Արտագնա գոլի կանոն
Արտագնա գոլի կանոն[1], դա ֆուտբոլի և այլ խաղային սպորտաձևերի մրցումներում (օրինակ՝ հանդբոլում) հաղթողին որոշելու մեթոդ է, որն օգտագործվում է այն իրավիճակը լուծելու համար, երբ փլեյ-օֆֆի փուլում հանդիպած երկու մրցակից թիմերը ոչ-ոքի ավարտեցին իրենց երկխաղյա դիմակայությունը: Այս կանոնի համաձայն,եթե երկու խաղերի արդյունքում խփված գոլերի ընդհանուր հաշիվը հավասար է, ապա զույգի հաղթող է հայտարարվում այն թիմը, որի խաղացողներն ավելի շատ գոլ են խփել «արտագնա» կամ «հյուրնկալված», այսինքն՝ մրցակցի դաշտում: 2021 թվականի հունիսին ՈՒԵՖԱ-ն չեղյալ հայտարարեց այս կանոնը իր մրցաշարերում[2]։
Կիրառում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այս կանոնը օգտագործվում է շատ խոշոր ֆուտբոլային մրցաշարերում և ծառայում է որպես ոչ-ոքիի իրավիճակը լուծելու եղանակներից մեկը, ինչպես նաև գոյություն ունեցող և առկա այլ եղանակներ, որոնք օգտագործվում են նման իրավիճակներում՝ արծաթե գոլի կանոն, ոսկե գոլի կանոն, տուգանային հարված, վիճակահանություն:
Ֆուտբոլային եվրագավաթներում արտագնա գոլի կանոնը գործում էր սկսած 1965/66 Գավաթակիրների գավաթից։ 2021 թվականին ՈՒԵՖԱ-ն չեղարկել է արտագնա գոլի կանոնը բոլոր եվրագավաթային մրցաշարերի համար՝ սկսած 2021/22 մրցաշրջանից[3]։ Այժմ երկու հանդիպումների արդյունքում հավասար հաշվի դեպքում երկրորդ խաղում բոլոր դեպքերում նշանակվում է լրացուցիչ ժամանակ և անհրաժեշտության դեպքում հետխաղային 11-մետրանոցներ:
Առանձնահատկություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կանոնն ունի անարդարության երանգ, երբ երկու մրցակիցներն էլ խաղում են նույն մարզադաշտում (Եթե այդ մարզադաշտը տնային է երկու թիմերի համար, անվտանգության նկատառումներից ելնելով կամ մեկ կամ երկու թիմերից պահանջվող մարզադաշտի բացակայության պատճառով): Օրինակ՝ 2003 թվականին ՈՒԵՖԱ-ի Չեմպիոնների լիգայի կիսաեզրափակչում «Ինտերնացիոնալեի» և «Միլանի» միջև «Ջուզեպպե Մեացցա» մարզադաշտում (նույն ինքը՝ «Սան Սիրո», տնային և «Ինտերի», և «Միլանի» համար) հանդիպումներն ավարտվեցին հետևյալ արդյունքներով:
Ընդհանուր 1:1 հաշվով հաղթանակը շնորհվեց «Միլանին», քանի որ երկրորդ խաղում մարզադաշտը նրանց համար համարվում էր «օտար»:
Կա նաև համարժեք հաշվի խնդիր. երկու խաղում նույն հաշվի դեպքում արտագնա խաղում երկրորդ խաղը խաղացող թիմը առավելություն ունի հավելյալ ժամանակում (քանի որ 1:1, 2:2 հավելյալ հաշվի ժամանակ դեռևս համարվում է ուրիշի դաշտում խփած գոլ): Օրինակ, 2008 թվականին ՈՒԵՖԱ-ի գավաթի խաղարկության քառորդ եզրափակչի երկու հիմնական ժամանակ «Խետաֆեի» և «Բավարիայի» միջև ավարտվեց 1:1 հաշվով, սակայն կիսաեզրափակչի մասնակից դարձավ «Բավարիան», քանի որ լրացուցիչ ժամանակում «Խետաֆեն» և «Բավարիան» փոխանակվեցին երկու գոլով[6]: Այնուամենայնիվ, արտաժամյա առավելությունը, որն ունի արտագնա երկրորդ հանդիպումը խաղացող թիմը, հավասարեցվում է այն փաստի հետ, որ դիմակայության պատասխան խաղը այս թիմը խաղում է արտագնա խաղում, այլ ոչ թե տանը (ընդհանուր առմամբ, ավելի լավ է պատասխան խաղը տանը խաղալ):
Որոշ մրցաշարերում այս կանոնը բոլոր փուլերում չի կիրառվում։ Այսպիսով, Լիբերտադորեսի գավաթի խաղարկությունում այն կիրառվում է փլեյ-օֆֆի բոլոր փուլերում, բացառությամբ եզրափակիչ խաղերի: Օրինակ, 2008-ին Էկվադորի «ԼԴՈՒ Կիտո» ակումբը կիսաեզրափակչում հաղթեց Մեքսիկական «Ամերիկային» հենց «արտագնա» գոլի շնորհիվ (1:1 Մեխիկոյում, 0:0 Կիտոյում): Եզրափակչում «Ֆլումինենսեի» հետ երկու հանդիպումների գումարներով հաշիվը 5:5 էր (4:2 Կիտոյում, 1:3 Ռիո դե Ժանեյրոյում), և եթե այդ կանոնը կիրառվեր, ապա հաղթող կհայտարարվեր բրազիլական ակումբը: Սակայն նշանակվեց լրացուցիչ ժամանակ, իսկ հետո՝ 11 մետրանոց հարվածաշար, որտեղ ավելի ուժեղ գտնվեցին հենց էկվադորցիները՝ դրանով իսկ անընդմեջ օգտագործելով կանոնակարգի երկու կողմերը՝ որպես կանոն արտագնա գոլերով, այնպես էլ առանց դրա[7]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Свой среди чужих. Рассуждения о "правиле выездного гола"». 2017-03-16. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-04-08-ին. Վերցված է 2018-04-11-ին.
- ↑ «УЕФА отменил правило выездного гола. Без него «Зенит» не выиграл бы Кубок УЕФА». sport-express.ru (ռուսերեն). 2021-06-24. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-09-08-ին. Վերցված է 2021-09-08-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ UEFA.com (2021-06-24). «Abolition of the away goals rule in all UEFA club competitions | Inside UEFA». UEFA.com (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021-08-16-ին. Վերցված է 2021-09-27-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «UEFA Champions League - History - Matches» (անգլերեն). UEFA.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-04-12-ին. Վերցված է 2018-04-11-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «UEFA Champions League - History - Matches» (անգլերեն). UEFA.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-04-12-ին. Վերցված է 2018-04-11-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «UEFA Champions League, UEFA Cup 2007-08». rsssf.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-06-23-ին. Վերցված է 2018-04-11-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Copa Libertadores 2008». www.rsssf.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-05-22-ին. Վերցված է 2018-04-11-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն)