Անտարկտիդայի կաթնասունների ցանկ
Անտարկտիդա (հուն․՝ ἀνταρκτικός, բառացի «Արկտիկայի հակադրություն»), հարավային բևեռի շուրջն ընկած մայրցամաքն է, որի մակերեսը կազմում է շուրջ 14 միլիոն կմ²։
Հարավային լայնության 60° զուգահեռականից հարավ ընկած ջրային տարածքը կղզիների և Անտարկտիդա մայրցամաքի հետ կոչվում է Անտարկտիկա աշխարհամաս։
Այն գտնվում է Հարավային կիսագնդի Անտարկտիկ շրջանում՝ հիմնականում Անտարկիկ շրջանակի հարավային մասում. շրջապատված է Հարավային օվկիանոսով։ Տարածքը կազմում է է 14.0 քառակուսի կիլոմետր (5.4 միլիոն քառակուսի մղոն), ուստի այն համարվում է Երկրի մակերեսի հինգերորդ ամենամեծ մայրցամաքը Ասիայից, Աֆրիկայից, Հյուսիսային Ամերիկայից և Հարավային Ամերիկայից հետո։ Համեմատության համար նշենք, որ Անտարկտիդան Ավստրալիայից երկու անգամ մեծ է։ Անտարկտիդայի տարածքի 98% ծածկված է սառցե շերտով, որի հաստությունը կազմում է առնվազն 1 մղոն (1.6 կիլոմետր)։
Հարակից օվկիանոսային և ծովային հատվածներում հանդիպում են տարբեր տեսակի կաթնասուններ (Կապույտ կետ, խոյադելֆին) և ծովային կենդանիներ, իսկ ցամաքում բնակվում են ցուրտ կլիմայական պայմաններում ապրող տարբեր կենդանիներ (Ծովային ընձառյուծ)։
| EX | Extinct | Անհետացած |
| CR | Critically Endangered | Ծայրահեղ վտանգված |
| EN | Endangered | Վտանգված |
| VU | Vulnerable | Կրճատվող |
| NT | Near Threatened | Վտանգվածին մոտ |
| LC | Least Concern | Նվազագույն վտանգ |
| DD | Data Deficient | Անբավարար տվյալներ |
| NE | Not Evaluated | Տեսակներ չուսումնասիրված կարգավիճակով |
Ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կարգ – Գազաններ (Carnivora)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ենթակարգ – (Caniformia)
- Ընտանիք։ Իրական փոկ (Phocidae)
- Ցեղ։ Hydrurga
- Ծովային ընձառյուծ (Hydrurga leptonyx) LC
- Ցեղ։ Leptonychotes
- Փոկ Ուեդելլա (Leptonychotes weddellii) LC
- Ցեղ։ Lobodon
- Փոկ-խեցգետնակեր (Lobodon carcinophaga) LC
- Ցեղ։ Mirounga
- Հարավային ծովային իղ (Mirounga leonina) LC
- Ցեղ։ Ommatophoca
- Փոկ Ռոսսա (Ommatophoca rossii) LC
- Ցեղ։ Hydrurga
- Ընտանիք։ Իրական փոկ (Phocidae)
Կարգ – Կետանմաններ (Cetacea)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ենթակարգ –: Բեղավոր կետեր (Mysticeti)
- Ընտանիք։ Հարթ կետեր (Balaenidae)
- Ցեղ։ Հարավային կետեր (Eubalaena)
- Հարավային հարթ կետեր (Eubalaena australis) LC
- Ցեղ։ Հարավային կետեր (Eubalaena)
- Ընտանիք։ Խոշոր շերտավոր կետաձուկ (Balaenopteridae)
- Ցեղ։ Balaenoptera
- Փոքրիկ շերտավոր կետաձուկ (Balaenoptera acutorostrata) LC
- Սեիվա (Balaenoptera borealis) EN
- Ֆինվալ (Balaenoptera physalus) EN
- Կապույտ կետ (Balaenoptera musculus) EN
- Ցեղ։ Megaptera
- Սապատավոր կետ (Megaptera novaeangliae) LC
- Ցեղ։ Balaenoptera
- Ընտանիք։ Հարթ կետեր (Balaenidae)
- Ենթակարգ –: երկարատամ կետ (Odontoceti)
- Ընտանիք։ Ծ (Phocoenidae)
- Ցեղ։ Ծովային խոզեր (Phocoena)
- Աչքավոր ծովային խոզեր (Phocoena dioptrica) DD
- Ցեղ։ Ծովային խոզեր (Phocoena)
- Ընտանիք։ Կտուցավորներ (Ziphiidae)
- Ցեղ։ (Berardius)
- Հարավային գետնամամուռ (Berardius arnuxii) DD
- Ցեղ։ (Hyperoodon)
- (Hyperoodon planifrons) LC
- Ցեղ։ (Berardius)
- Ընտանիք։ Դելֆիններ (Delphinidae)
- Ցեղ։ Շնային դելֆիններ (Cephalorhynchus)
- Կոմմերսոնի դելֆին Cephalorhynchus commersonii DD
- Ցեղ։ Կարճագլուխ դելֆին (Lagenorhynchus)
- Խաչաձև դելֆին Lagenorhynchus cruciger LC
- Ցեղ։ Խոյադելֆիններ (Orcinus)
- Խոյադելֆին Orcinus orca DD
- Ցեղ։ Շնային դելֆիններ (Cephalorhynchus)
- Ընտանիք։ Ծ (Phocoenidae)
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Карлтон Рэй Д., Маккормик-Рэй М. Д. (1988). «Живой мир полярных районов». — Ленинград: Гидрометеоиздат, 1988.
- Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Млекопитающие. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., 1984. — 352 с. — 10 000 экз.
- Полная иллюстрированная энциклопедия. «Млекопитающие» Кн. 2 = The New Encyclopedia of Mammals / под ред. Д. Макдональда. — М.: «Омега», 2007. — 504 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-465-01346-8.
- Трёшников А. Ф. Антарктика: исследования, открытия. — Гидрометеоиздат, 1980
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «The IUCN Red List of Threatened Species». IUCN. 2010. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 17-ին. Վերցված է 31 мая 2013-ին.
- Wilson, Don E.; Reeder, DeeAnn M., eds Mammal Species of the World. — 3rd ed.. — Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2005. — 2142 с. — ISBN 978-0-8018-8221-0
- «Animal Diversity Web». University of Michigan Museum of Zoology. 1995-2008. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 31 мая 2013-ին.
- «Mammal Species of the World». Smithsonian National Museum of Natural History. 2005. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2007 թ․ մայիսի 22-ին.
- Комиссия по сохранению морских живых ресурсов Антарктики