Ասմա Ջահանգիր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ասմա Ջահանգիր
ուրդու՝ عاصمہ جہانگیر‎‎
Դիմանկար
Ծնվել էհունվարի 27, 1952(1952-01-27)[1]
ԾննդավայրԼահոր, Պակիստան
Մահացել էփետրվարի 11, 2018(2018-02-11)[2][1] (66 տարեկան)
Մահվան վայրԼահոր, Պակիստան
ՔաղաքացիությունFlag of Pakistan.svg Պակիստան
ԿրթությունՓանջաբի համալսարան և Kinnaird College for Women? (1978)
Մասնագիտությունիրավապաշտպան և փաստաբան
ԱշխատավայրՄիավորված ազգերի կազմակերպություն
Զբաղեցրած պաշտոններՄարդու իրավունքների հարցերով հատուկ զեկուցող Իրանում, President of Supreme Court Bar Association of Pakistan?, United Nations Special Rapporteur on Freedom of Religion or Belief?, Human Rights Commission of Pakistan? և UN Special Rapporteur on Extrajudicial Executions?
Պարգևներ և
մրցանակներ
Commons-logo.svg Asma Jahangir Վիքիպահեստում

Ասմա Ջահանգիր (ուրդու՝ عاصمہ جہانگیر‎, հունվարի 27, 1952(1952-01-27)[1], Լահոր, Պակիստան - փետրվարի 11, 2018(2018-02-11)[2][1], Լահոր, Պակիստան), պակիստանցի իրավապաշտպան, փաստաբան և հասարակական գործիչ, եղել է Պակիստանի մարդու իրավունքների հանձնաժողովի հիմնադիրներից և նախագահներից մեկը[16][17]։ «Իրավաբանների շարժման» ժամանակ զբաղեցրել է ղեկավար պաշտոններ, եղել է դավանանքի կամ համոզմունքի ազատության հարցերով ՄԱԿ-ի հատուկ զեկուցող, ինչպես նաև Միջազգային ճգնաժամային խմբում՝ հոգաբարձու[18][19][20]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1952 թվականի հունվարի 27-ին Պակիստանի Լահոր քաղաքում[21]։ Սովորել է Հիսուսի և Մարիամի վանքում, այնուհետև ուսումը շարունակել է «Kinnaird» կանանց քոլեջում։ 1978 թվականին Փենջաբի համալսարանին կից քոլեջում ստացել է բակալավրի աստիճան։ 1980 թվականին աշխատանքի է ընդունվել Լահորի Բարձր դատարանում, իսկ հետո՝ 1982 թվականին, Պակիստանի Գերագույն դատարանում։ 1980-ական թվականներին դարձել է ժողովրդավարական ակտիվիստ և բանտարկվել 1983 թվականին՝ գեներալ Մուհամեդ Զիա-ուլ-Հակի ռազմական կառավարման դեմ «Ժողովրդավարության վերականգնման շարժմանը» մասնակցելու համար։ 1986 թվականին տեղափոխվել է Ժնև, որտեղ մինչև 1988 թվականը եղել է Երեխաների պաշտպանության միջազգային կազմակերպության նախագահի տեղեկալ, այնուհետև վերադարձել է Պակիստան[22]։

1987 թվականին դարձել է Պակիստանի մարդու իրավունքների հանձնաժողովի համահիմնադիր և գլխավոր քարտուղար։ 1993 թվականին դարձել է հանձնաժողովի նախագահ[23]։ 2007 թվականի նոյեմբերին՝ Պակիստանում արտակարգ դրության ռեժիմ սահմանելուց հետո, դրվել է տնային կալանքի տակ։ Այն բանից հետո, երբ «Իրավաբանների շարժման» առաջնորդներից մեկն էր, դարձել Է Պակիստանի առաջին կինը՝ զբաղեցնելով Գերագույն դատարանի Փաստաբանների ասոցիացիայի նախագահի պաշտոնը[24][25]։ Եղել է Հարավային Ասիայի Մարդու իրավունքների համաժողով համանախագահ և Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիայի փոխնախագահ[26]։ 2004 թվականի օգոստոսից մինչև 2010 թվականի հուլիսը Ջահանգիրն զբաղեցրել Է Միավորված ազգերի կազմակերպության դավանանքի կամ համոզմունքների ազատության հատուկ զեկուցողի պաշտոնը, այդ թվում՝ Շրի Լանկայում մարդու իրավունքների խախտումները հետաքննող ԱՄՆ-ի հանձնաժողովում և Հորդանան գետի Արևմտյան ափին և Գազայի հատվածում հրեական բնակավայրերի առկայության փաստերի հաստատման առաքելության կազմում[27][28]։ 2016 թվականից մինչև 2018 թվականի փետրվարը եղել է Իրանում մարդու իրավունքների հարցերով ՄԱԿ-ի հատուկ զեկուցող[29][30]։

