Արևելյան Վեյ
| Արևելյան Վեյ | |
|---|---|
 | |
| Կարգավիճակ | historical Chinese state? |
| Մայրաքաղաք | Լոյան |
| Հիմնադրված է | 534 թ. |
Արևելյան Վեյ (東魏 —Դուն Վեյ), 534-550 թվականներին գոյություն ունեցող պետություն Հյուսիսային Չինաստանի տարածքում՝ Նան-բեյ-չաոյի ժամանակաշրջանում։
Արևելյան Վեյի կայրսրությունն առաջացել է 534 թվականին Հյուսիսային Չինաստանի Հյուսիսային Վեյ թագավորության փլուզումից հետո։ Այդ ժամանակ ներքին անկարգությունների արդյունքում հյուսիսում իշխող Յուան (Տոբա) կայսերական ընտանիքը կորցրել էր իշխանությունը, որը գտնվում էր հրամանատար Գաո Հուանի (高歡) ձեռքում։ Սյաո Ու-Դի կայսրը ներկայացավ նրա դեմ, բայց ոչնչացվեց և ստիպված եղավ փախչել Գուանչժուն, որն այդ ժամանակ դարձել էր Արևմտյան Վեյ կայսրության կենտրոնը։ Նույն տարում Գաո Հուանը Արևելյան Վեյի թագավորության գահ բարձրացրեց Յուան տոհմի իշխաններից մեկին՝ Յուան Շանջյանին, որը կայսր Սյաո Ցզին-դին (孝靜帝) էր՝ Արևելյան Վեյի առաջին և միակ կայսրը։ Այնուամենայնիվ նա ոչ մի իրական իշխանություն չուներ։ Մի քանի արշավանքներ էին ծրագրված Արևմտյան Վեյի դեմ՝ նպատակ ունենալով վերամիավորել Հյուսիսային Վեյի կայսրությունը, բայց նպատակը չիրականացավ։
547 թվականին Գաո Հուանը մահացավ։ Նրա որդիներ Գաո Չենը (高澄) և Գաո Յանը (高洋) պահպանեցին կայսրի վրա վերահսկողությունը, բայց 550 թվականին Գաո Յանը հեռացավ Սյաո Ցզին-դի կայսեր մոտից, իրեն հռչակեց կայսր և հիմնադրեց նոր Ցի կայսրություն (պատմության մեջ հայտնի որպես Հյուսիսային Ցի)։
Բուդդայական արվեստը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արևելյան Վեյի բուդդայական արվեստը արտահայտում էր Գանդհարայի և Կենտրոնական Ասիայի հունա-բուդդիստական ազդեցության համադրությունը (ներկայացված է հունական ոճի ծաղկեպսակների գործվածքների մեջ) չինական գեղարվեստական ավանդույթներ հետ։
Արևելյան Վեյի կայսրը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Տեսնել անունը (諡號 shìhào) |
Անհատական անուն | Գահակալման տարիներ | Գահակալման դարաշրջան (年號niánhào) և գահակալման տարիները |
|---|---|---|---|
| Սյաո Ցզին-դի 孝靜帝 Xiàojìngdì |
Յուան Շանցզյան 元善見 Yuán Shànjiàn |
534—550 |