Ավդեյ Տեր-Օհանյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ավդեյ Տեր-Օհանյան
Ծնվել էդեկտեմբերի 9, 1961(1961-12-09) (62 տարեկան)
ԾննդավայրԴոնի Ռոստով, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան
ԿրթությունՌոստովի գեղարվեստի ուսումնարան
Մասնագիտություննկարիչ և լուսանկարիչ
Ուշագրավ աշխատանքներQ4387326?
 Avdey Ter-Oganian Վիքիպահեստում

Ավդեյ Ստեպանովիչ Տեր-Օհանյան (դեկտեմբերի 9, 1961(1961-12-09), Դոնի Ռոստով, ԽՍՀՄ), խորհրդային և ռուս նկարիչ, «Արվեստ կամ մահ» ընկերակցության, Տրյոխպրուդնի նրբանցքում գտնվող պատկերասրահի և «Առաջ» պատկերասրահի հիմնադիր[1][2]։ Մոսկովյան ակցիոնիզմի ամենավառ ներկայացուցիչներից մեկը[3]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավդեյ Տեր-Օհանյանը ծնվել է 1961 թվականի դեկտեմբերի 9-ին, Դոնի Ռոստովում։ Սովորել է արվեստի մանկական դպրոցում, որտեղ հանդիպել է (ինչպես ինքն է կարծում) իր միակ իսկական ուսուցչին՝ քանդակագործ Բորիս Իվանովիչ Միգասին[4]։ Եղել է «Это» ակումբի անդամ։ 1978-1982 թվականներին սովորել է Ռոստովի Մ. Բ. Գրեկովի անվան գեղարվեստի ուսումնարանում, սակայն այն այդպես էլ չի ավարտել, քանի որ երկու անգամ հեռացվել է գեղագիտական անհամատեղելիության պատճառով[5]։ 1988 թվականին Դոնի Ռոստովում հիմնադրել է «Արվեստ կամ մահ» ընկերությունը[6][7]։ 1988 թվականին Ռուսաստանում առաջին անգամ նա կազմակերպում է գործընկերության ցուցահանդես ռոստովյան հասարակական կոոպերատիվ պճնազարդարանում[8][9]։ 1989 թվականին տեղափոխվել է Մոսկվա, որտեղ ղեկավարել է Տրյոխպրուդնի նրբանցքի պատկերասրահը և «Առաջ» պատկերասրահը[3]։

1995-1998 թվականներին ղեկավարել է «Ժամանակակից արվեստի դպրոցը», որտեղ դեռահասներին (ներառյալ իր որդի Դավիթին) դասավանդել է ավանգարդ և հետավանգարդյան արվեստի տեսություն և պրակտիկա, որոնցից մի քանիսը սկսել են գործել որպես Ռադեկ ընկերություն[10]։ 1998 թվականի դեկտեմբերի 4-ին «Արտ Մանեժ-98» ցուցահանդեսում Ավդեյ Տեր-Օհանյանը հանդես է եկել «Երիտասարդ անաստվածը» պերֆորմանսով, որտեղ հրապարակայնորեն կացնով կտրատել է ուղղափառ սրբապատկերների վերարտադրությունները[11], որից հետո նրա դեմ քրեական գործ է հարուցվել կրոնական ատելություն հրահրելու մեղադրանքով (Ռուսաստանի Դաշնության Քրեական օրենսգրքի 282-րդ հոդված)։ Ավդեյ Տեր-Օհանյանը, չսպասելով դատավարությանը, արտագաղթել և քաղաքական ապաստան է ստացել Չեխիայում, բնակվել և աշխատել է Բեռլինում, որտեղ վերսկսել է Ժամանակակից արվեստի դպրոցի և «Առաջ!» պատկերասրահի աշխատանքները։ Ըստ «Կոմերսանտ»-ի լրագրող Աննա Տոլստովայի՝ նա «հետխորհրդային Ռուսաստանի պատմության մեջ առաջին քաղաքական արտագաղթյալ նկարիչն է»[12]։ Տեր-Օհանյանի ստեղծագործությանը և ճակատագրին է նվիրված Միրոսլավ Նեմիրովի «Ա. Ս. Տեր-Օհանյան։ Կյանքը, ճակատագիրը և ժամանակակից արվեստը» (1999) գիրքը[9]։ Որոշ քննադատներ կարծում են, որ Ավդեյ Տեր-Օհանյանը և Տրեխպրուդնիի բոլոր նկարիչները պատկանում էին արվեստագետների այն կատեգորիային, ովքեր «սահմանեցին իննսունականների ոգին» Մոսկվայում[13]։

