Անտացիդներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կալցիումի կարբոնատի անտացիդ դեղահաբեր

Անտացիդ, միացություն, որը չեզոքացնում է ստամոքսի թթվայնությունը և օգտագործվում է թեթևացնելու այրոցը, մարսողության խանգարումը կամ ստամոքսի խանգարումը[1]։ Որոշ անտացիդներ կիրառվում են փորլուծության և փորկապության բուժման մեջ[2]։ Վաճառվող անտացիդները պարունակում են ալյումինի, կալցիումի, մագնեզիումի և նատրիումի աղեր[2]։ Որոշ պատրաստուկներ պարունակում են երկու աղերի կոմբինացիա, ինչպես մագնեզիումի կարբոնատը և ալյումինի հիդրօքսիդը ( օրինակ՝ հիդրոտալցիտտը )[3]։

Բժշկական կիրառություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անտացիդները հասանելի են otc և ընդունվում են ներքին ( պերօռալ ) արագ թեթևացնելով ոչ մշտական այրոցը, որը հանդիսանում է գաստրոէզոֆագեալ ռեֆլյուքս հիվանդության և մարսողության խանգարման հիմնական ախտանիշը։ Անտացիդներով միայնակ բուժումը ախտանշանային է և արդարացված է միայն թեթև ախտանիշների դեպքում[4]։ Անտացիդների այլընտրանքային կիրառությունը ներառում է փորկապությունը, փորլուծությունը, հիպերֆոսֆատեմիան և մեզի հիմնայնացումը[5]։ Որոշ անտացիդներ օգտագործվում են նաև որպես ենթաստամոքսային գեղձի ֆերմենտների փոխարինող թերապիայի հավելում ենթաստամոքսային գեղձի անբավարարության բուժման համար[6]։

Չդիսոցվող անտացիդները ( նատրիումի ցիտրատը ) բարձրացնում է ստամոքսի pH-ը առանց ազդելու կամ քիչ ազդելու ստամոքսի ծավալի վրա, և, հետևաբար, կարող են որոշակի սահմանափակ կիրառություն ունենալ նախավիրահատական պրոցեդուրաներում։ Առավել արդյունավետ լինելու համար նատրիումի ցիտրատը պետք է տրվի վիրահատությունից հետո 1 ժամվա ընթացքում[7]։

Կողմնակի ազդեցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաձայն 2013 թվականի ուսումնասիրության, պայմանական փրփրող հաբերը պարունակում են զգալի քանակությամբ նատրիում և կապվում են սրտանոթային անբարենպաստ իրադարձությունների հավանականության հետ[8]։ Այլընտրանքային նատրում չպարունակող բանաձևերը, որոնք պարունակում են մագնեզիումի աղեր, կարող են հարուցել դիարեա, մինչդեռ կալցիում կամ ալյումին պարունակողները կարող են փորկապություն առաջացնել։ Հազվադեպ, կալցիումի կարբոնատի երկարատև օգտագործումը կարող է հանգեցնել երիկամներում քարերի առաջացման։ Ալյումին պարունակող անտացիդ դեղամիջոցների երկարատև օգտագործումը կարող է մեծացնել օստեոպորոզի զարգացման ռիսկը[9]։ In vitro ուսումնասիրությունները ցույց են տվել,որ անտացիդների գերօգտագործման պատճառով կարող է դիտվել թթվի վերարտադրություն, սակայն այս բացահայտման նշանակությունը կասկածի տակ է դրվել[10][11]։

Անտացիդների հատկությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ ստամոքսում ավելորդ քանակությամբ թթու է արտադրվում, բնական լորձաթաղանթային պատնեշը, որը պաշտպանում է ստամոքսի լորձաթաղանթը, կարող է քայքայվել՝ հանգեցնելով ցավի և գրգռվածության։ Կա նաև պոտենցիալ թթվի հետհոսք, որը կարող է առաջացնել կերակրափողի ցավ և վնասվածք։ Անտացիդները պարունակում են հիմնային իոններ, որոնք քիմիապես չեզոքացնում են ստամոքսաթթուն, նվազեցնելով ստամոքսի լորձաթաղանթի և կերակրափողի վնասվածքը և մեղմում են ցավը[1]։ Որոշ անտացիդներ ընկճում են պեպսինը, ֆերմենտ, որը թթվի հետհոսքի ժամանակ կարող է վնասել կերակրափողը[5][12]։

