Ավետիս Մեսումենց

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ավետիս Մեսումենց
Ծնվել էհունվարի 6, 1905(1905-01-06)[1][2]
Արաբկիր, Խարբերդի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն[3]
Երկիր Օսմանյան կայսրություն և  Ֆրանսիա
Մահացել էհոկտեմբերի 12, 1981(1981-10-12)[1] (76 տարեկան)
Փարիզ
ԳերեզմանՀայ մտավորականների դամբարան[4]
Մասնագիտությունկոմպոզիտոր և խմբավար
ԿրթությունԼիոնի շրջանային կոնսերվատորիա (1930)[2]
 Avédis Messoumentz Վիքիպահեստում

Ավետիս Գևորգի Մեսումենց (հունվարի 6, 1905(1905-01-06)[1][2], Արաբկիր, Խարբերդի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն[3] - հոկտեմբերի 12, 1981(1981-10-12)[1], Փարիզ), հայ կոմպոզիտոր։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավետիս Մեսումենցը ծնվել է Արաբկիր քաղաքում։ 1930 թվականին ավարտել է Լիոնի կոնսերվատորիան։ 1946 թվականից հաստատվել է Փարիզում, երկար տարիներ ղեկավարել «Սայաթ-Նովա» ազգագրական անսամբլը։ Բազմաթիվ մեներգերի, զուգերգերի, խմբերգերի, կամերային երկերի, բալետի և օպերաների (դրանց թվում՝ «Անուշ», ըստ Հովհաննես Թումանյանի) հեղինակ է։ Նրա չորս՝ «Նաիրյան» ծրագրային սիմֆոնիաները նվիրված են հայ ժողովրդի պատմական անցյալին և վերածննդին։ Բեյրութում շահել է երկու առաջին մրցանակ՝ «Մեսրոպյան լեզու» (Պարույր Սևակի բանաստեղծությամբ) կանտատի, 1965 թվականին՝ «Եղերական համանվագ»-ի համար[5]։ Առանձնապես արժեքավոր են Տարոնի, Արաբկիրի, Եդեսիայի, Չմշկածագի, Շապին Գարահիսարի ժողովրդական երգերի գրառումներն ու դաշնավորումները[6][7]։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Կտորներ ջութակի համար [Morceaux pour violon], 1976:
  • Համանուագային Երաժշտութիւն [Musique symphonique], 1976:
  • Նաիրեան հագներգութիւն - Թիւ 4 (partition d'orchestre) [Rhapsodie Naïrienne - Numéro 4 (partition d'orchestre)], 1976:
  • Նաիրեան հագներգութիւն - Թիւ 4 (partition de piano) [Rhapsodie Naïrienne - Numéro 4 (partition de piano)], 1976:
  • Յիսուն մեներգներ և Հինգ Զուգերգներ [Cinquante pièces pour piano et Cinq duos avec accompagnement au piano], 1973:
  • Մեսրոպեան լեզու - Աշխարհական Գանթաթ [La langue mesrobienne - Cantate profane], 1962:
  • Սաթէ մանեակի հլիւնները - Դիւթական պարանուագ [Les perles du collier d'ambre - Ballet féérique], 1962:
  • Նաիրեան համանուագ - Չորրորդ - Վերածնունդի [Symphonie naïrienne n° 4, dite Renaissance], 1960:
  • Երկու աշուն [Deux automnes], 1959:
  • Նաիրեան համանուագ - Երրորդ - Դիւցազներգու [Symphonie naïrienne n° 3, dite Héroïque], 1958:
  • Նաիրեան համանուագ - Երկրորդ - Եղերական [Symphonie naïrienne n° 2, dite Tragique], 1957:
  • Հարսնաճղայ Հաւաքածոյ Հայ Ժող. Երգերու - Չմշածագէն եւ Շրջաններէն, 1955։
  • Նաիրեան համանուագ - Առաջին - Հեթանոս [Symphonie naïrienne n° 1, dite Païenne], 1953:
  • Աշակերտուհիիս՝ Օրիորդ Շաքէ Պէնկեանին - Սիրոյ չորս եղանակներ [A mon élève, Mlle Chakè Benguian, Les Quatre saisons de l'amour], 1948:
  • ՆԱՐՕՏ - Դաշնակի եւ Երգի Մասնագրութիւն, Հաւաքածոյ Հայ ժողովրդական Երգերու եւ Պարերգներու Հին Արաբկիրէն եւ շրջաններէն, 1946։
  • Ղարաբաղի Մելիքներ կամ Պըլ-Պուղի - Երգախաղ [Les Princes du Karabagh ou Bel-Boughi, Opérette], 1945:
  • Ոսկի հեքիաթ [Conte d'or], 1938:
  • Նուռցք - Մշեցիներու հարսանիքը [Mât d'honneur - Les mariés de Mouch], 1937:
  • Երեք մեներգ [Trois mélodies], 1929:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.)Երևան: 1981. — հատոր 7. — էջ 472.
  3. 3,0 3,1 3,2 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  4. https://www.geneanet.org/cimetieres/view/3466480
  5. «Bibliothèque de l'Église apostolique arménienne - Paris - Մեսումենց, Աւետիս Գ.». www.bibliotheque-eglise-armenienne.fr. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 6-ին.
  6. «Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, գլխավոր խմբագիր՝ Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, Երևան, 2007։.
  7. «AV Production - Ավետիս Մեսումենց». avproduction.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 6-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ավետիս Մեսումենց» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 472