Ավդեյ Տեր-Օհանյանը զբաղեցրել է 23-րդ տեղը «Արտխրոնիկա» ամսագրի «2010 թվականի ռուսական արվեստի 50 ամենաազդեցիկ մարդիկ»[14] վարկանիշում։ 2016 թվականին Պրահայում կազմակերպել է «Խորհրդային նկարիչների միություն» միջազգային կազմակերպությունը, որպես շարժման հիմք հռչակելով խորհրդային արվեստի դպրոցի ավանդույթները՝ աշխատանք բնօրինակով, կերտարվեստի ձևեր, պլեներային գեղանկարչություն[15]։ Միության հիմնադիր համագումարը տեղի ունեցավ 2016 թվականի սեպտեմբերին Պրահայի Tranzitdisplay պատկերասրահում[15]։ Ավելի քան 20 տարի ապրել և աշխատել է Պրահայում և Բեռլինում։

2019 թվականի հունիսին՝ քրեական գործի կարճումից հետո, Ավդեյ Տեր-Օհանյանը վերադարձել է Ռուսաստան[16][17][18]։ Վերադառնալուց հետո իր առաջիկա ծրագրերի մասին հարցին Տեր-Օհանյանը պատասխանել է․ «Ես նկարիչ եմ, շարունակում եմ իմ պարզ գործունեությունը։ Ես նախատեսում եմ զբաղվել արվեստով, որովհետև այլ բանով զբաղվել չեմ կարող»[16]։

2020 թվականի հունվարին, բազմամարդ հավաքի ժամանակ, նա Ռոստովի «Ռոստով» արվեստի պատկերասրահում կարդացել է «Ինչպես հասկանալ ժամանակակից արվեստը» դասախոսությունը[19][20]։

Տեր-Օհանյանի աշխատանքները Լուվրի «Ռուսական կոնտրապունկտ» ցուցահանդեսում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2010 թվականի սեպտեմբերին Ավդեյ Տեր-Օհանյանի աշխատանքների տպագիր աշխատանքներ շարքից[21] «Ռադիկալ աբստրակցիոնիզմ»-ը[22] (2004) դուրս է մնացել «Ռուսական կոնտրապունկտ» / «Le contrepoint Russe» Լուվրի ցուցահանդեսի ծրագրից, որը պատրաստվում էին անցկացնել Ֆրանսիայում Ռուսաստանի տարվա շրջանակներում[23]։ Ժամանակակից արվեստի պետական կենտրոնի ներկայացուցչի խոսքով Տեր-Օհանյանի աշխատանքները որոշվել էր չուղարկել արտերկիր, քանի որ դրանք «պարունակում էին Ռուսաստանի Դաշնության սահմանադրական կարգը բռնությամբ փոխելու կոչ, ինչպես նաև միջկրոնական ատելության և թշնամանքի հրահրում»[22]։ «Արմատական աբստրակցիոնիզմ» շարքի այդ աշխատանքները «Ռոսոխրանկուլտուրա»-ից արտահանման թույլտվություն չէին ստացել և մնացել էին Մոսկվայում»[24]։ 2010 թվականի սեպտեմբերի 26-ին Տեր-Օհանյանը հանդես էր եկել բաց նամակով, որում հրաժարվել էր մասնակցել ցուցահանդեսին, եթե չկատարվեն երկու պայմաններ՝ 1. Պաշտոնապես թույլատրել Մոսկվայից տանել նրա աշխատանքները, ցուցահանդեսի մասնակցելու համար 2. Նկարիչ Օլեգ Մավրոմատտիի ռուսական անձնագրի ժամկետի երկարացում, որը քրեական հետապնդման էր ենթարկվում Ռուսաստանի Դաշնության Քրեական օրենսգրքի 282-րդ հոդվածով, ում սպառնում էր արտահանձնում Ռուսաստանին[25][26]։ Նկարիչների և հասարակության մի շարք բողոքներից հետո Ռուսաստանի Դաշնության մշակույթի նախարարությունը թույլատրեց ստեղծագործությունների արտահանումը Ռուսաստանից[27]։ Քանի որ վերջնագրի 2-րդ կետը (Օլեգ Մավրոմատտիի վերաբերյալ) չկատարվեց, Տեր-Օհանյանը հայտարարեց ցուցահանդեսը բոյկոտելու մասին և ցուցահանդեսի մնացած մասնակիցներին կոչ արեց միանալ իրեն։ Սակայն ցուցահանդեսի կազմակերպիչները, չնայած Ավդեյ Տեր-Օհանյանի՝ ցուցահանդեսին մասնակցելու պաշտոնական մերժմանը, ցուցադրեցին նրա այն չորս աշխատանքները, որոնք նախապես հայտարարվել էին[28]։ Ինքը՝ Տեր-Օհանյանը, նույնիսկ ցուցահանդեսի բացման հրավեր չէր ստացել[29], այլ իր հաշվին եկել էր այն բոյկոտելու և Մավրոմատտիին պաշտպանելու նպատակով[30]։

Աշխատանքները գտնվում են հետևյալ հավաքածուներում՝

Մեջբերումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարզվում է, որ գեղանկարչության ամենակրքոտ սիրահարը, ամենանուրբ գեղանկարիչն ու էսթետիզմի երկրպագուն Ավդեյ Տեր-Օհանյանն է, ով իր «Երիտասարդ անաստված» ակցիայով բորբոքեց հասարակական կարծիքը։ Նրա վաղ շրջանի ամբարտավան, նեո-էքսպրեսիոնիստական վերափոխումներում հանդիպում են այնպիսի իմպրեսիոնիստներ և կուբիստներ, ինչպիսիք են՝ Ջորջիոնեն, Ինգրան, Մալևիչը, Կլեն, Ուորհոլին և ապշեցուցիչ Մատիսը, որ նույնիսկ ամոթալի է դառնում, որ մարդ բարձրաձայն բղավում է իր սիրո մասին։ Երբ տեսնում ես Դելեկտորսկայայի դիմանկարը, հասկանում ես, թե Մատիսն ինչքան էր սիրում իր քարտուղարուհուն, բայց երբ տեսնում ես Մատիսի Դելեկտորսկայան՝ վերափոխված Տեր-Օհանյանի կողմից, հասկանում ես, որ արվեստի դպրոցից հեռացված այս անտաշն ավելի է սիրում նրան[12]։
- Ա. Տոլստովա, Կոմերսանտ, 2009
...ցանկացած հաստատության դեմ ապստամբելու տրամաբանությունը Տեր-Օհանյանին ստիպեց ստեղծելու սեփականը, հանդուգն և ծաղրական «երիտասարդ ավանգարդիստների դպրոցը», իսկ ավելի ուշ նա բռնագաղթեց Ռուսաստանից՝ ուղղափառ հալածանքների պատճառով, որ կազմակերպել էին նկարչի դեմ եկեղեցական հասարակական ակտիվիստները, նրանց համակրող պաշտոնյաները և սրբապատկերների մյուս պաշտպանները, քանի որ Ավդեյը հրապարակավ կացնով կտրատել էր սրբապատկերները Մոսկվայի Մանեժում»։
- Միխայիլ Պոդզորնի, Rabkor.Ru[32]
Ես շատ եմ հպարտանում Ավդեյի առաջին նախագծերից մեկով, որն իրականացվել է 1992 թվականին «Մոմակալով Նատյուրմորտ» նկարով։ Դա իմ պատկերասրահի առաջին հայեցակարգային նախագիծն էր։ Ավդեյը հավատում էր, որ երբ մարդիկ գալիս են ցուցահանդես, նրանք նայում են նկարներին և չեն տեսնում դրանք՝ շեղվելով սյուժեից։ Այսպիսով, նկարների ցուցահանդես կազմակերպելու միակ միջոցը նույն պատմությունը մի քանի անգամ նկարելն է, որպեսզի կարողանաք դիտել և համեմատել, թե ինչպես է այն նկարված։ Այդ ցուցահանդեսը ժամանակին գրեթե աննկատ անցավ, թեև, իմ կարծիքով, դա Ավդեյի ամենանուրբ նախագծերից մեկն է։ Եթե Բրեները, մյուսների ստեղծագործությունների նկատմամբ, շատ քննադատաբար էր վերաբերվում և անընդհատ բացատրություններ էր փնտրում, թե ինչու են դրանք ավելի վատը, քան իր գործերը, ապա Ավդեյի համար արվեստը ի սկզբանե «ոչ ոքինը» չէր, նա շատ էր սիրում այն և բարյացակամորեն էր վերլուծում մյուս նկարիչներին։ Նա հենց սկզբից մարմնավորում էր պատրիարքի կերպարը, թեև դեռ շատ երիտասարդ տղա էր։ Մենք անընդհատ վիճում էինք՝ ինձ թվում էր, որ նա կոլեկտիվ ցուցահանդեսներով է զբաղված՝ ի վնաս իր անձնական աշխատանքի։ Նա միշտ ինչ-որ հոգաբարձուական նախագծեր էր առաջարկում, իսկ ես նրան ասում էի „Դե թող դա, չէ որ դու նկարիչ ես, արի կազմակերպենք քո ցուցահանդեսը!“։ Մյուս կողմից, Ավդեյը միշտ ցանկանում էր դուրս գալ մասնագիտության շրջանակներից և այդ ցանկությունը նա իրականացրել է իր «Ժամանակակից արվեստի դպրոցներ» նախագծում, որը թեև կարծես հոգաբարձուական նախագիծ էր, բայց համարվում էր նրա ստեղծագործությունը։ Այդ ժամանակ մեր վեճը, կարծես, ավարտվել էր, բայց նորից վերսկսվեց, երբ Ավդեյը հանդես եկավ Մանեժի տոնավաճառում սրբապատկերներ կտրատելու ակցիայով։ Ես կտրականապես դեմ էի դրան, չէի ուզում նրան աջակցել, և Ավդեյը պերֆորմանս արեց՝ առանց ինձ տեղյակ պահելու[33]։
- Մարատ Գելման, 2012
