Արաքսի Բաբայան

Արաքսի Բաբայան
Ծնվել է	մայիսի 5, 1906 կամ մայիսի 7 (20), 1906; Երևան, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	փետրվարի 13, 1993 (86 տարեկան); Երևան, Հայաստան
Գերեզման	Նուբարաշենի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն, ԽՍՀՄ և Հայաստան
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	քիմիկոս
Հաստատություն(ներ)	Երևանի անասնաբուծական-անասնաբուժական ինստիտուտ և Երևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան
Գործունեության ոլորտ	օրգանական քիմիա
Անդամակցություն	ՀՀ ԳԱԱ
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան (1929) և ՀԱՊՀ (1937)
Կոչում	պրոֆեսոր և ակադեմիկոս
Գիտական աստիճան	քիմիական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն
Պարգևներ	; և
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ

Արաքսի Թովմասի Բաբայան (մայիսի 5, 1906(1906-05-05)^[1] կամ մայիսի 7 (20), 1906^[2], Երևան, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2] - փետրվարի 13, 1993(1993-02-13)^[2], Երևան, Հայաստան^[2]), հայ խորհրդային քիմիկոս։ ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1968 թ., թղթակից-անդամ՝ 1956 թ.)^[3]։ ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1961 թ.)^[3]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի գյուղատնտեսական (1929 թ.) և պոլիտեխնիկական ինստիտուտի քիմիական (1937 թ.) ֆակուլտետները։ Աշխատել է Երևանի անասնաբուծական-անասնաբուժական ինստիտուտում, եղել օրգանական քիմիայի ամբիոնի վարիչ (1942 –1956 թթ.), ՀԽՍՀ ԳԱ քիմիայի ԳՀԻ–ում որպես ամինոմիացությունների լաբորատորիայի վարիչ։

Զբաղվել է ամինների և չորրորդային ամոնիումային միացությունների հետազոտությամբ։ Սկզբնական շրջանի աշխատանքների արդյունքը եղավ Հոֆմանի ռեակցիայի գործնական կիրառության հնարավորության հայտնաբերումը։ Բաբայանը պարզաբանել է բազմահալոգենալկիլ խումբ պարունակող չորրորդային ամոնիումային աղերի ջրահիմնային ճեղքման ռեակցիայի մեխանիզմը, տվել β, γ և α, β չհագեցած խմբեր պարունակող համապատասխան աղերի վերախմբավորման-ճեղքման ռեակցիաները, որոնք կարող են օգտագործվել կետոնների, կարբոնաթթուների էսթերների և էնամինների սինթեզի համար։ Եղել է ՀԽՍՀ 2–4 գումարումների Գերագույն խորհրդի դեպուտատ^[4]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի և «Պատվո նշան» շքանշաններով։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Внутримолекулярные перегруппировки солей четырехзамещенного аммония, Е., 1976^[5] :

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 2. — էջ 185.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 1.
↑ ^3,0 ^3,1 «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ»։ Վերցված է 2023-05-02
↑ «ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսների կենսամատենագիտություններ»։ Վերցված է 2023-05-02
↑ «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ շտեմարան- Արաքսի Բաբայան»։ opac.flib.sci.am (անգլերեն)։ Վերցված է 2023-05-02

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 185)։

[_e68b1c8a89cae181-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 2. — էջ 185.

[_f2211eaa3c3b35a0-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 1.

[:0-3] 3,0 ^3,1 «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ»։ Վերցված է 2023-05-02

[4] «ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսների կենսամատենագիտություններ»։ Վերցված է 2023-05-02

[5] «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ շտեմարան- Արաքսի Բաբայան»։ opac.flib.sci.am (անգլերեն)։ Վերցված է 2023-05-02

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]