Jump to content

Անտուան Սաադա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անտուան Սաադա
արաբ․՝ أنطون سعادة‎‎[1]
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 1, 1904(1904-03-01)[2][3]
ԾննդավայրDhour El Choueir, Մաթնի շրջան, Լեռնային Լիբանան, Լիբանան
Մահացել էհուլիսի 8, 1949(1949-07-08)[2][3] (45 տարեկան)
Մահվան վայրԲեյրութ, Լիբանան
Քաղաքացիություն Սիրիայի Երկրորդ Հանրապետություն,  Օսմանյան կայսրություն,  Մեծ Լիբանանի Պետություն,  Մեծ Լիբանան և  Լիբանան
Կրոնուղղափառություն
ԿրթությունԲեյրութի ամերիկյան համալսարան
ԵրկերIntellectual conflict in Syrian literature?
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ, փիլիսոփա, լրագրող, գրող, ակտիվիստ, journal editor և journal editor
ԱմուսինJuliette Elmir?[4]
Ծնողներհայր՝ Khalil Saadeh?
ԿուսակցությունՍիրիայի սոցիալ-ազգայնական կուսակցություն
 Antoun Saadeh Վիքիպահեստում

Անտուն Սաադա (արաբ․՝ أنطون سعادة‎‎‎, մարտի 1, 1904(1904-03-01)[2][3], Dhour El Choueir, Մաթնի շրջան, Լեռնային Լիբանան, Լիբանան - հուլիսի 8, 1949(1949-07-08)[2][3], Բեյրութ, Լիբանան), լիբանանցի լրագրող, ուղղափառ համայնքի ներկայացուցիչ, գրող, քաղաքական ակտիվիստ և սիրիական սոցիալ-ազգայնական կուսակցության հիմնադիր (ՍՍԱԿ)։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1904 թվականին լեռնային Լիբանանում։ Հայրը՝ բժիշկ Խալիլ Սաադան եղել է ուղղափառ քրիստոնյա։ Անտուն Սաադան նախնական կրթությունը ստացել է հայրենի քաղաքում, ապա ուսումը շարունակել Կահիրեում։

Նրա քաղաքական ծրագրերի գլխավոր նպատակներն էին՝ պետության տարանջատումը կրոնից և պատմական Սիրիայի վերամիավորումը, որը նրա կարծիքով բաղկացած էր Լիբանանից, Սիրիայից, Իրաքից, Հորդանանից, Պաղեստինից և Կիպրոսից[5]։

Սաադան Լիբանանում

Նա դեմ էր արաբական ազգայնականությանը և իսլամիզմին։ Նրա համար գոյություն ունեին 4 արաբական պետություն՝ Սիրիան, Եգիպտոսը (ներառյալ Սուդանը), Մարոկկոն և Սաուդյան Արաբիան (ներառյալ Եմենը, Էմիրությունները և Օմանը

Արաբերեն ֆիլմ՝ նվիրված Սաադայի Լիբանան վերադառնալուն

Սիրիական սոցիալ-ազգայնական կուսակցությունը հիմնադրվել է 1932 թվականին։ Կուսակցության և անձամբ Սաադայի գործունեությունը դարձել է ֆրանսիական գաղութային իշխանությունների կողմից բռնաճնշումների առարկա, ինչը նրան ստիպել է արտագաղթել Բրազիլիա, որտեղից Սաադան տեղափոխվել է Արգենտինա, որտեղ զբաղվել է լրագրությամբ։

1947 թվականի մարտի 2-ին, Լիբանանի անկախության հռչակումից հետո Սաադան վերադարձել է հայրենիք։ Սակայն Լիբանանի նոր իշխանությունը շարունակել է ճնշումները կուսակցության անդամների դեմ, ինչն էլ պատճառ է հանդիսացել 1949 թվականի հուլիսի 4-ի ապստամբությունը։ Սաադայի կողմնակիցների ելույթները ճնշվել են, իսկ ինքը փախել է Սիրիա, որի նախագահ Հուսնի Ազ-Զաիմը ապաստան էր խոստացել։ Սակայն Սիրիա ժամանելուն պես Սաադան ձերբակալվել է և հանձնվել լիբանանյան իշխանություններին, որոնք նրան մեղադրել են պետական հեղաշրջման փորձ կատարելու մեջ և դատապարտել են մահապատժի։ Անտուն Սաադան գնդակահարվել է 1949 թվականի հուլիսի 8-ի լուսաբացին։ Նրան դավաճանած Հուսնի Ազ-Զաիմը Սաադայից հետո ապրել է ընդամենը հինգ շաբաթ և 1949 թվականի օգոստոսի 14-ին Դամասկոսի Մեզզե բանտում մահապատժի ենթարկվել։ 1951 թվականի փետրվարի 14-ին ՍՍԱԿ-ի մեկ այլ անդամի ձեռքով սպանվել է Սաադայի մահապատժի ևս մեկ մեղավոր՝ Լիբանանի վարչապետ Ռիադ Աս-Սոլհը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. الجبوري ك. س. معجم الأدباء من العصر الجاهلي حتى سنة 2002م (արաբ.)بيروت: دار الكتب العلمية, 2003. — Vol. 1. — P. 425. — ISBN 978-2-7451-3694-7
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 AlKindi (Դոմինիկյան Արևելագիտության ինստիտուտի առցանց կատալոգ)
  4. https://www.academia.edu/42905889/LA_PALABRA_EN_ACCIÓN_LA_OBRA_DE_ANTUN_SAADEH
  5. Radical Politics and the Syrian Social Nationalist Party

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտուան Սաադա» հոդվածին։