Jump to content

Արա Գյուլեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արա Գյուլեր
թուրքերեն՝ Ara Güler
Դիմանկար
Ծնվել էօգոստոսի 16, 1928(1928-08-16)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԲեյօղլու, Ստամբուլ[4]
Մահացել էհոկտեմբերի 17, 2018(2018-10-17)[5][6] (90 տարեկան)
Մահվան վայրՍտամբուլ, Թուրքիա[7]
ԳերեզմանՇիշլիի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Թուրքիա
ԱզգությունՀայերը Կոստանդնուպոլսում
ԿրթությունԿեդրոնական վարժարան և Ստամբուլի համալսարան
Մասնագիտությունլուսանկարիչ, ֆոտոլրագրող և լրագրող
ԱշխատատուParis Match, Հուրիեթ, Նոր Ստամբուլ, Թայմ և Magnum Photos
Պարգևներ և
մրցանակներ
Կայքaraguler.com.tr
 Ara Güler Վիքիպահեստում

Արա Գյուլեր (թուրքերեն՝ Ara Güler, օգոստոսի 16, 1928(1928-08-16)[1][2][3][…], Բեյօղլու, Ստամբուլ[4] - հոկտեմբերի 17, 2018(2018-10-17)[5][6], Ստամբուլ, Թուրքիա[7]), աշխարհահռչակ պոլսահայ լուսանկարիչ-լրագրող։ Ծնվել է 1928 թվականի օգոստոսի 16-ին Ստամբուլում, հայկական ընտանիքում։ Հաճախ նրան դիմում են «Ստամբուլի աչք» կամ «Ստամբուլի լուսանկարիչ», «100-ամյակի լավագույն լուսանկարիչ», «անգերազանցելի ֆոտոպատմաբան» մականուններով։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արա Գյուլերը սկզբնական կրթությունն ստացել է Պոլսի Մխիթարյան կրթարանում։ Դպրոցական տարիներին աշխատել է Թուրքիայի կինոստուդիաներում և հաճախել Մուհսին Էրթուղրուլի թատերական դասընթացներին, որտեղ ձեռք բերված գիտելիքները հետագայում կիրառել է իր 9 թատերախաղերը գրելիս։

1950 թվականից սկսել է աշխատել «Նոր Ստամբուլ» թերթում՝ զուգահեռ ուսանելով Ստամբուլի համալսարանի տնտեսագիտական ֆակուլտետում։ Որոշ ժամանակ անց տեղափոխվել է «Հյուրիեթ» թերթի խմբագրություն:1958 թ. դարձել է ամերիկյան «Թայմ-Լայֆ» հանդեսի թուրքական մասնաճյուղի` Մերձավոր Արևելքի առաջին թղթակիցը, ինչպես նաև գործակցել է միջազգային մի քանի հեղինակավոր լրատվամիջոցների հետ՝ ֆրանսիական «Փարիզ մատչ», գերմանական «Սթերն» և բրիտանական «Սանդի թայմս»։ 1961 թվականին ավարտելով զինվորական ծառայությունը՝ աշխատանքի է անցել «Հայաթ» թերթում՝ գլխավորելով լուսանկարչական բաժինը։ Նույն թվականին անգլիական ամենամյա «Լուսաանկարչական տարեգիրք» ամսագիրը նրան ներառել է աշխարհի լավագույն յոթ լուսանկարիչների ցանկում։

2013 թվականին Հայաստանի ազգային պատկերասրահում կազմակերպվել է Արա Գյուլերի «Բարև ձեզ» խորագիրը կրող ցուցահանդեսը, որի կապակցությամբ լուսանկարիչը ժամանել է Երևան[12]։

Թուրքիայի վարչապետի հետ դեպի երկրի խորքը կատարած մի ուղևորության ընթացքում Գյուլերը հայտնաբերել է Աֆրոդիսիաս հնագույն քաղաքը (մ.թ.ա. 6-րդ դար)։ Նա նկատել է հունական սյուներին նմանվող ավերակները և հնագետների ուշադրությունը հրավիրել դրանց վրա։ Հնավայրը պեղելիս արդեն պարզվել է, որ այն իր մեջ է ամփոփում հունական մի հին մշակույթի ավեակները։

Արա Գյուլերի «Բարև ձեզ» խորագրով ցուցահանդեսը Հայաստանի ազգային պատկերասրահում[12]

Ստեղծագործություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1960-ականերից նրա լուսանկարները զարդարել են անվանի գրողների գրքեր և ցուցադրվել աշխարհի տարբեր ցուցահանդեսներում՝ Կանադայում «Համաշխարհային առկայծումներ», Նյու Յորքի ժամանակակից արվեստի պատկերասրահի «Գունավոր լուսանկարչության տասը վարպետները», Քյոլնի «Լուսանկարչական կայծ» և այլն։

