Ասպիրակ արևքուրիկատերև
| Ասպիրակ արևքուրիկատերև | |
 Ասպիրակ արևքուրիկատերև | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophytes) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Վարդածաղկավորներ (Rosales) |
| Ընտանիք | Վարդազգիներ (Rosaceae) |
| Ենթաընտանիք | Ասպիրակայիններ (Spiraeoideae) |
| Ցեղ | Ասպիրակ (Spiraea) |
| Տեսակ | Ասպիրակ արևքուրիկատերև (S. hypericifolia) |
| Միջազգային անվանում | |
| Spiraea hypericifolia | |
Ասպիրակ արևքուրիկատերև կամ Ասպիրակ սրոհունդատերև (Spiraea hypericifolia), վարդազգիների ընտանիքի ասպիրակ ցեղի բույս։
Բնութագիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բույսը տերևաթափ թուփ է՝ 0.5-1.5 մ բարձրությամբ, ուղղաձիգ կամ աղեղնաձև թեքված ճյուղերով։ Տերևները հակառակ ձվաձև կամ ն նտարաձև են, բութ կամ սրածայր գագաթով, սեպաձև հիմքով՝ 1-3.5 սմ երկարությամբ, 1 սմ լայնությամբ, ամբողջաեզր։ Ծաղիկները սպիտակ են, մանր, հավաքված 4+10 ծաղկից կազմված հովանոցանման ծաղկաբույլերով։ Պտուղները մանր են։ Ծաղկում են մայիս-հունիսին, պտուղները հասունանում են հուլիսին։
Բողբոջները կեգելանման են։ Տերևները հակառակ ձվաձև են, կլորավուն կամ նշտարաձև, բութ կամ սրածայր գագաթով և սեպաձև հիմքով, 1-3,5 սմ երկարությամբ և 0,15-1,5 սմ լայնությամբ, ամբողջաեզր, մերկ են, կամ մատղաշ վիճակում թեթևակի աղվամազապատ, վերևի կողմից մոխրականաչավուն, ներքևից բաց կամ կապտականաչ, 1,5-5 մմ երկարությամբ տերևակոթունով։ Ծաղկաբույլերը հովանոցանման են, կազմված 4-10 ծաղիկներից։ Ծաղիկները մաքուր սպիտակ են, 5-8 մմ տրամագծով, պսակաթերթիկները հակառակ ձվաձև են կամ ձվաձև, մեծ մասամբ առէջայիններից զգալիորեն երկար։ Բաժակաթերթիկները եռանկյուն են, ուղղաձիգ կամ ետ թեքված 2-3 անգամ ավելի կարճ պսակաթերթիկներից։ Սերմնարանը բաց կամ մուգ դեղնադարչնագույն է։ Տերևապտուղները բթավուն են, մերկ կամ մազմզուկապատ։ Ծաղկում է մայիս-հունիս ամիսներին, պտուղները հասունանում են հուլիսին։
Տարածվածություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տարածված են Կովկասում, Ռուսաստանի եվրոպական մասում, Ղրիմում, Սիբիրում, Միջին Ասիայում, Չինաստանում, Մոնղոլիայում։ Հայաստանի տարածքում հանդիպում է հյուսիսային և հյուսիսարևելյան շրջաններում, Սևանի ավազանում, Զանգեզուրում։ Աճում է միջին և վերին լեռնային գոտիներում, խոր լանջերի վրա, թփուտների մեջ, գիհուտներում։ Տերևները պարունակում են 139մգ/% C վիտամին։ Օգտագործվում է ինչպես կանաչապատման, այնպես էլ անտառապատման բնագավառում։ Խորհուրդ է տրվում օգտագործել նաև հակաէրոզիոն հողապաշտապան տնկարկներում։
Կիրառություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տերևները պարունակում են 139 մգ/տոկոս C վիտամին։ Օգտագործվում է ինչպես կանաչապատման, այնպես էլ անտառապատման բնագավառում։ Հրաշալի բուսատեսակ է քարապարտեզների, ալպինարիաների, պարտերային ձևավորումների համար։ Մոխրականաչավուն տերևները աշնանը ձեռք են բերում ինտենսիվ կարմրանարնջագույն կամ ոսկեդեղնավուն գունավորում։ Խորհուրդ է տրվում օգտագործել նաև հակաէրոզիոն հողապաշտպան տնկարկներում[1]
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Հարությունյան Լ․ Վ․, Հարությունյան Ս․ Լ․, Հայաստանի դենդրոֆլորան, հ. 1, Երևան, «Լույս հրատարակչություն», 1985, էջ 310։
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Քո շրջապատի թփերը- Լ. Վ. Հարությունյան 1984, 224 էջ
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ասպիրակ արևքուրիկատերև» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ասպիրակ արևքուրիկատերև» հոդվածին։ |
|
