Jump to content

Արաքսի միջլեռնային իջվածք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Արաքս (այլ կիրառումներ)
Արաքսի միջլեռնային իջվածք
Տեսակմիջլեռնային իջվածք
Երկիր Հայաստան և  Ադրբեջան
Երկարությունմոտ 200 կմ[1]
Լայնությունմոտ 33 կմ[1]
Աշխարհագրական տեղադրությունՓոքր Կովկաս[1]

Արաքսի միջլեռնային իջվածք, տեկտոնական և լեռնագրական խոշոր միավոր Հայկական լեռնաշխարհում։ Ձգվում Է հյուսիս-արևմուտքից հարավ-արևելք՝ Արաքսի միջին հոսանքի երկարությամբ՝ Ախուրյանի գետաբերանից մինչև Ջուլֆայի կամարածալք բարձրացումը։

Երկարությունը 200 կմ է, լայնությունը՝ 30-35 կմ։ Իջվածքի կազմավորումն սկսվել Է օլիգոցենում, ձևավորվել նեոգենանթրոպոգենում, որոնց ծովային, լճային ու հրաբխային նստվածքները ծածկում են իջվածքի հիմքը։ Իջվածքը կազմված Է թաղված բարձրացումներից ու մի շարք ճկվածքներից։

Նորագույն տեկտոնական շարժումների ընթացքում Փոքր Կովկասի ընդհանուր բարձրացումն ուղեկցվել է Արաքսի միջլեռնային իջվածքի հարաբերական իջեցումով։ Ցայսօր շարունակվող տեկտոնական շարժումների հետևանքով իջվածքում տեղի են ունեցել ուժգին երկրաշարժեր (Դվինի՝ 893, Գառնու՝ 1679, Մասիսի՝ 1840, Երևանի՝ 1932)։ Արաքսի միջլեռնային իջվածքում կան քարաղի, շինանյութերի, հանքային և արտեզյան ջրերի հարուստ պաշարներ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 704