Արկադի Ֆիդլեր

Արկադի Ֆիդլեր; լեհ.՝ Arkady Fiedler
Ծնվել է	նոյեմբերի 28, 1894
Ծննդավայր	Պոզնան, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական կայսրություն
Մահացել է	մարտի 7, 1985 (90 տարեկան)
Մահվան վայր	Պուշչիկովո, Պոզնանի պովյատ, Greater Poland Voivodeship, Լեհաստան
Քաղաքացիություն	Լեհաստան
Կրթություն	Q11780209?, Կրակովի համալսարան և Պոզնանի Ադամ Միցկևիչ համալսարան
Մասնագիտություն	սպա, գրող, լրագրող, կենդանաբան և ճանապարհորդ
Ծնողներ	հայր՝ Antoni Fiedler?
Պարգևներ և ; մրցանակներ	և
Անդամություն	Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze? և Związek Zawodowy Literatów Polskich?
Երեխաներ	Arkady Radosław Fiedler? և Marek Fiedler?
	Ստորագրություն;
	Arkady Fiedler Վիքիպահեստում

Արկադի Ֆիդլեր (լեհ.՝ Arkady Fiedler, նոյեմբերի 28, 1894(1894-11-28)^[1]^[2], Պոզնան, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական կայսրություն - մարտի 7, 1985(1985-03-07)^[1]^[2], Պուշչիկովո, Պոզնանի պովյատ, Greater Poland Voivodeship, Լեհաստան^[3]), լեհ գրող, լրագրող, ճանապարհորդ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արկադի Ֆիդլերը ծնվել է 1894 թվականի նոյեմբերի 28-ին Պոզնանում այդ տարիներին Լեհաստանում բավականին հայտնի հրատարակիչ Անտոնի Ֆիդլերի ընտանիքում։ Ապագա գրողի ընտանիքում տիրում էր գրականության և մայրենի լեզվի ընթերցանության մթնոլորտ, սերը դեպի բնություն կանխորոշեց նրա հետաքրքրությունները և հակումները, իսկ վերջանական արդյունքում և կյանքի ամբողջ հետագա ուղին։ Նա ավարտել է Կրակովի Յագելոնյան համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետը, ապա և Բեռլինի և Պոզնանի համալսարանները, որտեղ ուսանել է բնագիտություն։

Առաջին ճանապարհորդությունները կատարել է 1927 թվականին Նորվեգիայում և 1928 թվականին օվկիանոսի մյուս կողմում՝ Բրազիլիայի ջունգլիներում, որտեղ մնում է տարուց ավելի։ Այդ ժամանակ են լույս տեսնում նրա առաջին գրքերը ճանապարհորդությունների մասին։ 1933—1934 թվականներին նոր ուղևորություն է կատարում Պերուի արևելյան շրջաններում, Ամազոնի մոտ, որի մասին գրում է «Ձկները երգում են Ուկայալիում»։ Գիրքը մեծ աղմուկ է բարձրացնում, թարգմանվում է աշխարհի տասնհինգ լեզուներով և հրատարակվում 32 անգամ։ Այն Ֆիդլերին ճանաչում և փառք է բերում։ 1935 թվականին գիտական և գրական գործունեության համար Լեհաստանի գրականության ակադեմիան նրան դափնեպսակ է շնորհում։

Գիտական, հասարակական և գրական գործունեության համար Ա. Ֆիդլերը պարգևատրվել է բազմաթիվ գրական մրցանակներով և կառավարական կոչումներով, այդ թվում Լեհաստանի առաջին կարգի պետական մրցանակով և երկրի բարձրագույն՝ «Ժողովրդական Լեհաստանի կառուցող» շքանշանով։

Ա. Ֆիդլերը կյանքի մեծ մասում իրականացրել է երեսուն երկար, մեկ տարի և ավելի տևող ճանապարհորդություններ տարբեր երկրներում և մոլորակի ամենաէկզոտիկ անկյուններում՝ Նորվեգիայում և Կանադայում, Հեռավոր արևելքում, Կովկասում և Յակուտիայում, Բրազիլիայի ջունգլիներում, Գայանայում և Պերուում, Մեքսիկայում և Կարիբյան ծովի կղզիներում, Ասիայի հարավ-արևելքում, Վիետնամում, Լաոսում և Կամբոջայում, Գվինեայում, Գանայում և Մադագասկարում։ Վերջին ճանապարհորդությունները Ֆիդլերը կատարել է 88 տարեկանում Մադագասկարում։

Ճանապարհորդություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1927 - հյուսիսային Նորվեգիա
1928 - հարավային Բրազիլիա
1933 - Ամազոնիա և արևելյան Պերու
1935 - Կանադա
1937 - Մադագասկար
1939 - Տահիտի
1940 - Ֆրանսիա, Մեծ Բրիտանիա
1942 - 1943 - ԱՄՆ, Տրինիդադ, Գայանա, Բրազիլիա
1945 - Կանադա
1948 - Մեսքիկա
1952 - 1953 - ԽՍՀՄ (Վրաստան)
1956 - 1957 - Հնդկաչին (հյուսիսային Վիետնամ, Լաոս, Կամբոջա)
1959 - 1960 - Աֆրիկա (Գվինեա, Գանա)
1961 - հյուսիսարևմտյան Կանադա
1963 - 1964 - Բրազիլիա, Գայանա
1965 - 1966 - Մադագասկար
1967 - Բրազիլիա
1968 - ԽՍՀՄ (արևելյան Սիբիր)
1969 - Նիգերիա
1970 - Պերու
1971 - արևմտյան Աֆրիկա
1972 - Կանադա (Բրիտանական Կոլումբիա, Ալբերտա, Քվեբեկ)
1973 - Հարավային Ամերիկա
1975 - Կանադա (Օնտարիո, Քվեբեկ)
1976 - 1977 - արևմտյան Աֆրիկա
1978 - 1979 - Պերու
1980 - Կանադա
1981 - արևմտյան Աֆրիկա

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոբինզոնի կղզին (1954, Wyspa Robinsona)
Օրինոկո (1957, Orinoko)
Սպիտակ յագուար (1980, Biały Jaguar)
Խեժով բուրող Կանադա (1935)
Անարատ անտառի գազանները (1936)
Ամազոնցու կանչը (1937, «Ձկները երգում են Ուկայալիում», 1963)
Երկարառունգերը (պատմվածք)
Դիվիզիոն 303 (1942)
Շնորհակալ եմ քեզ, կապիտան (1944)
Փոքրիկ բիզոնը (1952)
Ամբինանիտելո տաք գյուղը (1953, Gorąca wieś Ambinanitelo)
Ռիո դե Օրոյի գաղտնիքը (1950, Rio de Oro)
Վայրի վարազներ (1959)
Նոր արկածներ. Գվինեա (1962)
Մադագասկարի վաղվա օրը
Լեմուրների կղզին

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Առցանց լեհական կենսագրական բառարան (польск.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 http://www.fiedler.pl/sub,pl,kalendarium-arkadego-fiedlera.html

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Киселев В. Послесловие // Фидлер А. Белый Ягуар — вождь араваков. — Москва: Правда, 1990.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արկադի Ֆիդլերի թանգարան-գրական արվեստանոցը

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արկադի Ֆիդլեր» հոդվածին։

[_a61a244763d1df6c-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_e99ed523937dc64b-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Առցանց լեհական կենսագրական բառարան (польск.)

[_e47b4d4aa4e1b453-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 http://www.fiedler.pl/sub,pl,kalendarium-arkadego-fiedlera.html

[1]

[2]

[3]