Այդ տարիների ընթացքում վերջապես հասկացա, որ ես ռուս նկարիչ եմ և որ տեղական միջավայրը շատ կարևոր է նկարչի իմ տեսակի համար։ Երբ ես ապրում էի Մոսկվայում, ինձ համարում էի ինտերնացիոնալ նկարիչ (ինչ որ իմաստով ես մնացել եմ այդպիսին), քանի որ ժամանակակից արվեստը ինտերնացիոնալ երևույթ է։ Բոլոր երկրներում տրամաբանությունը բացարձակապես նույնն է, ավանգարդիստական, մոդեռնիստական, ընդհանուր առմամբ նույնն է, և մենք բոլորս նույն գործն ենք անում։ Բայց երկար ժամանակ ապրելով Չեխիայում, մի փոքր Բեռլինում և շրջելով Եվրոպայում՝ ես հասկանում եմ, որ այդ ինտերնացիոնալ իզմը միայն մոդելի մեջ է։ Փաստորեն, նկարիչը կարող է արդյունավետ լինել միայն իր տեղական միջավայրում, քանի որ յուրաքանչյուր քաղաքում մանրամասներով հագեցվածությունը շատ յուրահատուկ է։ Օրինակ՝ չեխերն իրենց չեխական փաստաթղթերով հնարավորություն ունեն ապրելու Եվրոպայում ցանկացած վայրում, բայց չեն գնում Լոնդոն, Փարիզ, Բեռլին, Դյուսելդորֆ, Քյոլն… Դա այն պատճառով, որ տանը աշխատելը շատ ավելի հետաքրքիր, խնդիրները կարելի է լուծել ժամանակակից արվեստի ընդհանուր դիրքերից ելնելով, դրանք լուծել տեղական նյութերի հիման վրա[34]։
- Ավդեյ Տեր-Օհանյան, 2013

Անհատական ցուցահանդեսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 2019 - «Լավ-Վատ. Հետադարձ հայացք։ «VS unio» պատկերասրահ, Մոսկվա[35][36],
  • 2013 - «Fucked or Museum of Russian Futurists. 1978-2013 թթ. Tranzit Display Gallery, Պրահա[37],
  • 2009 - «SHIT IN ART» (Իվարս Գրավլեիսի հետ համատեղ)։ Պատկերասրահ «36», Օլոմոուց,
  • 2008 - «The Medium is the Message 2008» (Իվարս Գրավլեիսի հետ համատեղ)։ Պատկերասրահ «Ateliér Josefa Sudka», Պրահա,
  • 2008 - «20-րդ դարի արվեստի դեմքերը» (Վացլավ Մագիդի հետ միասին)։ «Ֆուտուրա» պատկերասրահ, Պրահա,
  • 2008 - «Օլգա Սվիբլովա՝ խենթը, կամ քննադատական բանավեճի վերջը» (Զոյա Չերկասկայայի հետ միասին)։ Մարատ և Յու. Գելմանների պատկերասրահ, Մոսկվա[38],
  • 2006 - Ավանգարդիզմի դպրոց, Մարատ Գելմանի պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 2006 - Telefonrechnung. «Առաջ» պատկերասրահ, Բեռլին,
  • 2006 - «Rot» (Է. Կոլբասինայի հետ համատեղ)։ «Առաջ» պատկերասրահ, Բեռլին,
  • 2006 - «After Kitup»։«Առաջ» պատկերասրահ «Առաջ», Բեռլին,
  • 2006 - «Ձայներ» (աուդիո ռեդի-մեյդ, Ալեքսեյ Բուլդակովի հետ համատեղ)։ «Առաջ» պատկերասրահ, Բեռլին,
  • 2006 - «Avdey Ter-Oganian. Retrospective»/ Ավդեյ Տեր-Օհանյան. Հետադարձ հայացք. Ստավանգեր, Նորվեգիա,
Ա. Տեր-Օհանյան, (Իլյա Կիտուպի հետ համատեղ), «Թզուկներ», 1992
  • 2005 - «Luftfolie»։ «Առաջ» պատկերասրահ, Բեռլին,
  • 2005 - «Ձախ երթ», պերֆորմանս-ինտերվենցիա Պրահայի 2-րդ բիենալեի վերնիսաժում։ Space for Contemporary Art, Պրահա,
  • 2005 - Ավանգարդիզմի դպրոց. «Առաջ» պատկերասրահ, Բեռլին,
  • 2005 - «Project of the assertion of the new. Avdey Ter-Oganian 1982-2005. Retrospective» / Ավդեյ Տեր-Օհանյան։ Հետադարձ հայացք. Kulturhus Stavanger, Նորվեգիա,
  • 2004 - «Ready-made now»։ «Առաջ» պատկերասրահ, Բեռլին,
  • 2004 - «Հորստ Էբաուեր՝ աշխարհի չեմպիոն» (Իլյա Կիտուպի հետ համատեղ), «Առաջ» պատկերասրահ, Բեռլին,
  • 2004 - «Գծիկներ», Մարատ Գելմանի պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 2003 - «Արտասովոր նկարչություն», Մարատ Գելմանի պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 2003 - «Yves Klein, Exercise», Display - Space for Contemporary Art, Պրահա,