Գրել և հրատարակել է երկու գիրք՝ «The Hudood Ordinance: A Divine Sanction?» և «Children of a Lesser God»[31]։

Մահացել է 2018 թվականի փետրվարի 11-ին Լահորում կաթվածից։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մի շարք մրցանակների դափնեկիր է, այդ թվում՝ Մարտին Էննալսի անվան և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մրցանակ (1995), «Սիտարա-և-Իմտիազ» և Ռամոն Մագսայսայայի մրցանակ (2005), «Ազատության մրցանակ» և «Հիլալ-և-Իմտիազ» (2010), «Ճիշտ ապրելակերպի համար» մրցանակ (2014, Էդվարդ Սնոուդենի հետ)՝ «շատ ծանր իրավիճակներում և անձնական մեծ ռիսկով Պակիստանում մարդու իրավունքների պաշտպանության, պահպանման և խթանման համար»։ Բացի այդ, արժանացել է Պատվավոր Լեգեոնի շքանշանի, իսկ 2016 թվականին Փենսիլվանիայի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը նրան շնորհել է գիտությունների դոկտորի աստիճան[32][33][34]։

2018 թվականի մարտի 23-ին Պակիստանի նախագահ Մամնուն Հուսեյնը նրան հետմահու պարգևատրվել է Կատարելության շքանշանով՝ պետությանը ծառայելու բարձրագույն աստիճանի և դիվանագիտական ծառայությունների համար[35][36]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Munzinger Personen (գերմ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Mort d’Asma Jahangir, militante pakistanaise des droits de l’homme (ֆր.) // Le Monde — Paris: Societe Editrice Du Monde, 2018. — ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694
  3. ↑ https://geuzenpenning.nl/laureaten/2002asma-jahangir-pakistaans-advocate-en-pleitbezorgster-voor-de-rechten-van-de-vrouw/
  4. ↑ https://rooseveltinstitute.org/event/franklin-d-roosevelt-four-freedoms-awards/
  5. ↑ https://www.martinennalsaward.org/hrd/asma-jahangir/
  6. ↑ https://www.coe.int/en/web/north-south-centre/previous-laureates-of-the-north-south-prize
  7. ↑ https://www.rightlivelihoodaward.org/laureates/asma-jahangir/
  8. ↑ https://web.archive.org/web/20090106023422/http://www.rmaf.org.ph/Awardees/Biography/BiographyJahangirAsm.htm
  9. ↑ https://www.dw.com/en/asma-jahangir-alternative-nobel-prize-an-honor-for-pakistani-activists/a-17955286
  10. ↑ https://economictimes.indiatimes.com/news/international/world-news/pakistani-lawyer-asma-jahangir-wins-un-human-rights-prize-posthumously/articleshow/66380536.cms
  11. ↑ https://www.thenews.com.pk/latest/292765-asma-jahangir-junaid-jamshed-afridi-misbah-among-141-conferred-with-civil-awards
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 https://www.uniforum.uio.no/nyheter/2002/10/uios-menneskerettspris-til-asma-jahangir-fraa-pakistan.html
  13. ↑ https://tribune.com.pk/story/769493/fighting-for-rights-asma-jehangir-receives-french-honour
  14. ↑ https://web.archive.org/web/20140727154305/http://www.stefanus.no/no/nyheter/pakistan/Stefanusprisen+til+Asma+Jahangir.b7C_wlDSYe.ips
  15. ↑ http://www.unesco.org/new/en/unesco/events/culture-events/?tx_browser_pi1%5BshowUid%5D=1288&cHash=8d4f598698
  16. ↑ «Archived copy»։ Արխիվացված է օրիգինալից հոկտեմբերի 12, 2016-ին։ Վերցված է 2016-10-12 
  17. ↑ «Leading human rights lawyer Asma Jahangir passes away in Lahore»։ DAWN.COM (en-PK)։ 2018-02-11։ Արխիվացված է օրիգինալից փետրվարի 11, 2018-ին։ Վերցված է 2018-02-11 