Անտացիդները ուղղակիորեն չեն ընկճում թթվի սեկրեցիան և այդպիսով տարբերվոմ են թթվամարիչ դեղերից, ինչպիսիք են H2-ընկալիչների անտագոնիստները կամ պրոտոնային պոմպի ինհիբիտորները[4]։ Անտացիդները չեն սպանում հելիկոբակտեր պիլորի ( Helicobacter pylori ) բակտերիան, որը հանգեցնում է խոցերի[4]։

Փոխազդեցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տետրացիկլինի և մետաղի խելատացիայի կառուցվածքային պատկերումը, որտեղ «M»-ը մետաղն է, որը գտնվում է անտացիդներում։

Հայտնի է, որ անտացիդները փոխազդում են տարբեր ներքին ընդունման դեղամիջոցների հետ, ներառալ ֆտորքինոլոնային և տետրացիկլինային անտիբիոտիկները, երկաթը, իտրակոնազոլը և պրեդնիզոնը[13]։ Այս փոխազդեցություններից որոշների համար պատասխանատու է մետաղների հետ խելատների առաջացումը (օրինակ՝ ֆտորքինոլոններ, տետրացիկլիններ), հանգեցնելով խելատացված դեղամիջոցի ներծծման նվազեցման։ Որոշ փոխազդեցություններ կարող են պայմանավորված լինել ստամոքսում pH-ի աճով, որը նկատվում է անտացիդի ներթափանցումից հետո, ինչը հանգեցնում է թույլ թթուների ներծծման ավելացմանը և թույլ հիմքերի ներծծման նվազմանը[14]։

Դեղերի աբսորբցիայի վրա ստամոքսի թթվայնության և խելատացիայի հետևանքները մեղմելու առաջարկվող մեթոդը անտացիդ դեղերի ընդոնումը փոխազդող դեղամիջոցների հետ տարածելն է, այնուամենայնիվ այս մեթոդը այդքան էլ լավ ուսումնասիրված չէ մեզը հիմնայնացնող դեղերի համար[13]։

Մտահոգություններ կան հետաձգված թողարկմամբ դեղերի և անտացիդների փոխազդեցության վերաբերյալ, քանի որ անտացիդները կարող են բարձրացնել ստամոքսի pH-ը մինչև մի կետի, որտեղ հետաձգված թողարկման դեղահատի ծածկույթը կլուծվի, ինչը կհանգեցնի դեղամիջոցի քայքայմանը, եթե այն pH-զգայուն է [14]։

Ձևակերպումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անտացիդները կարող են ձևակերպվել այլ ակտիվ բաղադրիչների հետ, ինչպիսիք են սիմետիկոնը՝ գազը վերահսկելու համար, կամ ալգինաթթուն, գործելով որպես ֆիզիկական պատնեշ թթվի դեմ[15]։

Հեղուկներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարբեր հեղուկ անտացիդ պատրաստուկներ են վաճառվում։ Ամենահաճախ հանդիպող հեղուկ պատրաստուկը մագնեզիումի կաթն է և մագնեզիում/ալյումին համակցումները։ Հեղուկ պրեպարատների պոտենցիալ առավելությունը դեղահաբերի նկատմամբ այն է, որ հեղուկները կարող են ապահովել ավելի արագ թեթևացում, սակայն դա կարող է համընկնել ազդեցության ավելի կարճ տևողության հետ[16]։ Ամենահաճախհանդիպող բրենդները ներառում են Pepto-Bismol-ը և Gaviscon։

ԴԵղահաբեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծամվող դեղահաբեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծամվող դեղահաբերը անտացիդների ամենատարածված ձևերից են և հեշտությամբ հասանելի են առանց դեղատոմսի։ Ստամոքս հասնելուն պես դեղահատի փոշին կլուծվի ստամոքսաթթվում, թույլ տալով կատիոններին անջատվել և չեզոքացնել ստամոքսի ավելցուկային թթվայնությունը։ Ընդահնուր աղեր հասանելի են հաբերի տեսքով, ներառյալ կալցիումի, մագնեզիումի, ալյումինի և նատրիումի[13]։

Մի քանի տարածված բրենդներ են Tums, Gaviscon ծամվող հաբերը և Maalox-ը[17]։

Փրփրող հաբեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փրփրացող հաբերը նախատեսված են ջրի մեջ լուծվելու և այնուհետև ածխաթթու գազի արտազատման համար[18][19][20]։ Ընդհանուր բաղադրիչները ներառում են կիտրոնաթթուն և նատրիումի բիկարբոնատը, որը փոխազդում է և կոնտակտի մեջ է մտնում ջրի հետ՝ արտադրելով ածխածնի երկօքսիդ։ Փրփրող հաբերը կարող են նաև պարունակել ասպիրին[21], նատրիումի կարբոնատ կամ գինեթթու[22]։ Ասպիրին պարունակող նյութերը կարող են առաջացնել ստամոքսի հետագա գրգռում և խոցեր՝ ստամոքսի լորձաթաղանթի վրա ասպիրինի ազդեցության պատճառով[23]։