Նկարահանել է սյուրռեալիստական վավերագրական «Հերոսի մահը» ֆիլմը՝ նվիրված «Յավուզ» ռազմանավի ապազինմանն ու կործանմանը։

1970-ականներին ֆոտոհարցազրույցներ է վերցրել այնպիսի հեղինակավոր դեմքերից, ինչպիսիք են՝ Ուինսթոն Չերչիլը, Մարիա Կալասը, Ջոն Բերգերը, Բերտրան Ռասսելը, Սալվադոր Դալին, Պաբլո Պիկասոն, Ինդիրա Գանդին և այլք։ Ստամբուլում գտնվող նրա հայրական տունը վերածվել է տուն-թանգարանի, իսկ առաջին հարկում գտնվող «Արա» սրճարանը նշանավոր արվեստագետների հավաքատեղի է։

Ստամբուլի Բոմոնթի գարեջրի գործարանի պատմական շենքում բացվել է Արա Գյուլերի թանգարանը, որտեղ ներկայացված են արվեստագետի արխիվային լուսանկարները, պատմվածքները, նոթերը, տեսանյութերը, նկարները, անձնական իրերը, գրքերը, լուսանկարչական սարքերը[13]։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Հայկարամ Նահապետյան. Արա Գյուլերի արվեստը, «Գարուն», 2001, № 4
  • Öster om Eufrat, I Kurdernas Land (Swedish) by Barbro Karabuda, Tidens Förlag, Stockholm, Sweden (1960) 102pp
  • Young Turkey, Children of Turkey at work and at play (English) by Marianna Norris, Dodd, Mead, New York, USA (1964) 64pp
  • Topkapı Sarayı - Sultan Portreleri (Turkish) Doğan Kardeş Yayınları, Istanbul, Turkey (1967)
  • Turkei (German) Terra Magica, Munich, Germany (1970)
  • Hagia Sophia (English) by Lord Kinross, Newsweek Books, New York, USA (1972) 172pp
  • The Splendor of Islamic Calligraphy (English) Thames & Hudson, London, UK (1976)
  • Harems (English) Chene & Hudson, London, UK (1976)
  • Fotoğraflar (Turkish) Milliyet Yayınları, Istanbul, Turkey (1980)
  • Fikret Mualla (Turkish) by Turan Erol, Cem Yayınları, Istanbul, Turkey (1980)
  • Bedri Rahmi (Turkish) by Turan Erol, Cem Yayınları, Istanbul, Turkey (1984)
  • Mimar Sinan (Turkish) by Prof. Abdullah Kuran, Hürriyet Vakfı Yayınları, Istanbul, Turkey (1986)
  • Mimar Sinan (English) by Prof. Abdullah Kuran, Institute of Turkish Studies, Washington D.C., USA (1987)
  • Ara Güler'in Sinamacıları (Turkish) Hil Yayınları, Istanbul, Turkey (1989)
  • The Sixth Continent by Halkarnas Balıkçısı (Cevat Şakir Kabaağaçlı), T.C. Dışişleri Bakanlığı Kültür Dairesi, Ankara, Turkey (1991)
  • Sinan: Architect of Suleyman the Magnificent and the Ottoman Golden Age (English) by John Freely, Augusto Romano Burelli Thames and Hudson, London, UK (1992) ISBN 0-500-34120-6
  • Living in Turkey (English) by Stephane Yerasimos, Thames & Hudson, London and New York (1992) 223pp
  • Demeures Ottomans de Turquie (French) by Stephane Yerasimos, Albin Michel, Paris, France (1992)
  • Turkish Style (English) by Stephane Yerasimos, Archipelago Press, Singapore (1992)
  • Eski İstanbul Anıları (Turkish) Dünya Şirketler Grubu, Istanbul, Turkey (1994)
  • A Photographical Sketch on Lost Istanbul (English) Dünya Şirketler Grubu, Istanbul, Turkey (1994)
  • Bir Devir Böyle Geçti, Kalanlara Selam Olsun (Turkish) Ana Yayıncılık, Istanbul, Turkey (1994)
  • Yitirilmiş Renkler (Turkish) Dünya Şirketler Grubu, İstanbul, Turey (!995)
  • Yüzlerinde Yeryüzü (Turkish) Ana Yayıncılık, Istanbul, Turkey (1995)
  • Babil'den Sonra Yaşayacağız (Turkish) Aras Yayınları, Istanbul, Turkey (1996)

Լուսանկարներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • International Photography Year Book Star Photographers, UK and Canada (1961)
  • Camera Magazine (Special issue), Lucern, Switzerland (February 1962)
  • Leica Fotografie Nr. 2 (Special issue due to his "Master of Leica" Award), UK, France, Germany (1962)
  • Katalog, Weltausstellung der Fotografie Fotokina by Dr. Karl Pavek, Cologne, Germany (1963)
  • Camera Magazine Nr. 6 (Special Turkish Photography) Switzerland (June 1966)
  • Sunday Journal Lincoln, Nebraska, USA (September 11, 1966)
  • British Journal of Photography AnnualLondon, UK (1967)
  • Photography of the World Orion Press, Tokyo, Japan (1967)
  • 2. Weltausstellung der Fotografie, "Die Frau" by Dr. Karl Pavek, Cologn, Germany (1968)
  • Photographie Italiana by Lanfranco Colombo, p. 127, Milano, Italy (March 1968)
  • Photographare Magazine by Romanof Fea, Rome, Italy (November 1968)
  • Historie de la Photographie "Quw Sais-je?" by Jean A.Leim, Press Universitaire de France
  • Milliyet Sanat Dergisi Nr. 2, Istanbul, (October 6, 1972)
  • Burried Cities and Ancient Treasures (on Aphrodisias) by Dora Jane Hamblin, p. 192, Simon and Schulster, New York, USA (1973)
  • People Magazine New York, USA (October 28, 1974)
  • Creative Americans (Catalogue) Romeo E. Martinez, U.S.I.S. (1975)
  • Camera Magazine, Elite World Photographers-1, Lucerne, Switzerland (November 1975)
  • Photo Cinema p.82, Paris, France (June 1976)
  • Leica Fotografie Nr. 5, by Fritz Kempe, Frankfurt, Germany (1976
  • Yeni Fotograf Dergisi Sayı 1, Istanbul, Turkey (October 1976)
  • Camera Magazine Lucern, Switzerland (February 1977)
  • Saudi Gazette Saudi Arabia, (May 1979)
  • Dumont Foto 2, Fotokunst und Fotodesign International, Das Antlitz im Wandel der Zeit by Fritz Gruber, Colgne, Germany (1980)
  • Popular Photographie by John Morris, USA (1980)
  • Dumont Foto 3 by Renate & L. Fritz Gruber, Das imaginäre Photo-Museum, Cologne, Germany (1981)
  • Photography Annual New York, USA (1981)
  • Photographer's Encyclopedia International Vol. 1, Michelle ve Michael Auer, Edition Camera Obscura, Switzerland (1985)
  • Catalogue 6emes Journees International de la Photo et de L'audiovisuel by Alain Gheerbrant, Montpellier, France (1985)
  • Leica Fotografie p.18, Frankfurt, Germany (1987)
  • Aamulehti Tempere, Finland (1989)
  • Helsingin Sonamat Helsinki, Finland (April 1989)
  • Kamera Nr. 3, Finland (1989)
  • Contreplongee Revue du Cinema et Culture, Nr. 19, Strasbourg, France (March 1990)
  • Fotograf Sanat Dergisi Sayı 9, Istanbul, Turkey (June 1989)
  • Time & Time International Book Review Nr. 31, (about the book "Sinan") New York, USA (August 3, 1992)
  • Bitmeyen Roportaj Istanbul, (Exposition catalogue), Istanbul, Turkey (April 1993)
  • Photographers International Nr. 14,(Chinese - English), Taipei, Taiwan (June 1994)
  • PDN - Photo District News Magazine, Ara Güler։ Reality, History and Lost Istanbul p.43, by Mark Simon, USA, (August 1995)
  • Mediterranee Magazine, Pieton d'Istanbul Nr. 13, by Pierre Sorgue, France (March 1996)
  • Matador Magazine, Ara Güler "Estambul: La Puerta Del Mas Alla" Vol. B, Madrid, Spain (1996)
  • Photographie des 20, Jahrhunderts (German) Museum Ludwig Cologne, Germany, Edition Taschen (1997)
  • Turkey's Passionate Interpreter to the World by Stephen Kinzer, New York Times, USA (April 13, 1997)
  • Interpreting Turkey։ A Master's Vision by Stephen Kinzer, International Herald Tribune, Paris, France (April 16, 1997)

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատվավոր դոկտորություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 filmportal.de — 2005.
  2. ↑ 2,0 2,1 RKDartists (նիդերլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Discogs — 2000.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #121959139 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Եվրոնյուզ — 1993.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45897314
  8. ↑ https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/guler-sabanci-ya-fransiz-legion-d-honneur-nisani-1250245
  9. ↑ https://www.tccb.gov.tr/cumhurbaskanligi/kultursanatodulleri/odulalanlar/
  10. ↑ https://lucies.org/jury/ara-guler/
  11. ↑ https://www.iletisim.gov.tr/english/haberler/detay/renowned-photographer-ara-gueler-introduced-to-art-lovers-worldwide
  12. ↑ 12,0 12,1 Երևանում երեք ամիս կգործի պոլսահայ աշխարհահռչակ լուսանկարիչ Արա Գյուլերի ցուցահանդեսը
  13. ↑ «Մահացել է աշխարհահռչակ պոլսահայ լուսանկարիչ Արա Գյուլերը». «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արա Գյուլեր» հոդվածին։
Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Արա_Գյուլեր&oldid=9773994» էջից