Ավրամ Հերշկո
Ավրամ Հերշկո | |
---|---|
![]() | |
Ծնվել է | դեկտեմբերի 31, 1937[1][2] (87 տարեկան) |
Ծննդավայր | Կարցագ, Յաս-Նադկուն-Սոլնոկ, Հունգարիա |
Քաղաքացիություն | ![]() ![]() |
Կրթություն | Երուսաղեմի հրեական համալսարան |
Մասնագիտություն | կենսաքիմիկոս, դաստիարակ, համալսարանի դասախոս և բժիշկ |
Աշխատավայր | Նյու Յորքի համալսարան և Տեխնիոն - Իսրայելի տեխնոլոգիական ինստիտուտ |
Պարգևներ և մրցանակներ | |
Անդամություն | ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Իսրայելի բնական և հումանիտար գիտությունների ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Չինաստանի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Մոլեկուլային կենսաբանության եվրոպական կազմակերպություն |
![]() |
Ավրամ Հերշկո (եբրայերեն՝ אברהם הרשקו, հունգ.՝ Herskó Ferenc Ábrahám,[10] դեկտեմբերի 31, 1937[1][2], Կարցագ, Յաս-Նադկուն-Սոլնոկ, Հունգարիա), հունգարա-իսրայելցի կենսաքիմիկոս, 2004 թվականին արժանացել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակի։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նա ծնվել է Կարչագում, Հունգարիա, հրեական ընտանիքում, Հերսկո Ֆերենց անվամբ,[11] Շոշանա/Մարգիտ Մանչիի և Մոշե Հերշկոյի որդին՝ երկուսն էլ ուսուցիչներ էին։[12] Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին նրա հայրը ստիպված է եղել ծառայել հունգարական բանակում, իսկ հետո խորհրդային բանակի կողմից գերի է վերցվել։ Ավրամի ընտանիքը տարիներ շարունակ ոչինչ չգիտեր հոր հետ կատարվածի մասին։ Ավրամին, նրա մորն ու ավագ եղբորը՝ Խայմ/Լասլո «Լաչին» տեղավորվել են Սոլնոկի գետտոյում: Գետտոյի վերջին օրերին հրեաների մեծ մասն ուղարկվեց մահապատժի Օսվենցիմում, բայց Ավրամին և նրա ընտանիքին հաջողվեց նստել գնացք և տեղափոխվել Ավստրիայի համակենտրոնացման ճամբար, որտեղ նրանք աշխատեցին մինչև պատերազմի ավարտը: Ավրամը և նրա մայրն ու եղբայրը վերապրեցին պատերազմը և վերադարձան իրենց տուն: Նրանց հայրը նույնպես վերադարձավ։[13]
1950 թվականին Հերշկոն և իր ընտանիքը գաղթեցին Իսրայել և հաստատվեցին Երուսաղեմում։ 1965 թվականին Նա ստացել է մագիստրոսի, իսկ 1969 թվականին՝ իր դոկտորի կոչում Երուսաղեմի Եբրայական Համալսարանի Հադասա բժշկական կենտրոնից: Նա Սան Ֆրանցիսկոյի Կալիֆորնիայի համալսարանի հետդոկտորանտ էր: Հետագայում նա դարձավ Հայֆայի Տեխնիոնի Ռապպապորտի բժշկության ֆակուլտետի վաստակավոր պրոֆեսոր և Նյու Յորքի համալսարանի Գրոսմանի բժշկական դպրոցի դոցենտ:
2004 թվականին Ահարոն Չիխանովերի և Իրվին Ռոուզի հետ համատեղ նա արժանացել է քիմիայի Նոբելյան մրցանակի՝ ուբիքվիտինի միջնորդավորված սպիտակուցի քայքայման հայտնաբերման համար։ Ubiquitin-proteasome համակարգը կրիտիկական դեր ունի բջիջների հոմեոստազի պահպանման գործում և ենթադրվում է, որ պատճառ է այնպիսի հիվանդությունների զարգացման և խորացման, ինչպիսիք են քաղցկեղը, մկանային և նյարդաբանական հիվանդությունները, իմունային և բորբոքային հռտևանքները:
Նրա ներդրումը գիտության մեջ ուղղակիորեն օգնեց իր վաղեմի ընկերներից մեկին բուժել քաղցկեղից։[14]
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 Munzinger Personen (գերմ.)
- ↑ Ubiquitin system for regulated protein degradation — Lasker Foundation.
- ↑ https://wolffund.org.il/avram-hershko/
- ↑ The Nobel Prize in Chemistry 2004 — Nobel Foundation.
- ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
- ↑ https://www.cuimc.columbia.edu/research/louisa-gross-horwitz-prize/horwitz-prize-awardees/2010-2001-awardees
- ↑ GM Cancer Previous Prize Winners
- ↑ https://www.ascb.org/award/e-b-wilson-medal/
- ↑ «Hungary's Nobel Prize Winners». www.mta.hu. Արխիվացված է օրիգինալից October 6, 2015-ին. Վերցված է September 22, 2021-ին.
- ↑ JINFO. «Jewish Nobel Prize Winners in Chemistry». www.jinfo.org. Վերցված է March 30, 2023-ին.
- ↑ including the Nobel Lecture The Ubiquitin System for Protein Degradation and some of its Roles in the Control of the Cell Division Cycle
- ↑ «אברהם הרשקו».
- ↑ Friedman, Sally (September 13, 2011). «Nobel Prize winner's discovery helps save longtime physician friend». Burlington County Times. phillyBurbs.com. Արխիվացված է օրիգինալից September 13, 2012-ին. Վերցված է May 15, 2012-ին.
![]() | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ավրամ Հերշկո» հոդվածին։ |
|
- Դեկտեմբերի 31 ծնունդներ
- 1937 ծնունդներ
- Ապրող անձինք
- Երուսաղեմի հրեական համալսարանի շրջանավարտներ
- Իսրայելի պետական մրցանակի դափնեկիրներ
- Քիմիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակակիրներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Անձինք այբբենական կարգով