Հանդիպող բրենդները ներառում են Alka-Seltzer, Gaviscon և Eno։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Internal Clinical Guidelines Team. (UK) (2014)։ Dyspepsia and Gastro-Oesophageal Reflux Disease: Investigation and Management of Dyspepsia, Symptoms Suggestive of Gastro-Oesophageal Reflux Disease, or Both։ National Institute for Health and Care Excellence: Clinical Guidelines։ London: National Institute for Health and Care Excellence (UK)։ PMID 25340236 
  2. ↑ 2,0 2,1 Salisbury, Blake H.; Terrell, Jamie M. (2020), «Antacids», StatPearls (Treasure Island (FL): StatPearls Publishing), PMID 30252305, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526049/, վերցված է 24 November 2020 
  3. ↑ «Aluminum hydroxide and magnesium carbonate Uses, Side Effects & Warnings»։ Drugs.com։ Վերցված է 24 November 2020 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 U.S. Department of Health & Human Services. Agency for Healthcare Research and Quality 23 September 2011 Consumer Summary – Treatment Options for GERD or Acid Reflux Disease: A Review of the Research for Adults Archived 11 October 2014 at the Wayback Machine.
  5. ↑ 5,0 5,1 Salisbury, Blake H.; Terrell, Jamie M. (2020), «Antacids», StatPearls (Treasure Island (FL): StatPearls Publishing), PMID 30252305, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526049/, վերցված է 23 December 2020 
  6. ↑ Graham D. Y. (1982)։ «Pancreatic enzyme replacement: the effect of antacids or cimetidine»։ Digestive Diseases and Sciences 27 (6): 485–490։ ISSN 0163-2116։ PMID 6282548։ doi:10.1007/BF01296725 
  7. ↑ Practice Guidelines for Preoperative Fasting and the Use of Pharmacologic Agents to Reduce the Risk of Pulmonary Aspiration: Application to Healthy Patients Undergoing Elective Procedures: An Updated Report by the American Society of Anesthesiologists Task Force on Preoperative Fasting and the Use of Pharmacologic Agents to Reduce the Risk of Pulmonary Aspiration. Anesthesiology. 2017 March; 126(3).
  8. ↑ George J, Majeed W, Mackenzie IS, Macdonald TM, Wei L (26 November 2013)։ «Association between cardiovascular events and sodium-containing effervescent, dispersible, and soluble drugs: nested case-control study.»։ BMJ (Clinical Research Ed.) 347: f6954։ PMC 3898660։ PMID 24284017։ doi:10.1136/bmj.f6954 
  9. ↑ U.S. Department of Health and Human Services, National Institutes of Health, U.S. National Library of Medicine. Page last updated: 7 November 2014 Medline Plus: Taking Antacids
  10. ↑ Texter E. C. (1989)։ «A critical look at the clinical use of antacids in acid-peptic disease and gastric acid rebound»։ The American Journal of Gastroenterology 84 (2): 97–108։ ISSN 0002-9270։ PMID 2644821 
  11. ↑ Hade J. E., Spiro H. (1992)։ «Calcium and acid rebound: a reappraisal.»։ Journal of Clinical Gastroenterology 15 (1): 37–44։ PMID 1500660։ doi:10.1097/00004836-199207000-00010 
  12. ↑ Bardhan Karna Dev, Strugala Vicki, Dettmar Peter W. (2012)։ «Reflux Revisited: Advancing the Role of Pepsin»։ International Journal of Otolaryngology 2012: 646901։ ISSN 1687-9201։ PMC 3216344։ PMID 22242022։ doi:10.1155/2012/646901 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Ogawa Ryuichi, Echizen Hirotoshi (2011)։ «Clinically Significant Drug Interactions with Antacids»։ Drugs 71 (14): 1839–1864։ ISSN 0012-6667։ PMID 21942976։ doi:10.2165/11593990-000000000-00000 
  14. ↑ 14,0 14,1 Patel Divya, Bertz Richard, Ren Song, Boulton David W., Någård Mats (2020)։ «A Systematic Review of Gastric Acid-Reducing Agent-Mediated Drug–Drug Interactions with Orally Administered Medications»։ Clinical Pharmacokinetics 59 (4): 447–462։ ISSN 0312-5963։ PMC 7109143 ։ PMID 31788764 ։ doi:10.1007/s40262-019-00844-3 
  15. ↑ IFFGD. Antacids Adapted from IFFGD Publication #520 by W. Grant Thompson. Last modified on 12 September 2014
  16. ↑ Barnett C. C., Richardson C. T. (1985)։ «In vivo and in vitro evaluation of magnesium-aluminum hydroxide antacid tablets and liquid»։ Digestive Diseases and Sciences 30 (11): 1049–1052։ ISSN 0163-2116։ PMID 4053915։ doi:10.1007/BF01315602 
  17. ↑ «Maalox Antacid Oral: Uses, Side Effects, Interactions, Pictures, Warnings & Dosing - WebMD»։ www.webmd.com (անգլերեն)։ Վերցված է 2022-06-24 
  18. ↑ Dubogrey Ilya (2013)։ «Putting the Fizz into Formulation»։ European Pharmaceutical Contractor (Autumn) 
  19. ↑ British Pharmacopeia 2003
  20. ↑ International Pharmacopoeia 2006։ World Health Organization։ 2006։ էջեր 966։ ISBN 978-92-4-156301-7։ Վերցված է 1 July 2013 
  21. ↑ «Alka Seltzer Directions of use, Sodium & Aspirin content - Alka Seltzer relief from Headaches, Migraine & Upset stomach»։ alkaseltzer.ie։ Արխիվացված է օրիգինալից 29 April 2015-ին։ Վերցված է 17 April 2017 
  22. ↑ Blair G. T., DeFraties J. J. (2000)։ «Hydroxy Dicarboxylic Acids»։ Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology։ Kirk Othmer Encyclopedia of Chemical Technology։ էջեր 1–19։ ISBN 978-0471238966։ doi:10.1002/0471238961.0825041802120109.a01 
  23. ↑ Graham David Y., Smith J. Lacey (1 March 1986)։ «Aspirin and the Stomach»։ Annals of Internal Medicine 104 (3): 390–398։ ISSN 0003-4819։ PMID 3511824։ doi:10.7326/0003-4819-104-3-390 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Անտացիդներ&oldid=8600209» էջից