  • 2000 - «Առաջ» պատկերասրահ։ Պատկերասրահ NoD, Պրահա,
  • 1999 - «Ավդեյ Տեր-Օհանյանի աշխատանքները Մարատ Գելմանի պատկերասրահի հավաքածուից»։ Մարատ Գելմանի պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 1999 - «10 տարի արվեստում», Ժամանակակից արվեստի կենտրոն, Մոսկվա,
  • 1998 - «Դուրս արի արվեստից», Մարատ Գելմանի պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 1996 - «Արևը գավաթի մեջ», Մարատ Գելմանի պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 1993 - «Ժամանակակից արվեստի ստեղծագործությունների վերականգնման որոշ խնդիրներ»։ Պատկերասրահ Մոսկվայի Տրեխպրուդնի նրբանցքում[39],
  • 1992 - «Նատյուրմորտ մոմակալով», Մարատ Գելմանի պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 1992 - «L.H.O.O.Q». - Պատկերասրահ Մոսկվայի Տրյոխպրուդնի նրբանցքում,
  • 1992 - «Նորից», Պատկերասրահ Մոսկվայի Տրյոխպրուդնի նրբանցքում,
  • 1992 - «Դեպի օբյեկտի կողմը», Պատկերասրահ Մոսկվայի Տրյոխպրուդնի նրբանցքում,
  • 1992 - «Առաջ», Պատկերասրահ Մոսկվայի Տրյոխպրուդնի նրբանցքում,
  • 1992 - «Թզուկներ», (Իլյա Կիտուպի հետ միասին), Պատկերասրահ Մոսկվայի Տրեխպրուդնի նրբանցքում,
  • 1991 - «Վատ գեղանկարչություն» (Վ. Սիտնիկովի հետհամատեղ), Մարատ Գելմանի պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 1981 - «Ավդեյ Տեր-Օհանյան», Քաղաքային հոգեբուժական դիսպանսեր, Դոնի Ռոստով,
  • 1980 - «Ավդեյ Տեր-Օհանյան», «ԷՏՕ» երիտասարդական կենտրոն, Դոնի Ռոստով։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ խմբակային ցուցահանդեսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 2021 - «Գնդակներ և շրջանակներ». XL պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 2021 - Էնդի Ուորհոլը և ռուսական արվեստը՝ Արտսոլուս հիմնադրամ, Սեվկաբել նավահանգիստ, Սանկտ Պետերբուրգ[40],
  • 2021 - «Ընդդեմ Նավալնիի», «Վերարկու» պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 2021 - «Ընդդեմ Նավալնիի», Այրվող բրածոների ինստիտուտ, Մոսկվա։ Ցուցահանդեսը չեղյալ է հայտարարվել ինստիտուտի ղեկավարության կողմից[41],
  • 2021 - «Ընդդեմ Նավալնիի», Զվերևի Ժամանակակից արվեստի կենտրոն, Մոսկվա։ Ցուցահանդեսը չեղարկվել է Զվերևի կենտրոնի կողմից[41][42],
  • 2014 - «Գրաքննություն թեթևաբարո կին», «Մշակութային դաշինք» պատկերասրահ (նախագիծը՝ Մարատ Գելմանի), Մոսկվա[43],
  • 2010 - «Ձայնակարգություն՝ ժամանակակից ռուսական արվեստ». Լուվր, Փարիզ, Ցուցահանդեսը բոյկոտել է Տեր-Օհանյանը,
  • 2010 - «Ազատությո՜ւններ...»։ Բնակարանային ցուցահանդես, Մոսկվա,
  • 2009 - «Գիշերը թանգարանում»։ Պերմի ժամանակակից արվեստի թանգարան, Պերմ,
  • 2009 - «Արվեստ կամ մահ» ընկերակցություն։ Ժամանակակից արվեստի պետական թանգարան, Մոսկվա,
  • 2009 - «Տեսլական»՝ Պերմի ժամանակակից արվեստի թանգարան, Պերմ,
  • 2009 - «Ռեմեյք», M-պատկերասրահ, Դոնի Ռոստով,
  • 2009 - «ՄոսկվաԱպոլիս»՝ Պերմի ժամանակակից արվեստի թանգարան, Պերմ,
  • 2008 - «Ռուսական աղքատություն»՝ Գետային նավահանգիստ, Պերմ,
  • 2008 - «Մահկանացուի մասին արվեստում. Նիկոլայ Կոնստանտինովի հիշատակին»՝ M-պատկերասրահ, Դոնի Ռոստով,
