Արալիա
| Արալիա | |
| |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Հովանոցածաղկավորներ (Apiales) |
| Ընտանիք | Արալիազգիներ (Araliaceae) |
| Ենթաընտանիք | Արալիայիններ (Aralioideae) |
| Ցեղ | Արալիա (Aralia) L., 1753 |
Արալիա (լատ.՝ Aralia), պատկանում է բաղեղազգիների (Araliaceae) ընտանիքին։
Կենսաբանական նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս ցեղի բազմաթիվ ներկայացուցիչներն աչքի են ընկնում դեկորատիվ բարձր արժանիքներով և հատկապես փայլուն-կանաչավուն, նախշավոր տերևներով։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հանդիպում են ջերմատներում և բնակարաններում։ Հատկապես տարածված A.Sieboldi Hort (Fatsia japonica Dcne Planch.) տեսակը։ Խայտաբղետ ձևերից ուշագրավ են Fatsia Sieboldi Hort. fol. albomarginatis-ը՝ սպիտակեզրավոր տերևներով և A. elegantissima filicifolia Moore-ն։
Օգտագործում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հին չինաստանում այդ բույսի միջուկից թուղթ էին պատրաստում։
Մշակում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մշակության մեջ հաճախ է հանդիպում նաև թղթատու արալիան (A.papirifera)։ Տերևները շատ խոշոր են, մինչև 70 սմ տրամագծով և ներքևի կողմից սպիտակ արծաթագույն երանգով։ Բազմանում է հիմնականում գագաթնային կտրոններով, օդային անդալիսով և սերմերով։ Կրտոններից աճեցրած բույսերը, սերմերից ստացվածների համեմատությամբ, ավելի ցածրահասակ են լինում։ Բույսերը տնկելու համար խորհուրդ է տրվում պատրաստել հատուկ հողախառնուրդ, բաղկացած 3 մաս ճմահողից, 2 մաս տորֆահողից, 1 մաս տերևահողից և 1 մաս ավազից։ Վերատնկումը սովորաբար կատարում են վաղ գարնանը, երիտասարդ բույսերը՝ տարին մեկ, իսկ տարիքավոր բույսերը 2-3 տարին մեկ անգամ։ Ձմռան ընթացքում թե՛ ջերմատներում և թե՛ բնակարաններում արալիաները պահվում են առատ լուսավորության և 8-10° ջերմության պայմաններում։ Նկատվում է, որ բարձր ջերմության դեպքում բույսի ներքևի մասի տերևները թափվում են։ Պահանջում է չափավոր խոնավություն։ Խորհուրդ է տրվում ամռանը բույսերը պահել պատշգամբներում կամ պարտեզում, կիսաստվերում, իսկ պետական տնտեսություններում՝ հատուկ պատրաստված ծածկերի տակ։ Ջրման նորման պետք է ավելացնել և հաճախակի սնուցել լավ պատրաստված կոյաջրով։
Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-2.JPG)
Դասակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տաքսոնոմիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արալիայի դասը մտնում է Hydrangeoideae ենթաընտանիքի, բաղեղազգիների ((Araliaceae) ընտանիքի (Apiales) կարգի մեջ։
| ավելի քան 8 ընտանիք (համաձայն APG II Համակարգի) | դաս Արալիայի | |||||||||||||||
| կարգ Հովանոցավորներ | Hydrangeoideae ենթաընտանիք | f1 | ||||||||||||||
| բաժին Ծաղկավորներ կամ Ծածկասերմեր |
Բաղեղազգիների (Hydrangeaceae) ընտանիքի | 70տեսակ | ||||||||||||||
| ավելի քան 44 կարգի ծաղկավոր բույսեր (համաձայնAPG II Համակարգի) |
Ավելի քան 50 տեսակ | f2 | ||||||||||||||
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ծաղկաբուծություն և դեկորատիվ այգեգործություն, Հ. Ե. Նարինջյան
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Чубушник Հանրագիտարան դեկորատիվ պարտեզի բույսեր
- Philadelphus sur hortiauray.com Archived 2009-04-16 at the Wayback Machine.
- Philadelphus sur aujardin.com
- Graines de Philadelphus coronarius
| ||||||||||
