesia--a general description of Africa, and a particular account of its various states and islands. : To which are added an abridgement of the last census of the United States--a chronological table of remarkable events from the creation to this time--an improved list of ancient and modern learned and eminent men--and a copious index to the whole work. The whole comprehending a complete system of modern geography. : Accompanied by a new and elegant general atlas of the world, containing (in a separate volume,) sixty three maps, comprising, as far as they could be obtained, all the latest discoveries to the present time. Published by Thomas & Andrews, and sold, wholesale and retail, at their bookstore, no. 45, Newbury-Street--May, 1812. J.T. Buckingham, printer, Winter-Street. OCLC 426074334.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  28. ↑ Karmon, Yehuda (1960-04). «The Drainage of the Huleh Swamps». Geographical Review. 50 (2): 169. doi:10.2307/211506. ISSN 0016-7428.

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Քաղաքապետարանի պաշտոնական կայք Արխիվացված 2015-07-26 Wayback Machine
  2. Քաղաքապետարանի կայք ռուսերեն
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Աֆուլահ&oldid=9804068» էջից