Ատտալոս (հրամանատար)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ատտալոս
հունարեն՝ Ἄτταλος
Ծնվել էմ․թ․ա․ 390 թվական
Մահացել էմ․թ․ա․ 336 թվական
Մահվան վայրՓոքր Ասիա, Թուրքիա
ՔաղաքացիությունՄակեդոնիա
Ազգությունմակեդոնացի
Մասնագիտությունհրամանատար
Գործունեությունռազմական և քաղաքական գործիչ

Ատտալոս (հունարեն՝ Ἄτταλος, մ.թ.ա. 4-րդ դար - մ. թ. ա. 336, Փոքր Ասիա, Թուրքիա), Փիլիպոս II Մակեդոնացու կարևոր պալատականներից մեկը։

Ազգակցական կապը Փիլիպոս II-ի հետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մ․թ․ա․ 338 թվականին[1] Ատտալոսի եղբոր աղջիկը՝ Կլեոպատրան, որի խնամակալն Ատտալոսն էր, ամուսնացել է Փիլիպոս II-ի հետ։ Հիշատակություն կա, որ նա աղոթել է, որ Կլեոպատրան որդի պարգևի Փիլիպոսին, որը կդառնա նրա օրինական ժառանգը․ այդ ամենը դիտվել է որպես Ալեքսանդր Մակեդոնացուն ուղղված բացահայտ վիրավորանք։ Հենց այդ ժամանակ էլ տեղի ունեցած վիճաբանությունը դարձել է Ալեքսանդրի աքսորի գլխավոր պատճառներից մեկը․ նա աքսորվել է նախ Էպիրոս, ապա Իլլիրիա։

Մ․թ․ա․ 336 թվականին Փիլիպոս II Մակեդոնացին Ատտալոսին և Պարմենիոնին նշանակում է դեպի Փոքր Ասիա և Աքեմենյան Պարսկաստան ուղղված սպասվելիք արշավանքի հրամանատարներ։

Պավսանիասի բռնաբարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Արիստոտելի՝ Ատտալոսը սեռական բռնություն է գործադրել Պավսանիասի հանդեպ, որը եղել է Փիլիպոս II-ի սիրեկաններից։ Դրա դրդապատճառն էր այն, որ Պավսանիասն անարգել էր Ատտալոսի՝ նույն անունը կրող մեկ այլ ընկերոջը (հնարավոր է նաև բարեկամի)՝ Պավսանիասին։ Այս դեպքից հետո Պավսանիասը իրականացրել է իր նախկին սիրեկանի՝ Փիլիպոս II-ի սպանությունը, քանի որ նա չէր պատժել Ատտալոսին իր արարքի համար։ Կա կարծիք նաև, որ այս սպանությունը իրականացվել է որրէ մեկի (հնարավոր Ալեքսանդրի մոր) պատվերով։

Մահապատիժ Ալեքսանդր Մակեդոնացու կողմից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այն բանից հետո, ինչ Փիլիպոս II-ը սպանվում է, իսկ Ալեքսանդրը դառնում թագավոր (մ․թ․ա․ 336 թվականի հոկտեմբեր), նրա խորթ մայրը՝ Կլեոպատրա Էվրիդիկան, և վերջինիս երկու երեխաները սպանվում են (հնարավոր է Կլեոպատրան ինքնասպան է եղել իր երեխաների մահից հետո)։

Փիլիպոս II-ի սպանության և Ալեքսանդրի գահին բազմելու պահին Ատտալոսը և Պարմենիոնը մակեդոնական զորքի հետ միասին գտնվել են Փոքր Ասիայում։ Այդ ժամանակ Դեմոսթենեսը նամակներ է ուղարկել Ատտալոսին՝ խոստանալով Աթենքի աջակցությունը երկու զորավարներին, եթե նրանք պատերազմ սկսեն ընդդեմ Ալեքսանդրի[2]։

Այս ամենից հետո Ատտալոսն այդ նամակները ներկայացնրել է Ալեքսանդրին՝ իր հավատարմությունը հայտնելով նրան, սակայն Ալեքսանդրը հրամայել է մահապատժի ենթարկել նրան իրեն հասցրած նախկին վիրավորանքների համար՝ հասնակալով նաև, որ նա կարող էր վրեժխնդիր լինել իրենից Կլեոպատրայի և նրա երեխաների սպանության համար։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Peter Green. <italic>Alexander to Actium: The Historical Evolution of the Hellenistic Age</italic>. (Hellenistic Culture and Society, number 1.) Berkeley and Los Angeles: University of California Press. 1990. Pp. xxiii, 970. $65.00». The American Historical Review. 1991. doi:10.1086/ahr/96.5.1515. ISSN 1937-5239.
  2. Habicht, 1998, էջ. 32.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Habicht, Christian (1998). Ελληνιστική Αθήνα [Hellenistic Athens] (Greek). Athens: Odysseas. ISBN 978-960-210-310-4.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]