Արաքսի Բաբայան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Բաբայան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Արաքսի Բաբայան | |
---|---|
Ծնվել է | մայիսի 5, 1906[1] Երևան, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1][2] |
Մահացել է | փետրվարի 13, 1993[2] (86 տարեկան) Երևան, Հայաստան[2] |
Գերեզման | Նուբարաշենի գերեզմանատուն |
Քաղաքացիություն | Ռուսական կայսրություն, ԽՍՀՄ և Հայաստան |
Ազգություն | հայ |
Մասնագիտություն | քիմիկոս |
Հաստատություն(ներ) | Երևանի անասնաբուծական-անասնաբուժական ինստիտուտ[1] և Երևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան |
Գործունեության ոլորտ | օրգանական քիմիա |
Անդամակցություն | ՀՀ ԳԱԱ[1] |
Ալմա մատեր | Երևանի պետական համալսարան (1929)[1] և ՀԱՊՀ (1937)[1] |
Կոչում | պրոֆեսոր[2] և ակադեմիկոս[1][2] |
Գիտական աստիճան | քիմիական գիտությունների դոկտոր[2] |
Տիրապետում է լեզուներին | հայերեն |
Պարգևներ | |
Կուսակցություն | ԽՄԿԿ[1] |
Արաքսի Թովմասի Բաբայան (մայիսի 5, 1906[1], Երևան, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1][2] - փետրվարի 13, 1993[2], Երևան, Հայաստան[2]), հայ խորհրդային քիմիկոս։ ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1968 թ., թղթակից-անդամ՝ 1956 թ.)[3]։ ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1961 թ.)[3]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի գյուղատնտեսական (1929 թ.) և պոլիտեխնիկական ինստիտուտի քիմիական (1937 թ.) ֆակուլտետները։ Աշխատել է Երևանի անասնաբուծական-անասնաբուժական ինստիտուտում, եղել օրգանական քիմիայի ամբիոնի վարիչ (1942–1956 թթ.), ՀԽՍՀ ԳԱ քիմիայի ԳՀԻ–ում որպես ամինոմիացությունների լաբորատորիայի վարիչ։
Զբաղվել է ամինների և չորրորդային ամոնիումային միացությունների հետազոտությամբ։ Սկզբնական շրջանի աշխատանքների արդյունքը եղավ Հոֆմանի ռեակցիայի գործնական կիրառության հնարավորության հայտնաբերումը։ Բաբայանը պարզաբանել է բազմահալոգենալկիլ խումբ պարունակող չորրորդային ամոնիումային աղերի ջրահիմնային ճեղքման ռեակցիայի մեխանիզմը, տվել β, γ և α, β չհագեցած խմբեր պարունակող համապատասխան աղերի վերախմբավորման-ճեղքման ռեակցիաները, որոնք կարող են օգտագործվել կետոնների, կարբոնաթթուների էսթերների և էնամինների սինթեզի համար։ Եղել է ՀԽՍՀ 2–4 գումարումների Գերագույն խորհրդի դեպուտատ[4]։
Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի և «Պատվո նշան» շքանշաններով։
Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Внутримолекулярные перегруппировки солей четырехзамещенного аммония, Е., 1976[5] :
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
- ↑ 3,0 3,1 «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ». Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 2-ին.
- ↑ «ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսների կենսամատենագիտություններ». Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 2-ին.
- ↑ «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ շտեմարան- Արաքսի Բաբայան». opac.flib.sci.am (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 2-ին.
Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արաքսի Բաբայան» հոդվածին։ |
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 185)։ |
- Մայիսի 5 ծնունդներ
- 1906 ծնունդներ
- Երևան քաղաքում ծնվածներ
- Փետրվարի 13 մահեր
- 1993 մահեր
- Երևան քաղաքում մահացածներ
- Երևան քաղաքում թաղվածներ
- Երևանի պետական բժշկական համալսարանի դասախոսներ
- ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսներ
- ԵՊՀ շրջանավարտներ
- ՀՊՃՀ շրջանավարտներ
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանի ասպետներ
- Ժողովուրդների բարեկամության շքանշանի դափնեկիրներ
- Պատվո շքանշանի ասպետներ (ԽՍՀՄ)
- ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչներ
- ԽՄԿԿ անդամներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Խորհրդային կին քիմիկոսներ
- Հայ քիմիկոսներ
- Հայկական ԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի 4-րդ գումարման պատգամավորներ
- Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի 3-րդ գումարման պատգամավորներ
- Քիմիական գիտությունների դոկտորներ