  • 2007 - «Արգելված արվեստ - 2006»։ Ա. Դ. Սախարովի թանգարան, Մոսկվա,
  • 2003 - «Զգույշ, կրոն է»։ Ա. Դ. Սախարովի թանգարան, Մոսկվա,
  • 1994 - «Մայիսյան ցուցահանդես», Մոսկվայի նկարիչների տուն «Կուզնեցկի Մոստ»-ում, Մոսկվա[44],
  • 1991 - «Շաբաթ երեկոյան», Նախկին Լենինի թանգարան, Լվով,
  • 1990 - «Մշակութային հանգստի համար» (Իլյա Կիտուպի հետ միասին)։ Մոսկվա «Կաշիրկայի վրա» ցուցասրահ,
  • 1990 - «Սպասում եմ հանգստի» (Իլյա Կիտուպի հետ միասին), Պետրովսկի գծանցի մշակութային կենտրոն, Մոսկվա[45],
  • 1990 - «Գեղանկարչության մեծ կախարդները», Պերեսվետով, Մոսկվա,
  • 1989 - «Ցուցահանդես, որը չի հաշվվում, քանի որ ամեն ինչ շատ վատ է»։ «Յունոստ» հյուրանոց, Մոսկվա,
  • 1989 - «Իտալիան ունի կոշիկի տեսք», Նկարիչների միության ցուցասրահ, Դոնի Ռոստով,
  • 1988 - «Գավառական ավանգարդ», Կոոպերատիվ արդուզարդի սրահ «Պրոգրես», Դոնի Ռոստով,
  • 1988 - «Խրտվիլակ»։ Նկարիչների միության ցուցասրահ, Դոնի Ռոստով,
  • 1988 - «Մեկօրյա ցուցահանդես»։ «Պրիբոյ» գործարանի մշակույթի տուն, Տագանրոգ[46]։

Ակցիաներ և պերֆորմանսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1998 - «Երիտասարդ անաստվածը»։ Մանեժ, Մոսկվա,
  • 1998 - Ակցիա Գրանովսկու փողոցում, Մոսկվա,
  • 1997 - «Ժամանակակից արվեստի դպրոց» («Ոսկե դիմակ» փառատոնի շրջանակներում)։ Առևտրի Համաշխարհային կազմակերպություն, Մոսկվա,
  • 1996 - «Վպերյոդ» պատկերասրահում ներկայացվել են մոսկովյան նկարիչների պերֆորմանսներ» (Արևելյան Եվրոպայի պերֆորմանսների փառատոնի շրջանակներում)։ Տիմոշոարա, Ռումինիա, Բեռլին, Գերմանիա,
  • 1992 - «Ֆուտուրիստները գնում են Կուզնեցկի» (ակցիա)։ «Կուզնեցկի մոստ», Մոսկվա։

Կուրատորական նախագծեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 2021 - «Գնդակներ և շրջանակներ»։ XL պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 2021 - «Ընդդեմ Նավալնիի», «Վերարկու» պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 2021 - «Ընդդեմ Նավալնիի», Այրվող բրածոների ինստիտուտ, Մոսկվա։ Ցուցահանդեսը չեղյալ է հայտարարվել ինստիտուտի ղեկավարության կողմից[41],
  • 2021 - «Ընդդեմ Նավալնիի», Զվերևի Ժամանակակից արվեստի կենտրոն, Մոսկվա։ Ցուցահանդեսը չեղարկվել է Զվերևի կենտրոնի կողմից[41][42],
  • 2016 - «Խորհրդային նկարիչների միություն»[15],
  • 1998 - «Դուրս արի արվեստից»։ Մարատ Գելմանի պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 1997 - «Դյուրակիր թանգարան» (հիմնված «Ցարիցինո» թանգարան-արգելոցի ժամանակակից արվեստի հավաքածուի վրա)։ Սորոսի ժամանակակից արվեստի կենտրոն, Մոսկվա, «Արե-Ֆորում» պատկերասրահ, Յարոսլավլ,
  • 1995 - «Վարժություններ», Ժամանակակից արվեստի կենտրոն, Մոսկվա,
  • 1992 - «Աբստրակցիոնիզմի համար», Պատկերասրահ Տրեխպրուդնիում, Մոսկվա,
  • 1992 - «Արվեստի հիմնախնդիրներ», L պատկերասրահ, Մոսկվա,
  • 1992 - «Ձև և բովանդակություն» (Կ. Ռեունովի հետ համատեղ)։ Պատկերասրահ Տրեխպրուդնի նրբանցքում, Մոսկվա,
  • 1991 - «Շաբաթ երեկոյան», Նախկին Լենինի թանգարան, Լվով,
  • 1990 - «Մշակութային հանգստի համար» (Իլյա Կիտուպի հետ համատեղ)։ Մոսկվա ցուցասրահ «Կաշիրկայի վրա»,
  • 1990 - «Հանգստի սպասելիս» (Իլյա Կիտուպի հետ միասին)։ Մշակութային կենտրոն Պետրովսկու գծանցների վրա, Մոսկվա[45],
