Արտեմիս II
Արտեմիս II | |
Ընդհանուր տեղեկություններ | |
---|---|
Տիեզերանավի թռիչքային տվյալները | |
Անձնակազմի թռիչքային տվյալներ |
«Արտեմիս II» (անգլ.՝ Artemis 2, պաշտոնապես Artemis II՝ անվանումը հռոմեական թվանշանով[1]), ՆԱՍԱ-ի պլանավորած «Օրիոն» տիեզերանավի առաջին մարդատար էկսպեդիցիան, որը նախատեսվում է գործարկել Space Launch System գերծանր հրթիռակիրի միջոցով։ Արշավախմբի նպատակը լուսնի շուրջ պտույտ տալն է։ Առաքելությունը նախատեսված է 2026 թվականի ապրիլին[2][3]։
«Օրիոն» տիեզերանավը տիեզերքում կանցկացնի մոտ 10 օր։
Հաջորդ «Արտեմիս III» էկսպեդիցիայի շրջանակներում նախատեսվում է տիեզերագնացների առաջին վայրէջքը լուսնի վրա: Չորրորդ էկսպեդիցիայում՝ «Արտեմիս IV-ում», նախատեսվում է չորս տիեզերագնացների տեղափոխել «Gateway» մերձարևադարձային կայան, ինչպես նաև անձնակազմին իջեցնել լուսնի մակերևույթին[4][5]։
Ակնարկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2017 թվականին նախատեսվել է, որ արշավախումբը, բացի «Օրիոն» տիեզերանավով լուսին փորձնական թռիչքից, կգործարկի ստեղծվող Gateway լուսնային կայանի առաջին մոդուլը, հետագայում պլանները վերանայվել են: Նախկինում նախնական պլաններից մեկն այն էր, որ օդաչուավոր տիեզերանավը փորձարարական թռիչք կատարի գրավված աստերոիդով լուսնի ուղեծրում[6]։ 1972 թվականի դեկտեմբերից ի վեր, երբ մարդիկ վերջին անգամ հեռացել են երկրի ուղեծրից «Ապոլոն 17» տիեզերանավով, իրադարձությունը տեղի է ունեցել առաջին անգամ:
2018 թվականի վերջին ավարտվել է «Արտեմիս II-ի» համար «Օրիոն» պարկուճի կորպուսի արտադրությունը[7]։
Ենթադրվում է, որ անձնակազմը բաղկացած կլինի երեք ամերիկացի և մեկ կանադացի տիեզերագնացից:
Գործարկման ամսաթիվ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2011 թվականի նախնական վերանայումների ժամանակ գործարկման ամսաթիվը տեղադրվել է 2019 թվականից 2021 թվականներին ընկած ժամանակահատվածում, բայց հետագայում գործարկման ամսաթիվը տեղափոխվել է 2023 թվականը Space Launch System (SLS) ուժեղացուցիչի վրա[8][9]։ 2022 թվականի դեկտեմբերի դրությամբ էկսպեդիցիայի մեկնարկը նախատեսված էր 2024 թվականի մայիսին[10]։ 2023 թվականի մարտի մեկնարկը հետաձգվել է 2024 թվականի նոյեմբերին[11]։ 2024 թվականի հունվարին ՆԱՍԱ-ն հայտարարել է գործարկման ամսաթվի հետաձգման մասին[12]։
Դրությամբ (ամիս, տարի) | Պլանավորված գործարկման ամսաթիվ | ||
---|---|---|---|
Ամիս | Տարի | Ամիս | Տարի |
Հուլիս | 2011 | Օգոստոս | 2021 |
Մարտ | 2015 | 2026 | |
Մարտ | 2015 | 2021 | |
Սեպտեմբեր | 2015 | Ապրիլ | 2023 |
Դեկտեմբեր | 2016 | Օգոստոս | 2021 |
Ապրիլ | 2017 | 2023 | |
Սեպտեմբեր | 2017 | 2022 | |
Մարտ | 2018 | 2023 | |
Հունվար | 2019 | 2022 | |
Հունվար | 2019 | Հունիս | 2022 |
Մարտ | 2019 | 2023 | |
Նոյեմբեր | 2019 | Հոկտեմբեր-դեկտեմբեր | 2022 |
Մայիս | 2020 | 2023 | |
Հուլիս | 2020 | Օգոստոս | 2023 |
Հունիս | 2021 | Հունիս | 2023 |
Նոյեմբեր | 2021 | Մայիս | 2024 |
Մարտ | 2023 | Նոյեմբեր | 2024 |
Հունվար | 2024 | Սեպտեմբեր | 2025 |
Դեկտեմբեր | 2024 | Ապրիլ | 2026 |
Երկրորդային ծանրաբեռնվածություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2019 թվականին կուբսատի շրջանակներում ՆԱՍԱ-ն առաջարկներ է խնդրել ԱՄՆ հաստատություններից և ընկերություններից՝ իրենց կուբսատները որպես լրացուցիչ ծանրաբեռնվածություն SLS-ի վրա «Արտեմիս II» էկսպեդիցիայի շրջանակներում[13][14]։ ՆԱՍԱ-ն կընդուներ 12 կգ-ի (26 ֆունտ) և 20 կգ-ի (44 ֆունտ) համար առաջարկներ[13]։ Ինչպես «Արտեմիս I» արշավախմբի դեպքում, կուբսատները, որոնք գտնվում էին որպես «Արտեմիս II-ի» լրացուցիչ ծանրաբեռնվածություն, պետք է տեղադրվեին SLS-ի գերլարման բլոկի և «Օրիոն» տիեզերանավի միջև փուլային անցումային օղակի ներքին մասում և կբաժանվեին «Օրիոնի» բաժանումից հետո, այս փուլում, որը կոչվում է «Արտեմիս II», կուբսատները պետք է տեղադրվեին Orion-ի և SLS-ի միջև: Ի սկզբանե նախատեսվում էր, որ ընտրությունները տեղի կունենան մինչև 2020 թվականի փետրվար, բայց տեղի կունենան առանց պաշտոնական հայտարարության: 2021 թվականի հոկտեմբերին գործարկման ամսաթվի հետաձգման պատճառով ՆԱՍԱ-ն հրաժարվել է բոլոր լրացուցիչ ծանրաբեռնվածություններից:

Անձնակազմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նույնիսկ արշավախմբի անձնակազմի հայտարարումից առաջ հայտնի էր, որ «Արտեմիս II-ի» չորս հոգանոց անձնակազմը կներառեր Կանադայի տիեզերական գործակալության (CSA) տիեզերագնաց, առաջին կանադացին, որը ճանապարհորդություն կկատարեր երկրի ցածր ուղեծրից այն կողմ՝ համաձայն ԱՄՆ-ի և Կանադայի միջև 2020 թվականի պայմանագրի պայմանների[15]։ Հետագա արշավախմբերին կմասնակցեն միջազգային անձնակազմեր, այդ թվում՝ եվրոպացի և ասիացի տիեզերագնացներ:
2023 թվականի ապրիլի 3-ին ՆԱՍԱ-ն հայտարարել է անձնակազմի անունները:
Տիեզերագնաց | Պարտականություններ | |||
---|---|---|---|---|
Անուն | Պետություն | Տիեզերական գործակալություն | ||
Երկրի դրոշ | Երկիր | |||
Գրեգորի Ուայսմեն | ![]() |
ԱՄՆ | ՆԱՍԱ | Հրամանատար |
Վիկտոր Գլովեր | ![]() |
ԱՄՆ | ՆԱՍԱ | Օդաչու |
Քրիստինա Քուք | ![]() |
ԱՄՆ | ՆԱՍԱ | Թռիչքի մասնագետ |
Ջերեմի Հանսեն | ![]() |
Կանադա | ԿԿԱ | Թռիչքի մասնագետ |
Կազմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հրթիռակիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Space Launch System՝ գերծանր հրթիռակիր, որն օգտագործվում էր «Օրիոն» տիեզերանավը երկրից դեպի լուսնի ուղեծիր արձակելու համար:
Տիեզերանավ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Օրիոն՝ անձնակազմի համար նախատեսված տրանսպորտային միջոց, որն օգտագործվում է «Արտեմիս» ծրագրի բոլոր արշավախմբերում: Այն անձնակազմին երկրից կտեղափոխի Gateway կայանի ուղեծիր և կվերադարձնի այն երկիր:
Առնչվող արշավախմբեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բացի ՆԱՍԱ-ի «Արտեմիս» ծրագրով «Արտեմիս II» արշավախմբից, կգործարկվեն նաև ուրիշներ: Դրանք ներկայացված են ստորև բերված աղյուսակում:
Առնչվող էկսպեդիցիաներ | |||
---|---|---|---|
Արշավախմբի անվանում | Էկսպեդիցիայի նպատակներ | Ամսաթիվ | |
Մեկնարկ | Վայրէջք | ||
Արտեմիս 1 | Փորձնական անօդաչու թռիչք դեպի լուսին | 2022 թվականի նոյեմբերի 16
06:47 UTC |
2022 թվականի դեկտեմբերի 11
17:40 UTC |
Արտեմիս 2 | Անձնակազմի թռիչք դեպի լուսին | Սեպտեմբեր 2025 թվական (պլան.) | |
Արտեմիս 3 | Անձնակազմի վայրէջք դեպի լուսին | Սեպտեմբեր 2026 թվական (պլան.) | |
Արտեմիս 4 | Տիեզերագնացների փոխադրում Gateway լուսնային ուղեծրային կայան և լուսնի մակերես | Սեպտեմբեր 2028 թվական (պլան.) | |
Արտեմիս 5 | Վայրէջք լուսնի հարավային բևեռում, երկու տարրերի տեղափոխում Gateway կայարան | Մարտ 2030 թվական (պլան.) | |
Արտեմիս 6 | Անձնակազմի հետ վայրէջք լուսնի վրա | Մարտ 2031 թվական (պլան.) | |
Արտեմիս 7 | Վայրէջք լուսնի վրա, լուսնային նավարկությամբ | Մարտ 2032 թվական (պլան.) | |
Արտեմիս 8 | Վայրէջք լուսնի վրա՝ նյութատեխնիկական մատակարարման և կենսապահովման սարքավորումների ապահովմամբ | 2033 թվական (պլան.) | |
Արտեմիս 9 | Վայրէջք լուսնի վրա, լուսնային լոգիստիկայի առաքմամբ | 2034 թվական (պլան.) | |
Արտեմիս 10 | Վայրէջք լուսնի վրա, երկար մնալ լուսնի մակերեսին | 2035 թվական (պլան.) |
«Օրիոն» նավի բազմակի օգտագործում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՆԱՍԱ-ի մտահղացման համաձայն, եթե «Արտեմիս 2» էկսպեդիցիայից հետո հաջողվի պահպանել «Օրիոն» նավի պարկուճը, ապա այն կօգտագործվի ընդհուպ մինչև «Արտեմիս 14» էկսպեդիցիան, հակառակ դեպքում «Արտեմիս» 3-8 էկսպեդիցիաների համար կպատրաստեն երկրորդ պարկուճը, իսկ երրորդը՝ «Արտեմիս» 9-14-ի համար[16]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Artemis II (was Exploration Mission 2)» (անգլերեն). НАСА|NASA. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-08-28-ին. Վերցված է 2022-08-28-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ https://www.dw.com/ru/missii-ssa-k-lune-pereneseny-na-2026-i-2027-gody/a-70978617
