Արեգակի շառավիղ

Արեգակնային լուսատվության, շառավղի ու արդյունավետ ջերմաստիճանի էվոլյուցիան՝ համեմատած մերօրյա արեգակի հետ, ըստ Ռիբասի (2009)^[1]

Անվանական արեգակնային շառավղի փոխակերպում
1 $R$ _☉ =	Միավոր
7008695700000000000♠6.95700×10⁸	մետր
695,700	կիլոմետր
0.00465047	աստղագիտական միավոր
432,288	մղոն
6992735355000000000♠7.35355×10⁻⁸	լուսային տարի
6992225461000000000♠2.25461×10⁻⁸	պարսեկ
2.32061	լույս-վայրկյան

Արեգակի շառավիղ (անգլ.՝ Solar radius), հեռավորության չափման միավոր, որն աստղագիտության մեջ օգտագործվում է արեգակի հետ համեմատած աստղերի չափն արտահայտելու համար։ Արեգակնային շառավիղը սովորաբար սահմանվում է որպես շառավիղ, որն ուղղված է դեպի արեգակի ֆոտոսֆերայի շերտը, որտեղ օպտիկական խորությունը հասնում է 2/3^[փա՞ստ]:

1\,R_{\odot }=6.957\times 10^{5}{\hbox{ կմ}}

695․700 կմ կամ 432․300 մղոնը Յուպիտերի միջին շառավղի մոտավորապես 10 անգամ բազմապատիկն է, Երկրի շառավղի մոտավորապես 109 անգամ բազմապատիկն ու մեկ աստղագիտական միավորի (արեգակից Երկիր հեռավորության) 1/215-ը։ Արեգակի պտույտի պատճառով փոքր-ինչ տատանվում է բևեռից դեպի հասարակած^[2]։

Չափումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՍՕՀՕ անօդաչու տիեզերական սարքավորումն օգտագործվել է արեգակի շառավիղը չափելու համար՝ 2003-2006 թվականների ընթացքում հաշվարկելով Մերկուրիի տարանցումները դրա մակերևույթով։ Արդյունքում ստացվել է 696․342 ±65 կմ հաշվարկված շառավիղ^[3]։

Հաբերեիտերը, Շմուցը և Կոսովիչևը (2008)^[4] արեգակի ֆոտոսֆերային համապատասխան որոշել են, որ շառավիղը հավասար է 695․660 ±140 կմ։ Այս նոր արժեքը հաստատուն է ըստ հելիոսեյսմիկ գնահատումների․ նույն ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ շեղման կետի մեթոդներ օգտագործած նախկին արժեքները գերագնահատվել են մոտավորապես 300 կմ-ով։

Անվանական արեգակնային շառավիղ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականին Միջազգային աստղագիտական միությունն ընդունել է B3 բանաձևը, որով աստղային և մոլորակային աստղագիտության համար անվանական հաստատունների ամբողջություն է սահմանել։ B3 բանաձևը սահմանել է, որ անվանական արեգակնային շառավիղը (նշանը՝ $R_{\odot }^{N}$ ) հավասար է ուղիղ 7005695700000000000♠695700 կմ^[5]։ Անվանական արժեքներն ընդունվել են, որպեսզի օգնեն աստղագետներին խուսափել խառնաշփոթից, երբ արեգակի շառավղի միավորներով աստղային շառավղեր են մեջբերում, նույնիսկ երբ հետագա ուսումնասիրությունները հավանաբար կճշգրտեն արեգակի իրական ֆոտոսֆերիկ շառավիղը (որը ներկայումս^[6] հայտնի է միայն ±100-200 կմ ճշգրտությամբ)։

Օրինակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արեգակնային շառավիղները որպես չափման միավոր ընդունված են տիեզերական սարքավորումների՝ արեգակին մոտենալը նկարագրելու համար։ 2010-ական թվականներին հայտնի սարքավորումներն էին՝

Արևային օրբիտեր (արեգակին մոտեցել է 7001450000000000000♠45 R_☉)
«Պարկեր» արևային զոնդ (արեգակին մոտեցել է 7000900000000000000♠9 R_☉)