  • 1990 - «Նկարչության մեծ կախարդներ», Պերեսվետով նրբանցք, Մոսկվա,
  • 1989 - «Ցուցահանդես, որը չի հաշվվում, քանի որ ամեն ինչ շատ վատ է»։ «Յունոստ» հյուրանոց, Մոսկվա,
  • 1989 - «Իտալիան ունի կոշիկի տեսք», Նկարիչների միության ցուցասրահ, Դոնի Ռոստով,
  • 1988 - «Գավառական ավանգարդ»։ «Պրոգրես», Կոոպերատիվ արդուզարդի սրահ, Դոնի Ռոստով,
  • 1988 - «Խրտվիլակ»։ Նկարիչների միության ցուցասրահ, Դոնի Ռոստով։

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Կոշլյակով, Շաբելնիկով, Տեր-Օհանյան, Սիգուտին»։ Վավերագրական ֆիլմ, «Art via video», 2006։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Լազար Մարկովիչ Սերեբրյակով (1792-1862) - նախապապը, ծովակալ, կովկասյան արշավների և Ղրիմի պատերազմի մասնակից, ծովակալության խորհրդի անդամ։
  • Հակոբ Մելիք-Միրզոևիչ Մելիք-Հակոբյան (1835-1888) - պապի հորեղբայրը, հայ գրող և բանաստեղծ, պատմավեպերի, գեղարվեստական և ազգագրական ակնարկների հեղինակ[47]։
  • Աննա Վլադիմիրովնա Բրաժկինա (1959) - կինը, բանասեր և թարգմանիչ։
  • Դավիթ Ավդեևիչ Տեր-Օհանյան (1981) - որդին, նկարիչ։
  • Իվան Ավդեևիչ Բրաժկին (1985) - որդին, նկարիչ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Товарищество «Искусство или смерть» / Под ред. О. Головановой. - М.: ГМСИ, 2009. - 304 с. - ISBN 978-5-91611-006-7.
  2. Ерофеев А. Авдей Тер-Оганьян // Сегодня. - 1993. - 11 сент.
  3. 3,0 3,1 Андрей Алексеевич Ковалев Российский акционизм 1990-2000. «World Art Музей» № 28/29. - М.: Книги WAM, 2007. - 416 с.
  4. Диченко А. Искусство или смерть Արխիվացված 2016-10-09 Wayback Machine // Большой. - 2011. - 25 июля.
  5. Товарищество «Искусство или смерть» / Под ред. О. Головановой. - М.: ГМСИ, 2009. - С. 75. - ISBN 978-5-91611-006-7.
  6. Андрей Алексеевич Ковалёв Именной указатель. - М.: НЛО, 2005. - 400 с. - ISBN 5-86793-356-3.
  7. Максим Алексеевич Белозор Волшебная страна. - С.-Пб: Красный матрос, 1999. - 158 с. - ISBN 5-7187-0358-2.
  8. Тер-Оганьян А. Группа товарищей Արխիվացված 2009-09-18 Wayback Machine // АртХроника. - 2009. - № 9.
  9. 9,0 9,1 Мирослав Маратович Немиров А. С. Тер-Оганьян: Жизнь, Судьба и контемпорари арт. - М.: GIF, 1999. - 96 с. - ISBN 5-9237-0002-6.
  10. К 15-летию Галереи М. Гельмана: Каталог. - М.: GIF, 2007. - 560 с. - ISBN 5-9237-0026-3.
  11. Герасимов А. Безбожник разжигал религиозную вражду // Коммерсантъ. - 1999. - 4 марта.
  12. 12,0 12,1 Толстова А. Ростовские великие. Товарищество «Искусство или смерть» в Москве // Коммерсантъ. - 2009. - 29 сент.
  13. Екатерина Юрьевна Дёготь Письмо из Турина: искусство модернизации // OpenSpace.Ru. - 2010. - 8 окт.
  14. Собств. корр. 50 самых влиятельных людей в российском искусстве 2010 Արխիվացված 2011-01-30 Wayback Machine // Артхроника. - 2011. - № 1.
  15. 15,0 15,1 15,2 Колесников А. Авдей Тер-Оганьян: «Гораздо скандальнее, чем для России» // Colta.ru. - 2016. - 29 июля.
  16. 16,0 16,1 Колесников А. Художник Авдей Тер-Оганьян вернулся в Россию // news.ru. - 2019. - 14 июня.