- ↑ https://www.nytimes.com/2024/12/05/science/nasa-moon-artemis-delayed-2027.html
- ↑ «NASA: Moon to Mars» (անգլերեն). NASA.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-08-05-ին. Վերցված է 2019-10-16-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ «Boeing assembling structures for NASA's second SLS Core Stage» (անգլերեն). NASASpaceFlight.com. 2019-08-09. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-08-10-ին. Վերցված է 2019-10-16-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ Foust, Jeff (2015-03-25). «NASA Selects Boulder Option for Asteroid Redirect Mission». Space News. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-04-17-ին. Վերցված է 2015-03-27-ին.
- ↑ Особый корпус // Популярная механика. — 2018. — № 11. — С. 24.
- ↑ «NASA's Deep Space Система исследования собирается вместе». NASA. 2019-03-08. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-08-01-ին. Վերցված է 2023-01-17-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն)This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
- ↑ Sloss, Philip (2018-12-28). «Космический корабль Orion с экипажем прошел критическую проверку конструкции». NASASpaceFlight.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-01-17-ին. Վերցված է 2019-03-09-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ Хауэлл, Элизабет (2022-11-16). «Миссия NASA Artemis 2: Облет людей вокруг Луны». Space.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-01-19-ին. Վերցված է 2022-11-30-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ «NASA's Artemis 2 mission around Moon set for November 2024». Արխիվացված է օրիգինալից 2023-05-12-ին. Վերցված է 2023-03-12-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ «NASA Shares Progress Toward Early Artemis Moon Missions with Crew - NASA» (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024-01-09-ին. Վերցված է 2024-01-09-ին.
- ↑ 13,0 13,1 Hill, Denise (2019-08-06). «NASA's CubeSat Launch Initiative Opens Call for Payloads on Artemis 2 Mission». NASA. Արխիվացված օրիգինալից 2019-08-06-ին. Վերցված է 2019-08-06-ին. «NASA is seeking proposals from U.S. small satellite developers to fly their CubeSat missions as secondary payloads aboard the SLS on the Artemis 2 mission under the agency's CubeSat Launch Initiative (CSLI)»
This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
- ↑ Klotz, Irene (2019-08-05). «NASA Scouting Cubesats For Artemis-2 Mission». Aviation Week & Space Technology. Արխիվացված օրիգինալից 2019-08-06-ին. Վերցված է 2019-08-06-ին. «NASA on August 5 released a solicitation for cubesats to ride along with the first crewed flight of the Space Launch System rocket and Orion capsule, with the caveat that selected projects fill strategic knowledge gaps for future lunar and Mars exploration»
- ↑ В миссии НАСА Artemis 2 будет участвовать канадский астронавт (Report). Global News. 2020-12-16. Արխիվացված օրիգինալից 2020-12-16-ին. Վերցված է 2020-12-16-ին.
- ↑ «https://oig.nasa.gov/docs/IG-20-018.pdf» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021-03-31-ին. Վերցված է 2021-03-31-ին.
{{cite web}}
: External link in
(օգնություն); Unknown parameter|title=
|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն)
<references>
-ում սահմանված <ref>
թեգը սկզբնական տեքստում չի օգտագործվել:Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Страница миссии «Артемида-2» на сайте ՆԱՍԱ(անգլ.)
- Сайт SLS(անգլ.)
![]() | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արտեմիս II» հոդվածին։ |