  18. ↑ Ijaz Saroop։ «Asma Jahangir (1952-2018): The human rights icon from Pakistan was a feisty street fighter»։ Scroll.in (en-US)։ Վերցված է 2018-02-11 
  19. ↑ Asma Jahangir’s victory is a cause for celebration Archived 25 December 2014 at the Wayback Machine.
  20. ↑ «Asma Jahangir: Executive Profile & Biography - Businessweek»։ Businessweek.com։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 4, 2016-ին։ Վերցված է 2016-02-27 
  21. ↑ Malik Adnan, Shakir Riaz (2018-02-11)։ «Human rights icon Asma Jahangir passes away in Lahore»։ Geo News (en-US) (Jang Group of Newspapers)։ Արխիվացված է օրիգինալից փետրվարի 11, 2018-ին։ Վերցված է 2018-02-11 
  22. ↑ «DCI calls for the release of political prisoner, Ms Asma Jahangir, former member of DCI's International Executive Council»։ Արխիվացված է օրիգինալից փետրվարի 11, 2018-ին 
  23. ↑ «Google Groups»։ groups.google.com։ Վերցված է 2017-01-01 
  24. ↑ Agencies (2014-09-24)։ «Asma Jahangir, Snowden honoured with 'alternative Nobel'»։ www.dawn.com։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 4, 2016-ին։ Վերցված է 2016-02-27 
  25. ↑ Exclusive Herald (2011-01-25)։ «Herald exclusive: An interview with Asma Jahangir»։ www.dawn.com։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 4, 2016-ին։ Վերցված է 2016-02-27 
  26. ↑ Asma Jahangir- World Economic Forum Archived 21 September 2014 at the Wayback Machine., Retrieved 16 March 2016
  27. ↑ «International Fact-Finding Mission»։ www.ohchr.org (en-US)։ Արխիվացված է օրիգինալից հունվարի 31, 2017-ին։ Վերցված է 2017-01-19 
  28. ↑ UN appoints panel for inquiry into Sri Lankan human rights violations Archived 28 September 2014 at the Wayback Machine.
  29. ↑ «Work of UNSR on Iran  » About Asma Jahangir»։ iransr.org (en-US)։ Արխիվացված է օրիգինալից փետրվարի 12, 2018-ին։ Վերցված է 2018-02-11 
  30. ↑ «Pakistani human rights champion dies»։ BBC News (en-GB)։ 2018-02-11։ Վերցված է 2018-02-11 
  31. ↑ «Asma Jahangir: Executive Profile & Biography - Bloomberg»։ investing.businessweek.com 
  32. ↑ Fighting for rights: Asma Jehangir receives French honour Archived 4 October 2014 at the Wayback Machine.
  33. ↑ Asma Jahangir — Laureate of the UNESCO/Bilbao Prize for the Promotion of a Culture of Human Rights 2010 Archived 8 October 2014 at the Wayback Machine.
  34. ↑ «Penn Law to Award Honorary Degree to Asma Jahangir | South Asia Center»։ www.southasiacenter.upenn.edu (անգլերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2020-04-07-ին։ Վերցված է 2018-08-26 
  35. ↑ «Asma Jahangir, Junaid Jamshed, Afridi, Misbah among 141 nominated for Civil Awards»։ The News (անգլերեն) 
  36. ↑ «Pakistan set to honour Asma Jahangir, Fidel Castro on March 23 | The Express Tribune»։ The Express Tribune (en-US)։ 2018-03-17։ Վերցված է 2018-08-26 


 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Չափորոշչային վերահսկողություն
ISNI: 0000 0000 3301 3482 · LCCN: n92109710 · NTA: 424570912 · LIBRIS: 409351 · VIAF: 26264036 · WorldCat VIAF: 26264036
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ասմա_Ջահանգիր&oldid=8554480» էջից