Արմավաթի
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Արմավաթի | ||
| անգլ.՝ Amravati
մարաթհի՝ अमरावती | ||
 | ||
| Երկիր |  Հնդկաստան | |
| Համայնք | Amravati district? և Berar Province? | |
| Մակերես | 183 կմ² | |
| ԲԾՄ | 343±1 մետր | |
| Պաշտոնական լեզու | մարաթհի | |
| Բնակչություն | 549 370 մարդ (2001) | |
| Ժամային գոտի | UTC+5:30 | |
| Հեռախոսային կոդ | 721 | |
| Փոստային դասիչ | 444601 | |
| Ավտոմոբիլային կոդ | MH 27 | |
| Պաշտոնական կայք | amravati.nic.in | |
| ||
Ամրավաթի, քաղաք Մահարաշտրայում, որը գտնվում է Վիդարբհա շրջանում: Այն Հնդկաստանի Մահարաշտրայի իններորդ ամենամեծ քաղաքն է և Վիդարբհա շրջանի երկրորդ ամենամեծ քաղաքը բնակչության թվով: Այն Ամրավաթի շրջանի, ինչպես նաև Ամրավաթի բաժնի վարչական կենտրոնն է, որը ներառում է Ամրավաթի շրջանը, Ակոլա շրջանը, Բուլդհանա շրջանը, Վաշիմ շրջանը և Յավատմալ շրջանը: Այն Մահարաշտրայի «Խելացի քաղաքներ» առաքելության շրջանակներում առաջադրված քաղաքներից մեկն է[1]:
Անվան Ստուգաբանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամրավաթիի հին անվանումը «Ուդումբրավաթի» է, դրա պրակտիկ ձևը՝ «Ումբրավաթի», իսկ «Ամրավաթի»-ն դարեր շարունակ հայտնի է այս անվամբ[2]։ Ամրավաթի անունը դրա սխալ արտասանությունն է, և, որպես արդյունք, այն այժմ այդ անունով է կոչվում։ Պնդվում է, որ Ամրավաթին իր անունը ստացել է քաղաքի պատմական Ամբադևի տաճարից։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]11-րդ դարում Ամրավաթիում մարդկային բնակության վկայությունը գալիս է ջայնիստական թիրթանկարա Ռիշաբհանաթհայի մարմարե արձանից: Ըստ դրա պատվանդանի վրա գտնվող արձանագրության՝ այս արձանը տեղադրվել է 1097 թվականին: Երբ Գովինդ Մահա Պրաբհուն 13-րդ դարում այցելել է Ամրավաթի, Ամրավաթիի շրջակայքը կառավարվում էր Դևագիրիի (Յադավ) հինդու թագավորի կողմից: Տասնչորսերորդ դարում Ամրավաթիին հարվածել է սովը (երաշտ), և բնակիչները փախել են Գուջարաթ և Մալվա: Մի քանի տարի անց տեղացիները վերադարձել են Ամրավաթի, որտեղ բնակչությունը նոսր էր: Մագեր Աուրանգպուրան, որն այժմ հայտնի է որպես «Սաբանպուրա», տասնվեցերորդ դարում Աուրանգզեբը տվել է Ջամե մզկիթին: Սա ցույց է տալիս, որ մուսուլմաններն ու հինդուները համակեցության մեջ են այս տարածքում: Երբ 1722 թվականին Ամրավաթին դարձավ Բհոսլե կի Ամրավաթի, Չհատրապատի Շահու Մահարաջը Ամրավաթին և Բադներան տվել է պարոն Ռանոջի Բհոսլեին: Քաղաքը վերակառուցվել և բարգավաճել է Ռանոջի Բհոսլեն Դևգաոնի և Անջանգաոն Սուրջիի պայմանագրից և Գավիլգադի (Չիկհալդարայի ամրոց) նկատմամբ տարած հաղթանակից հետո։
Ամրավաթիի բնակիչները դեռևս այն վայրը, որտեղ բրիտանացի գեներալ-գնդապետ Ուելսլին ճամբար էր խփել, անվանում են ճամբար։ 18-րդ դարից հետո հիմնադրվեց Ամրավաթի քաղաքը։ Ամրավաթին կառավարվում էր Նիզամի և Բոսալեի միության նահանգների կողմից։ Չնայած նշանակվեց եկամուտների պատասխանատու, պաշտպանական համակարգը տուժեց։ Բրիտանական ուժերը 1803 թվականի դեկտեմբերի 15-ին վերահսկողություն ստանձնեցին Գավիլգադ ամրոցի նկատմամբ։ Դեոգաոնի պայմանագրի համաձայն՝ Նիզամը ստացավ Վարհադը՝ որպես բարեկամության նշան։ Պինդարին ներխուժեց Ամրավաթի քաղաք մոտ 1805 թվականին[3]։
