Արագիլներ (տեսակներ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արագիլների տարածման սխեմա: Եվրասիա

Արագիլներ[1] (լատին․՝ Ciconia), թռչունների դաս, արագիլանմանների կարգ։

Բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արագիլի արտաքին հատկանիշներն են երկար մերկ ոտքեր՝ ծածկված ցանցատիպ մաշկով, կտուցը երկար է, ծայրը՝ ուղիղ, սուր կամ թեթևակի կեռ, առջևի մատները միմյանց փոխկապակցված են լայն լողացող թաղանթով, մատները կարճ են վարդագույն թաղանթով, գլուխը և պարանոցը գորշ մաշկ ունեն։

Եվրոպայում տարածված է երկու տեսակ՝ սև և սպիտակ։ Առաջինը ծածկված է մուգ շագանակագույն փետուրներով, երկրորդը, բացառությամբ թևերի և ուսերի, ծածկված է սպիտակ փետուրներով, կտուցն ու ոտքերը կարմիր են։

Չվածները Կենտրոնական Եվրոպա են վերադառնում փետրվար-մարտ ամիսներին։ Եվրոպայից բացի, կարելի է հանդիպել նաև արևելյան կիսագնդում։ Վերադառնալուց հետո նրանք ապրում են հին բներում, որոնք կառուցված են չոր ծառերի գագաթներին և տանիքներում, ինչպես նաև ջրառատ տարածքներում։ Առավել շատ տեսակներ հանդիպում են Նիդերլանդներում, Իսլանդիայում և Հարավային Սաքսոնիայում։ Անգլիայում ևս շատ են։ Քանի որ արագիլները չեն հետապնդվում, նրանք շատ շատ են վստահում և մոտենում բնակավայրերին։

Սև արագիլ

Արագիլները սնվում են միջատներով, ձկներով, երկկենցաղներով, սողուններով, մկներով, բույսերով։ Դնում են 4-5 սպիտակ ձու մոտ 8 սմ մեծությամբ։ Ձայնը թույլ է, հնչյունները ստեղծվում են ծնոտների բղավոցով, միայն ձագուկները, որոնք նստած են բույնի մեջ, ստեղծում են հեգնանք կամ ձայն, կարծես թե թույլ ցնցող։ Փոքր արագիլին հեշտ է ձեռքով բռնել։ Ապրում են երկար։ Արագիլի պարանոցից մինչև պոչի փետուրների ծայրը 1,5 մետր է, կանգնած դիրքում ունի 1 մետր բարձրություն։

Արվեստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արագիլի ձու

Անտիկ և միջնադարյան գրողների ստեղծագործություններում հանդիպում ենք լեգենդի, որտեղ նվում է, որ արագիլները կերակրում են իրենց ծնողներին, երբ նրանք ի վիճակի չեն հոգ տանել իրենց մասին։ Այդ պատճառով վերածննդի ժամանակ և հետագայում գեղանկարչության մեջ արագիլը խորհրդանշում է հարգանք ծնողների նկատմամբ։ Բացի այդ, արագիլներին նկարները ներկայացվել են որպես Մերկուրի աստծո մարտակառք[2]։

Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Սպիտակափոր արագիլ
  • Սպիտակավիզ արագիլ
  • Մալայական բրդոտ արագիլ
  • Ամերիկյան արագիլ
  • Սպիտակ արագիլ
  • Սևակտուց արագիլ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Бёме Р. Л., Флинт В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Птицы. Латинский, русский, английский, немецкий, французский / Под общ. ред. акад. В. Е. Соколова. — М.: Русский язык, РУССО, 1994. — С. 26. — 2030 экз. — ISBN 5-200-00643-0
  2. Կաղապար:Книга:Джеймс Холл, 1996 С. 55

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Аист». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  • Отряд Аистообразные — Ciconiiformes на сайте Лазовского государственного природного заповедника