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Ribas Ignasi (August 2009)։ «The Sun and Stars as the Primary Energy Input in Planetary Atmospheres»։ Proceedings of the International Astronomical Union 5 (S264 [Solar and Stellar Variability: Impact on Earth and Planets]): 3–18։ Bibcode:2010IAUS..264....3R։ arXiv:0911.4872։ doi:10.1017/S1743921309992298
↑ «How Round is the Sun? | Science Mission Directorate»։ science.nasa.gov։ Վերցված է 2020-11-17
↑ Emilio, Marcelo; Kuhn, Jeff R.; Bush, Rock I.; Scholl, Isabelle F. (2012), «Measuring the Solar Radius from Space during the 2003 and 2006 Mercury Transits», The Astrophysical Journal 750 (2): 135, doi:10.1088/0004-637X/750/2/135
↑ Haberreiter, M; Schmutz, W; Kosovichev, A.G. (2008), «Solving the Discrepancy between the Seismic and Photospheric Solar Radius», Astrophysical Journal 675 (1): L53–L56, doi:10.1086/529492
↑ Mamajek, E.E.; Prsa, A.; Torres, G.; et, al. (2015), IAU 2015 Resolution B3 on Recommended Nominal Conversion Constants for Selected Solar and Planetary Properties
↑ Meftah, M; Corbard, T; Hauchecorne, A.; Morand, F.; Ikhlef, R.; Chauvineau, B.; Renaud, C.; Sarkissian, A. և այլք։ (2018), «Solar radius determined from PICARD/SODISM observationsand extremely weak wavelength dependence in the visibleand the near-infrared», Astronomy & Astrophysics 616: A64, doi:10.1051/0004-6361/201732159

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

S. C. Tripathy, H. M. Antia (1999)։ «Influence of surface layers on the seismic estimate of the solar radius»։ Solar Physics 186 (1/2): 1–11։ Bibcode:1999SoPh..186....1T։ doi:10.1023/A:1005116830445

T. M. Brown, J. Christensen-Dalsgaard (1998)։ «Accurate Determination of the Solar Photospheric Radius»։ Astrophysical Journal Letters 500 (2): L195։ Bibcode:1998ApJ...500L.195B։ arXiv:astro-ph/9803131։ doi:10.1086/311416

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Արեգակի շառավիղ կատեգորիայում։

[1] Ribas Ignasi (August 2009)։ «The Sun and Stars as the Primary Energy Input in Planetary Atmospheres»։ Proceedings of the International Astronomical Union 5 (S264 [Solar and Stellar Variability: Impact on Earth and Planets]): 3–18։ Bibcode:2010IAUS..264....3R։ arXiv:0911.4872։ doi:10.1017/S1743921309992298

[2] «How Round is the Sun? | Science Mission Directorate»։ science.nasa.gov։ Վերցված է 2020-11-17

[arxiv1203_4898-3] Emilio, Marcelo; Kuhn, Jeff R.; Bush, Rock I.; Scholl, Isabelle F. (2012), «Measuring the Solar Radius from Space during the 2003 and 2006 Mercury Transits», The Astrophysical Journal 750 (2): 135, doi:10.1088/0004-637X/750/2/135

[Hab2008-4] Haberreiter, M; Schmutz, W; Kosovichev, A.G. (2008), «Solving the Discrepancy between the Seismic and Photospheric Solar Radius», Astrophysical Journal 675 (1): L53–L56, doi:10.1086/529492

[IAU2015resB3-5] Mamajek, E.E.; Prsa, A.; Torres, G.; et, al. (2015), IAU 2015 Resolution B3 on Recommended Nominal Conversion Constants for Selected Solar and Planetary Properties

[Mef2018-6] Meftah, M; Corbard, T; Hauchecorne, A.; Morand, F.; Ikhlef, R.; Chauvineau, B.; Renaud, C.; Sarkissian, A. և այլք։ (2018), «Solar radius determined from PICARD/SODISM observationsand extremely weak wavelength dependence in the visibleand the near-infrared», Astronomy & Astrophysics 616: A64, doi:10.1051/0004-6361/201732159

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]