1983 թվականին Ամրավաթին դարձավ Վիդարբհայի երկրորդ մունիցիպալ կորպորացիան[4]։ Գտնվելով նահանգի մայրաքաղաք Մումբայից մոտ 663 կիլոմետր արևելք և Նագպուրից 152 կիլոմետր արևմուտք, Ամրավաթին Վիդարբհա շրջանի երկրորդ ամենամեծ քաղաքն է Նագպուրից հետո։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամրավաթին ունի միջին բարձրություն՝ 343 մետր: Այն գտնվում է Նագպուրից 156 կմ արևմուտք և ծառայում է որպես Ամրավաթի շրջանի և Ամրավաթի դիվիզիոնի վարչական կենտրոն: Քաղաքը գտնվում է բլուրներով անցնող անցումների մոտ, որոնք արևմուտքում Պուրնա ավազանի և արևելքում Վարդհա ավազանի բամբակի աճեցման շրջանները բաժանում են: Չիկհալդարան գտնվում է Ամրավաթի քաղաքից մոտ 80 կմ հեռավորության վրա, որը Վիդարբհա շրջանի միակ բլուրային կենտրոնն է: Քաղաքի տարածքը մոտ 50,5 կմ² է:
Կլիմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամրավաթին ունի արևադարձային խոնավ և չոր կլիմա՝ տաք, չոր ամառներով և մեղմից մինչև զով ձմեռներով։ Ամառը տևում է մարտից մինչև հունիս, մուսսոնային անձրևների սեզոնը՝ հուլիսից մինչև հոկտեմբեր, իսկ ձմեռը՝ նոյեմբերից մինչև մարտ։ Գրանցված ամենաբարձր և ամենացածր ջերմաստիճանները համապատասխանաբար եղել են 49,1 °C՝ 2013 թվականի մայիսի 25-ին և 5,0 °C՝ 1887 թվականի փետրվարի 9-ին[5]։ Ամրավաթին «Սվաչհ Վայու Սուրվեքշան 2024»-ի արդյունքների համաձայն՝ Հնդկաստանում երկրորդ լավագույն «Ազգային մաքուր օդի քաղաք» (2-րդ կատեգորիայի 3-10 լ բնակչություն ունեցող քաղաքներ) անվանակարգում է զբաղեցնում։
Ժողովրդագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2011 թվականին Ամրավաթի քաղաքի բնակչությունը կազմել է 646․801 մարդ, որոնցից տղամարդիկ՝ 330․544, իսկ կանայք՝ 316․257, համապատասխանաբար։ Ամրավաթի քաղաքի սեռերի հարաբերակցությունը կազմում է 957 յուրաքանչյուր 1000 տղամարդու հաշվով։ 0-6 տարեկան բնակչությունը կազմել է 62․497։ Արդյունավետ գրագիտության մակարդակը (7 տարեկանից բարձր բնակչություն) կազմել է 93,03%[6]։
Կրոն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հինդուիզմը Ամրավաթիում հիմնական կրոնն է՝ 61.8% հետևորդներով, իսլամը՝ 23.7% և բուդդիզմը՝ 12.8% հետևորդներով[7]։
| Տարի | Տղամարդ | Կին | Ընդհանուր բնակչություն | Փոփոխություն |
|---|---|---|---|---|
| 2001[8] | 284247 | 265263 | 549510 | - |
| 2011[7] | 329992 | 317065 | 647057 | 17.752 |
| Կրոնը Ամրավաթի քաղաքում (2011) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Կրոն | Տոկոս | |||
| Հինդուիզմ | 61.83 % | |||
| Իսլամ | 23.73 % | |||
| Բուդայականություն | 12.87 % | |||
| և այլն | 1.58 % | |||
Կառավարություն և իշխանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամրավաթիի քաղաքային կորպորացիան քաղաքի տեղական ինքնակառավարման մարմինն է: Այն գլխավորում է քաղաքապետը, որին օգնում է երեք տարի ժամկետով ընտրված քաղաքապետի տեղակալը[9]: Այն հիմնադրվել է 1983 թվականի օգոստոսի 15-ին: Այդ ժամանակ քաղաքային կորպորացիայի կողմից կառավարվող տարածքը կազմում էր 121.65 կմ², որը ներառում էր Ամրավաթիի և Բադներայի նախկին քաղաքային խորհուրդները, ինչպես նաև տասնութ եկամտային գյուղեր[4]:
Տրանսպորտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ճանապարհ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քաղաքի ավտոբուսների ծառայությունները կառավարվում են Ամրավաթիի մունիցիպալ կորպորացիայի կողմից: Մասնավոր ավտոռիքշաները և հեծանիվային ռիքշաները նույնպես հայտնի են: Ամրավաթին նաև սկսել է կանանց հատուկ քաղաքային ավտոբուսի գործարկումը, որը առաջինն է Վիդարբհա շրջանում: Մահարաշտրայի պետական ճանապարհային տրանսպորտի կորպորացիան (MSRTC) մատուցում է տրանսպորտային ծառայություններ միջքաղաքային և միջնահանգային ճանապարհորդությունների համար: Շատ մասնավոր օպերատորներ նույնպես սպասարկում են Ամրավաթի-Պունե և Ամրավաթի-Ինդոր երթուղիները: Ավտոբուսային ծառայություններ են մատուցվում նաև Նագպուր, Յավաթմալ, Բհոպալ, Հարդա, Ինդոր, Ռայպուր, Ջաբալպուր, Մումբայ, Պունե, Ակոլա, Դհարնի, Նանդեդ, Աուրանգաբադ, Ջալնա, Բուրհանպուր, Պարբհանի, Սոլապուր, Խանդվա, Գոնդիա, Շիրդի, Հայդարաբադ, Պարատվադա (Ախալպուր) և Կոլհապուր քաղաքներ: Ազգային մայրուղի 6-ը (հին համարակալմամբ), որը անցնում է Հազիրայից (Սուրաթ) մինչև Կալկաթա, անցնում է Ամրավաթիով: Քաղաքում գործարկվում են նոր «Սթար Սիթի» ավտոբուսներ՝ փոխարինելով հին քաղաքային ավտոբուսներին։
Երկաթուղի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամրավաթիում կա երեք երկաթուղային կայարան՝
- Քաղաքի սրտում գտնվող Ամրավաթի երկաթուղային կայարանը վերջնակետ է։ Երկաթուղային գիծը հնարավոր չէր երկարացնել դրանից այն կողմ։ Հետևաբար, քաղաքից դուրս կառուցվեց նոր կայարան, երբ կառուցվեց նոր երկաթուղային գիծ՝ Բադներայի հանգույցը Նագպուր-Իտարսի գլխավոր երկաթուղային գծի Նագպուր-Բհուսավալ հատվածում կապելու համար։ Ամրավաթի երկաթուղային կայարանը գտնվում է Կենտրոնական երկաթուղու Հովրա-Նագպուր-Մումբայ գծի Նագպուր-Բհուսավալ հատվածում գտնվող Բադներայից մեկնող ճյուղավորված գծի վրա։
- Ամրավաթի երկաթուղային կայարանի նոր շենքը բացվել է 2011 թվականի դեկտեմբերի 10-ին։ Ամրավաթի երկաթուղային կայարանն օրվա ընթացքում ապահովում է բազմաթիվ միկրոավտոբուսային ծառայություններ դեպի Բադներա։ Բադներա հանգույցի երկաթուղային կայարանը սպասարկում է Բադներայի տարածքը Ամրավաթիում։ Այն Հովրա-Նագպուր-Մումբայ գծի հանգույցային կայարան է։ Դեպի Նարխեդ տանող լայն գիծ կա։
- Գտնվելով Ամրավաթիից մոտ 10 կմ հեռավորության վրա, Բադներան կարևոր երկաթուղային հանգույց է, որն Ամրավաթին կապում է մի քանի կարևոր վայրերի հետ։ Բադներայից մեկնող կամ դրա միջով անցնող շատ գնացքներ կապվում են խոշոր քաղաքների հետ։
Օդանավակայան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամրավաթիի օդանավակայանը, որը գտնվում է Բելորայում, NH-6 մայրուղուց 15 կիլոմետր հեռավորության վրա դեպի Յավատմալ, շահագործվում է Մահարաշտրայի օդանավակայանի զարգացման ընկերության (MADC) կողմից[10]: Այն ներկայումս սպասարկվում է Alliance Air-ի կողմից, որը շաբաթական երեք չվերթ է իրականացնում՝ երկուշաբթի, չորեքշաբթի և ուրբաթ օրերին դեպի Մումբայ[11]: Նագպուրի թռիչքային ակումբը դիմել է DGCA-ին՝ իր թռիչքային գործունեությունը Ամրավաթի օդանավակայան տեղափոխելու թույլտվության համար[12]
Սպորտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տարածքային բանակի շքերթի հրապարակ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Territorial Army Parade Ground-ը քաղաքում գտնվող բազմաֆունկցիոնալ մարզադաշտ է[13], որը նախկինում հայտնի էր որպես «Ռեֆորմս ակումբի մարզադաշտ»։ Առաջին գրանցված կրիկետի խաղը տեղի է ունեցել 1958 թվականին։ Մարզադաշտը պատկանում և կառավարվում է Տարածքային բանակի կողմից, որը Հնդկական բանակի մասնակի դրույքով գործող ստորաբաժանում է։ Մարզադաշտը հիմնականում օգտագործվում է ֆուտբոլի խաղերի, ինչպես նաև այլ մարզաձևերի կազմակերպման համար։ Մարզադաշտը 1976 թվականին հյուրընկալել է Ռանջիի գավաթի մեկ խաղ, երբ «Վիդարբհայի» թիմը խաղացել է Ռաջաստանի թիմի դեմ[14]։
