Արագիլների մեծ մրցավազք
Արագիլների մեծ մրցավազք (անգլ.՝ The Great Stork Derby), 1926-1936 թվականներին Տորոնտոյում անցկացված մրցույթ` հարուստ փաստաբան Չարլզ Վենս Միլարի սկանդալային կտակի համաձայն։ Ըստ կտակի` մրցույթում հաղթող կճանաչվեր այն ընտանիքը, որն իր մահից հետո տասը տարիների ընթացքում կունենար ամենամեծ թվով երեխաներ։
Կտակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իր ցնցող կտակում ամուրի Միլարը Ճամայկայում գտնվող քաղաքամերձ առանձնատունը կտակել էր իրար չհանդուրժող իր երկու ընկերներին, «Կենիլվերտ» ժոկեյ-ակումբի և «Օ’Կիֆ» գարեջրային ընկերության բաժնետոմսերը` բողոքական համայնքներին, որոնք միշտ հանդես էին եկել հարբեցողության և ազարտային խաղերի դեմ. բաժնետոմսերի համար դատարան էին եկել հոգևոր ծառայողները։ Կտակի 9-րդ կետի համաձայն` ավելի քան կես միլիոն դոլար կարող էր ստանալ Տորոնտոյում այն կինը, ով իր մահից հետո հետագա տասը տարիների ընթացքում ամենամեծ քանակությամբ երեխաներ կունենար։ Կտակը բացելուց և մամուլում այն լուսաբանելուց հետո քաղաքում սկսվում է աննախադեպ մրցավազք, որ համընկնում է Մեծ ճգնաժամի ծանր տարիներին։ Ծնելիության հսկման կողմնակից կանադացի հոգեբան Մարգարեթ Սինգերը տարիներ անց հայտարարել է, որ իր կտակով «Միլարը իջեցրեց կնոջը կենդանու մակարդակին, դրա համար էլ այն ամոթալի է»[1]։
Միլարի կտակը վիճարկել է Օնտարիոյի կառավարությունը։ Գլխավոր դատախազ Ուիլյամ Գ. Փրայսը 1932 թվականի մարտին Օնտարիոյի խորհրդարանում ներկայացրել է օրինագիծ, որի համաձայն Միլարի փողերը պետք է դառնային նահանգային սեփականություն։ Հինգ տարիների ընթացքում այդ փողերի եկամուտը պետք է հատկացվեր Տորոնտոյի համալսարանին զեղչերի ու կրթաթոշակների տրամադրման համար։ Մեծ ճգնաժամի տարիներին այս օրինագիծը հասարակական ու քաղաքական մեծ արձագանք է ստացել[1]։
Մրցույթի անցկացման կարգը սահմանել է Կանադայի Գերագույն դատարանը, որը սահմանել է, որ արտամուսնական կապերից ծնված երեխաները չեն հաշվվում[2]։ Մրցույթին մասնակցել է 11 ընտանիք, որից 7-ը որակազրկվել են`մրցույթի մասնակցության իրավունքից զրկվելով։ «Արագիլների մեծ մրցավազքի» արդյունքների վերջնաժամկետ է նշանակվել 1936 թվականի հոկտեմբերի 31-ը` 16:30-ը: Դատավոր Ուիլյամ Էդուարդ Միդլթոնը հայտարարել է վերջնարկ հասած 4 մասնակիցների անունները (Էննի Կեթրին Սմիթ, Կեթլի Էլեն Նեյգլ, Լյուսի Էլիս Թիմլեկ և Իզաբել Մերի Մակլին), որոնցից յուրաքանչյուրը ստացել է 100.000 դոլար (2017 թվականի կուրսով` մոտ 2 միլիոն դոլար) իր 9 երեխաների համար[3][4][5]։ Երկու ուրիշ կանայք` Լիլիան Կեննին (ունեցել է 12 երեխա, որոնցից 5-ը, սակայն, մահացել են մանուկ հասակում, իսկ նրանց մայրը չի կարողացել ապացուցել, որ նրանք մահացած չեն ծնվել) և Փոլին Մեյ Կլարկը (ունեցել է 9 երեխա, սակայն մեկը` երկրորդ ամուսնուց) ստացել են 12.500 դոլար` դատական գործընթացներին մասնակցելուց հրաժարվելու համար[5]։
Մրցույթի հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հաղթողները խելամիտ են վարվել ստացած գումարի հետ` մեծացնելով երեխաներին և վճարելով նրանց կրթության համար։ Ժողովրդի մեջ կատակում էին, որ երեխա չունեցող Միլարը այդպիսով «որդեգրել է» 36 երեխայի` կառավարությանն ու կրոնական շրջանակներին ստիպելով մտածել ծնելիությունը հսկող քաղաքականության մասին։ Օնտարիոյի լրագրողներն այդ ժամանակ սկսել են ակտիվորեն լուսաբանել մրցույթը` գրելով հոդվածներ` մինչ այդ արգելված թեմաներով` արտամուսնական երեխաներ, աբորտներ, ծնելիության վերահսկում, ամուսնալուծություններ։
Արվեստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2002 թվականին Էլիզաբեթ Ուիլթոնի Bearing The Burden: The Great Toronto Stork Derby 1926–1938 գրքի մոտիվներով նկարահանվել է «Արագիլների մրցավազք» ֆիլմը, որում պատմվում է մրցույթի երեք մասնակիցների մասին` Լիլիան Քեննի, Փոլին Մեյ Կլարկ և Գրեյս Բանիատո[6]։
2016 թվականին «Տորոնտո» գարեջրային ընկերությունը (Muddy York Brewing Company) թողարկել է գարեջուր` ի պատիվ «Արագիլների մեծ մրցավազքի»։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 ««Большая гонка аистов»: борьба за деньги» (անգլերեն). www.torontovka.com. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 16-ին.
- ↑ In Re Estate of Charles Millar (англ.) // Supreme Court of Canada : Завещание. — 1937. — В. [1938] 1 D.L.R. 65.
- ↑ «BIG FAMILY, BIG PRIZE». Philippine Daily Inquirer. 17 января 2002.
- ↑ Schwartz, Susan (9 декабря 1981). «Prim Toronto was site of baby race». The Montreal Gazette.
- ↑ 5,0 5,1 «Last of "Stork Derby"?». Ottawa Citizen. 31 мая 1938.
- ↑ «The Stork Derby (TV Movie 2002)». Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.