Արեոհաստատուն ուղեծիր

ֆիզիկական մեծություն
Ենթակատեգորիա	արեոսինքրոն ուղեծիր, հաստատուն ուղեծիր
Մասն է	Տիեզերական տարածություն
Parent astronomical body	Մարս
Թվային արժեք	17 031,5 կիլոմետր, 20 428 կիլոմետր

Չորս արբանյակներից բաղկացած խմբի սիմուլացիան արեոհաստատուն ուղեծրում

Արեոհաստատուն ուղեծիրը, կամ արեոսինքրոն հասարակածային ուղեծիրը, կամ Մարսի գեոստացիոնար ուղեծիրը շրջանաձև արեոսինքրոն ուղեծիր է Մարս մոլորակի հասարակածից մոտավորապես 17,032 կմ բարձրության վրա և հետևում է Մարսի պտույտի ուղղությանը։

Նման ուղեծրում գտնվող մարմինը ունի Մարսի պտույտի պարբերությանը հավասար ուղեծրային պարբերություն, ուստի մոլորակի մակերևույթի վրա գտնվող դիտորդների համար այն անշարժ է կթվա երկնքում ֆիքսված դիրքում։ Այն գեոհաստատուն ուղեծրի մարսյան անալոգն է։ Արեո նախածանցը ծագում է Արես բառից, որը հռոմեական Մարս աստծո հունական համարժեքն է։

Չնայած այս ուղեծրում գտնվող արբանյակը թույլ կտար ապահովել անխափան կապ և Մարսի մակերևույթի դիտարկում, այս ուղեծրում արհեստական արբանյակներ չեն տեղադրվել՝ դրանց ստեղծման և պահպանման տեխնիկական բարդության պատճառով^[1]^[2]:

Բնութագրեր

Արեոհաստատուն ուղեծրի շառավիղը կարելի է հաշվարկել Կեպլերի երրորդ օրենքի միջոցով։

$T^{2}=\left({4\pi ^{2} \over {GM}}\right)a^{3}$

Որտեղ՝


Փոփոխական	Նկարագիր	Արժեք
T	Պտույտի պարբերություն	88 642 վայրկյան
G	Գրավիտացիոն հաստատուն	6.674×10⁻¹¹ Նմ²/կգ²
M	Կենտրոնական մարմնի զանգված	6.4171×10²³ կգ
a	Մեծ կիսաառանցք	20,428 կմ

Մարսի զանգվածը M-ով փոխարինելով, իսկ Մարսի աստղային օրը T-ով և մեծ կիսաառանցքը լուծելով, ստացվում է 20,428 կմ սինքրոն ուղեծրի շառավիղ Մարսի հասարակած նկատմամբ^[3]^[4]^[5]։ Մարսի շառավիղը հանելով՝ ստացվում է 17,032 կմ ուղեծրի բարձրություն։

Գոյություն ունեն երկու կայուն երկայնություններ՝ 17.92° Արևմուտք և 167.83° Արևելք։ Այլ երկայնության վրա տեղադրված արբանյակները ժամանակի ընթացքում հակված կլինեն տեղաշարժվել դեպի այդ կայուն երկայնությունները^[5]^[6]:

Հնարավորություններ

Մի քանի գործոններ դարձնում են տիեզերանավի տեղադրումը արեոհաստատուն ուղեծիր ավելի դժվար են, քան գեոստացիոնար ուղեծրի դեպքում։ Քանի որ արեոստացիոնար ուղեծիրը գտնվում է Մարսի երկու բնական արբանյակների՝ Ֆոբոսի (մեծ կիսաառանցք՝ 9,376 կմ) և Դեյմոսի (մեծ կիսաառանցք՝ 23,463 կմ) միջև, ուղեծրում գտնվող ցանկացած արբանյակ կտուժի ուղեծրային կայանի պահպանման ծախսերի ավելացման պատճառով՝ անցանկալի ուղեծրային ռեզոնանսների ազդեցությունների պատճառով: Մարսի գրավիտացիան նաև շատ ավելի քիչ գնդաձև է, քան Երկրի վրա՝ անհավասար հրաբխային գործունեության պատճառով (օրինակ՝ Օլիմպոս լեռ): Սա ստեղծում է լրացուցիչ գրավիտացիոն խանգարումներ, որոնք գոյություն չունեն Երկրի վրա, ինչը ժամանակի ընթացքում անկայունացնում է ուղեծիրը: Ինչպես Երկրի գեոհաստատուն ուղեծրի դեպքում, այստեղ էլ գոյություն ունե արեգակնային ճառագայթման ճնշումը և արևի պատճառով խանգարումները: Ի վերջո, նման ուղեծրում արբանյակների տեղադրելն ավելի բարդ է Երկրից հեռավորության հետ կապված մարտահրավերների պատճառով^[2]^[6]^[7]:

Օգտագործում

Արեոհաստատուն ուղեծրում գտնվող արբանյակները թույլ կտան ավելի մեծ քանակությամբ տվյալներ վերադարձնել Մարսի մակերևույթից ավելի հեշտ, քան ներկայիս մեթոդների կիրառմամբ: Ուղեծրում գտնվող արբանյակները նաև առավելություն կունենան Մարսի եղանակի մշտադիտարկման և Մարսի մակերևույթի քարտեզագրման համար^[8]:

2000-ականների սկզբին ՆԱՍԱ-ն ուսումնասիրեց կապի արբանյակներ արեոկենտրոն ուղեծրում տեղադրելու հնարավորությունը որպես Մարսի կապի ցանցի ստեղծում: Այս հայեցակարգի համաձայն, արեոհաստատուն ռելեային արբանյակը պետք է տվյալներ փոխանցեր Մարսի ստորին ուղեծրերում գտնվող սարքերից, վայրէջքի սարքերից և փոքր արբանյակների ցանցից դեպի Երկիր.^[9]^[10]:

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ Lay, N.; C. Cheetum; H. Mojaradi; J. Neal (2001 թ․ նոյեմբերի 15). «Developing Low-Power Transceiver Technologies for In Situ Communication Applications» (PDF). IPN Progress Report 42-147. 42 (147): 22. Bibcode:2001IPNPR.147A...1L. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 9-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 Romero, P.; Pablos, B.; Barderas, G. (2017 թ․ հուլիսի 1). «Analysis of orbit determination from Earth-based tracking for relay satellites in a perturbed areostationary orbit». Acta Astronautica (անգլերեն). 136: 434–442. Bibcode:2017AcAau.136..434R. doi:10.1016/j.actaastro.2017.04.002. ISSN 0094-5765.
↑ Katharina Lodders; Fegley, Bruce (1998). The Planetary Scientist's Companion. Oxford University Press. p. 190. 0-19-511694-1.
↑ Wertz, James; Everett, David; Puschell, Jeffery (2018). Space Mission Engineering: The New SMAD. Torrance, California: Microcosm Press. էջ 220. ISBN 978-1-881-883-15-9.
↑ ^5,0 ^5,1 «Stationkeeping in Mars orbit». www.planetary.org (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
↑ ^6,0 ^6,1 Silva, Juan; Romero, Pilar (2013 թ․ հոկտեմբեր). «Optimal longitudes determination for the station keeping of areostationary satellites». Planetary and Space Science. 87: 14–18. Bibcode:2013P&SS...87...14S. doi:10.1016/j.pss.2012.11.013. ISSN 0032-0633. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 30-ին – via Elsevier Science Direct.
↑ Lakdawalla, Emily (2013 թ․ հունիսի 27). «Stationkeeping in Mars orbit». The Planetary Society (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
↑ Montabone, Luca; Nicholas, Heavens (2020 թ․ հուլիսի 15), «OBSERVING MARS FROM AREOSTATIONARY ORBIT BENEFITS AND APPLICATIONS» (PDF), Planetary Science and Decadal Survey 2023-2032
↑ Bhasin, Kul; Hayden, Jeff; Agre, Jonathan; Clare, Loren; Yan, Tsun-Yee (2001 թ․ սեպտեմբեր). Advanced Communication and Networking Technologies for Mars Exploration (PDF). 19th International Communications Satellite Systems Conference. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 10-ին.
↑ Hastrup, R.C.; Bell, D.J.; Cesarone, R.J. (2003). «Mars network for enabling low-cost missions». Acta Astronautica. 52 (2–6): 227–235. Bibcode:2003AcAau..52..227H. doi:10.1016/S0094-5765(02)00161-3.

[jpl20011115-1] Lay, N.; C. Cheetum; H. Mojaradi; J. Neal (2001 թ․ նոյեմբերի 15). «Developing Low-Power Transceiver Technologies for In Situ Communication Applications» (PDF). IPN Progress Report 42-147. 42 (147): 22. Bibcode:2001IPNPR.147A...1L. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 9-ին.

[:1-2] 2,0 ^2,1 Romero, P.; Pablos, B.; Barderas, G. (2017 թ․ հուլիսի 1). «Analysis of orbit determination from Earth-based tracking for relay satellites in a perturbed areostationary orbit». Acta Astronautica (անգլերեն). 136: 434–442. Bibcode:2017AcAau.136..434R. doi:10.1016/j.actaastro.2017.04.002. ISSN 0094-5765.

[3] Katharina Lodders; Fegley, Bruce (1998). The Planetary Scientist's Companion. Oxford University Press. p. 190. 0-19-511694-1.

[4] Wertz, James; Everett, David; Puschell, Jeffery (2018). Space Mission Engineering: The New SMAD. Torrance, California: Microcosm Press. էջ 220. ISBN 978-1-881-883-15-9.

[:2-5] 5,0 ^5,1 «Stationkeeping in Mars orbit». www.planetary.org (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 21-ին.

[:0-6] 6,0 ^6,1 Silva, Juan; Romero, Pilar (2013 թ․ հոկտեմբեր). «Optimal longitudes determination for the station keeping of areostationary satellites». Planetary and Space Science. 87: 14–18. Bibcode:2013P&SS...87...14S. doi:10.1016/j.pss.2012.11.013. ISSN 0032-0633. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 30-ին – via Elsevier Science Direct.

[7] Lakdawalla, Emily (2013 թ․ հունիսի 27). «Stationkeeping in Mars orbit». The Planetary Society (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.

[8] Montabone, Luca; Nicholas, Heavens (2020 թ․ հուլիսի 15), «OBSERVING MARS FROM AREOSTATIONARY ORBIT BENEFITS AND APPLICATIONS» (PDF), Planetary Science and Decadal Survey 2023-2032

[9] Bhasin, Kul; Hayden, Jeff; Agre, Jonathan; Clare, Loren; Yan, Tsun-Yee (2001 թ․ սեպտեմբեր). Advanced Communication and Networking Technologies for Mars Exploration (PDF). 19th International Communications Satellite Systems Conference. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 10-ին.

[10] Hastrup, R.C.; Bell, D.J.; Cesarone, R.J. (2003). «Mars network for enabling low-cost missions». Acta Astronautica. 52 (2–6): 227–235. Bibcode:2003AcAau..52..227H. doi:10.1016/S0094-5765(02)00161-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]