«Հանվան Վայամ Պրասարակ Մանդալ»
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հանվան Վայամ Պրասարակ Մանդալում կա դաշտ, որտեղ անցկացվել է մեկ առաջին կարգի խաղ[15], «Վիդարբհա» թիմը խաղացել է Ռաջաստանի թիմի հետ 1980/81 թվականների Ռանջի գավաթի խաղարկությունում[16]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Smart City Amravati». MyGov.in (անգլերեն). 2015 թ․ հոկտեմբերի 21. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 4-ին.
- ↑ «History | District Amravati, Government of Maharashtra | India» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ մարտի 1-ին.
- ↑ «About District | District Amravati, Government of Maharashtra | India» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 14-ին.
- ↑ 4,0 4,1 «Amravati Mahanagar Palika – Maharashtra Shasan Sthanik Swarajya». amtcorp.org. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 4-ին.
- ↑ «Swachh Vayu Sarvekshan 2024» (PDF). Swachh Vayu Sarvekshan 2024. 2024 թ․ սեպտեմբերի 7. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2024 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2025 թ․ օգոստոսի 13-ին.
- ↑ «Cities having population 1 lakh and above, Census 2011» (PDF). census.gov.in. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
- ↑ 7,0 7,1 «C-1 Population By Religious Community - Maharashtra». Census. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
- ↑ «C-01: Population by religious community, India - 2001». Office of the Registrar General & Census Commissioner, India. Վերցված է 2024 թ․ փետրվարի 9-ին.
- ↑ «Microsoft Word – CSP AMRAVATI 29.04.11» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
- ↑ After the first flight, Alliance Air will have regular flights between Amravati and Mumbai on Mondays, Wednesdays, and Fridays. “Mumbai flights will leave at 2.30 pm and reach Amravati by 4.20 pm. The return flight will leave Amravati at 4.50 pm and arrive in Mumbai at 6.35 pm,” a spokesperson for Alliance Air told The Indian Express. https://indianexpress.com/article/cities/mumbai/amravati-airport-set-for-commercial-operations-from-tomorrow-9945905/#
- ↑ Ganjapure, Vaibhav (2011 թ․ փետրվարի 23). «Flying Club shifting ops to Amravati». The Times of India (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 8-ին.
- ↑ «MADC website». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
- ↑ «Territorial Army Parade Ground». Cricinfo. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 15-ին.
- ↑ «Scorecard». CricketArchive. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
- ↑ «First-class Matches played on Hanuman Vyayam Prasarak Mandal Ground, Amravati». CricketArchive. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
- ↑ «Vidarbha v Rajasthan, 1980/81 Ranji Trophy». CricketArchive. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.