  17. Аскарян А. Художник Авдей Тер-Оганьян вернулся в Россию после 20 лет в эмиграции // knife.media. - 2019. - 14 июня.
  18. Алленова Е. Авдей Тер-Оганьян: «Я не намерен бодаться с РПЦ и вообще с религией» // artguide.com. - 2019. - 26 июня.
  19. Собств. инф. Ростовчане за несколько часов расхватали все места на лекцию художника Авдея Тер-Оганьяна // www.1rnd.ru. - 2020. - 5 янв.
  20. Собств. инф. Художник Авдей Тер-Оганьян прочитает лекцию в Ростове // Кто главный. - 2020. - 2 янв.
  21. Рифф Д. Над кем смеялся Тер-Оганьян // OpenSpace.Ru. - 2010. - 28 сент.
  22. 22,0 22,1 Собств. корр. Работы Авдея Тер-Оганьяна не пустили на выставку в Лувр // Lenta.Ru. - 2010. - 24 сент.
  23. Собств. корр. Работы Тер-Оганьяна не поедут в Париж // OpenSpace.Ru. - 2010. - 24 сент.
  24. Собств. корр. Минкультуры РФ не выпустило на выставку в Лувр работы Тер-Оганьяна // РИА Новости. - 2010. - 24 сент.
  25. Тер-Оганьян А. Открытое письмо участникам выставки в Лувре // teroganian.livejournal.com. - 2010. - 26 сент.
  26. Собств. корр. Российские художники бойкотируют выставку в Лувре // Grani.Ru. - 2010. - 26 сент.
  27. Собств. корр. Работы Тер-Оганьяна выпустили из России // OpenSpace.Ru. - 2010. - 8 окт.
  28. Романцова О. Лувр не позволил поменять картину про Путина на манифест несогласного художника // Gzt.Ru. - 2010. - 14 окт.
  29. Григорян М. Нужны ли скандалы актуальному искусству Արխիվացված 2022-01-21 Wayback Machine // Сноб. - 2010. - 14 окт.
  30. Добровольский В. Многострадальная русская выставка «Контрапункт» открылась в Лувре // РИА «Новости». - 2010. - 13 окт.
  31. Орлова М. Коммунизм из подполья. Коллекция Альберто Сандретти впервые представлена публике // Коммерсантъ. - 2007. - 20 окт.
  32. Подзорный М. Биеннале для левых Արխիվացված է Փետրվար 8, 2012 Wayback Machine-ի միջոցով: // Rabkor.Ru. - 2009. - 25 сент.
  33. Гельман М. Накануне появления новой художественной группы НАКАНУНЕ // maratguelman.livejournal.com. - 2012. - 25 окт.
  34. Серенко Д. Авдей Тер-Оганьян Արխիվացված է Նոյեմբեր 18, 2013 Wayback Machine-ի միջոցով: // politpropaganda.com. - 2013. - 2 февр.
  35. Бредихина Л. В Москву вернулся первый художник-политэмигрант // Ведомости. — 2019. — 12 сент.
  36. Анисимова Н. [1] Արխիվացված 2020-08-13 Wayback Machine // www.elledecoration.ru. — 2019. — 3 сент.
  37. Gravlejs I. Fucked or Museum of Russian Futurists Արխիվացված 2014-04-29 Wayback Machine // artycok.tv. — 2014. — 11 марта.
  38. Будрайтскис И. Авдей Тер-Оганьян, или Последний авангардист Արխիվացված 2020-02-25 Wayback Machine // Художественный журнал. — 2008. — № 70.
  39. Брэндон Тейлор. Актуальное искусство. 1970—2005. — М.: Слово, 2006. — С. 120. — ISBN 5-85050-884-8.
  40. Котов В. Выставка «Энди Уорхол и русское искусство» // piterets.ru. — 2021. — 26 мая.
  41. 41,0 41,1 41,2 41,3 Синяков А. Как обсуждали самую скандальную выставку этой весны // snob.ru. — 2021. — 21 апр.
  42. 42,0 42,1 Алешковский А. Мораль и нравственность организаторов толерантных репрессий // vz.ru. — 2021. — 18 марта.
  43. Собств. корр. Нецензурная выставка в галерее Гельмана подверглась вандализму // lenta.ru. — 2014. — 16 ноября.
  44. Боде М. Выставка в зале МОСХа // Коммерсантъ. — 1994. — 28 мая. — № 97.
  45. 45,0 45,1 Орлова М. Украшение красивого, или В ожидании культурного отдыха // Гуманитарный фонд. — 1990. — № 14.
  46. Елена Ивановна Афанасьева Штрихи к портрету выставки // Комсомолец. — 1988. — 29 марта.
  47. Поплавская А. Авдей Тер-Оганьян: «Без публики нет художника» Արխիվացված 2022-01-21 Wayback Machine https://www.armmuseum.ru. — 2020. — 19 авг.