Արարատյան արտեզյան ավազան
 |
Տեղեկությունը այս հոդվածում կամ նրա որոշ բաժիններում հնացել է: Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ թարմացնելով այն և դրանից հետո հեռացնել կաղապարը: |
Արարատյան արտեզյան ավազան, Արաքսի միջին ավազանի հարթավայրային մասը՝ միջլեռնային ճկվածքում։ ՀՀ տարածքում է ավազանի հյուսիսային՝ Արաքսի ձախափնյա մասը։
Բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երկարությունը մոտ 120 կմ է, լայնությունը՝ մինչև 30 կմ։ Ջրապարունակ շերտախումբը (հաստությունը՝ 300-500 մ) բաղկացած Է ավազագլաքարերից ու ճեղքային լավաներից, որոնք հերթափոխվում են անջրաթափանց կավաշերտերով։ Ավազանում առանձնացվում են գրունտային ջրերի վերին (ենթաարտեզյան) և ստորին (արտեզյան) ստորերկրյա ջրերի հորիզոններ, որոնք սնվում են Արարատյան գոգավորությունը եզրավորող լեռնաշղթաների ստորերկրյա ջրերից։ Արարատյան արտեզյան ավազանի ջրերը հիդրոկարբոնատ-կալցիումային են, թույլ և միջին կոշտության, հանքայնացումը՝ մինչև 0, 6-0, 8 գ/լ, ջերմաստիճանը՝ 10-15 °C։ Վերին հորիզոնների գրունտային ջրերի մակարդակը 0, 5-15 մ³ Է, որի հետևանքով որոշ տեղերում հողերը ճահճակալում և աղակալում են։
Շահագործում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արարատյան դաշտում առաջին անգամ շատրվանող ջուր ստացվել է 1902 թվականին՝ Մասիս գյուղի մոտ կատարվող շինարարական աշխատանքների ժամանակ, իսկ ստորերկրյա ջրերի կանոնավոր հետախուզումն ու շահագործումն սկսվել են 1940-ական թվականներին։ Փորված է մոտ 1600 հորատանցք, որոնց մոտ կեսը տալիս է լավորակ շատրվանող ջուր (ավազանի կենտրոնական մասերում՝ մինչև 20-25 մ բարձրություն)։ Մնացած մասից ջուրն արդյունահանվում Է մղիչներով։ Ապրիլ-սեպտեմբերին հորատանցքերից ստացվում Է 3040 մ³/վ ջուր։ Ձմռանը ջրի արդյունահանումը խիստ կրճատվում Է։ Արարատյան արտեզյան ավազանի ջրերն օգտագործվում են Արարատյան դաշտի գրեթե բոլոր բնակավայրերին (մասամբ՝ Երևանին) խմելու ջուր մատակարարելու, ոռոգման ու տեխնիկական նպատակներով։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 699)։
|