Ասք Վլադիմիրի իշխանների մասին
«Ասք Վլադիմիրի իշխանների մասին» (ռուս.՝ Сказание о князьях Владимирских), 16-րդ դարի ռուսական գրական հուշարձան, որը մանրակրկտորեն ներկայացնում է Մոսկվայի մեծ իշխանության և ապա Ցարական Ռուսաստանի կողմից «Երրորդ Հռոմ»-ի կոչումի ստանձման պայմանական հիմքերը[1]։ Ըստ ստեղծագործության սյուժեի՝ Մոսկովյան թագավորական ընտանիքը ոչ թե սերվում է Ռյուրիկից, այլև Պրուս անունով մի ազնվական իշխանից։ Ըստ ավանդության՝ Պրուսը եղել է Հռոմեական կայսրության տիրակալ Օգոստոս Օկտավիանոսի (վերջինս էլ մ․թ․ա․ 27 թվականին սկզբնավորել էր Հռոմի կայսերական վարչակարգը) եղբորորդին և վերջինիցս ստացել է հյուսիսային տարածքներում տնօրինելու իրավունքը։ Հետագայում նրա անվան հիմքի վրա առաջանում է գերմանական հողերի «սիրտը» հանդիսացող Պրուսիայի թագավորությունը, ով ստանձնում է Գերմանիայի վերամիավորումը։
Ստեղծագործությունում որոշ հատվածներ նվիրված են Կիևյան Ռուսիայի և Բյուզանդական կայսրության հարաբերություններին։ Ավանդության համաձայն, Մոնոմախի գդակը (ոսկյա նրբահյուս սրածայր գլխարկ՝ պսակված խաչով, սամույրով, թանկարժեք քարերով) ուղարկել է բյուզանդական կայսր Կոստանդին Մոնոմախն իր թոռանը՝ Կիևյան Ռուսիայի մեծ իշխան Վլադիմիր Մոնոմախին։ Մոնոմախի գդակով առաջին անգամ թագադրվել է ցար Իվան IV-ը (1547 թվական)․ սովորույթը պահպանվել է մինչև 1721 թվականը, երբ Մոնոմախի գդակը փոխարինվել է կայսերական թագով[2]։ Ռուսական ինքնակալության խորհրդանիշ հանդիսացող ցարական թագը ներկայումս պահվում է Մոսկվայի Կրեմլի Զինապալատում։
«Ասք Վլադիմիրի իշխանների մասին»-ի հեղինակի անունը մեզ հայտնի չէ։ Որոշ հետազոտողներ ստեղծագործության հեղինակային իրավունքը վերագրում են թարգմանիչ և դիվանագետ Դմիտրի Գերասիմովին, որոշներն էլ հագիոգրաֆ Պախոմի Սերբին[3]։ Գիտական որևէ հավաստիություն չունեցող մեկ այլ վարկածի համաձայն՝ 1500-ական թվականներին այն գրվել է Կիևի կառավարիչ (մետրոպոլիտան) Սպիրիդոնի կողմից։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Dimitrij Cizevskij. History of Russian Literature: From the Eleventh Century to the End of the Baroque. Walter de Gruyter, 1960. Pages 251–252.
- ↑ Isabel De Madariaga. Ivan the Terrible. Yale University Press, 2006. Pages 32–33.
- ↑ Жданов И. Н., Повести о Вавилоне и "Сказание о князьях владимирских", СПБ, 1891.
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ասք Վլադիմիրի իշխանների մասին կատեգորիայում։ |
