Անդրուս Անսիպ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անդրուս Անսիպ
 
Կուսակցություն՝ Էստոնիայի բարեփոխումների կուսակցություն[1] և ԽՄԿԿ
Կրթություն՝ Տարտուի համալսարան, Էստոնիայի բնական գիտությունների համալսարան և Յորքի համալսարան
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, քիմիկոս, ձեռնարկատեր և գործարար
Դավանանք քրիստոնեա
Ծննդյան օր հոկտեմբերի 1, 1956(1956-10-01)[2][3][4][…] (67 տարեկան)
Ծննդավայր Տարտու, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[5]
Քաղաքացիություն  Էստոնիա[6]
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ
«Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության հանդեպ ունեցած վաստակի համար» Մեծ վաստակի խաչ Սպիտակ աստղի երրորդ աստիճանի շքանշան Order of the National Coat of Arms, 2nd Class և Երեք աստղերի շքանշան երկրորդ աստիճանի

Անդրուս Անսիպ (էստ․՝ Andrus Ansip, հոկտեմբերի 1, 1956(1956-10-01)[2][3][4][…], Տարտու, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[5]), Էստոնիայի վարչապետ և բարեփոխումների էստոնական կուսակցության նախագահ (2005-2014) (էստ.՝ Reformierakond): Էստոնիայի և համաեվրոպական պետական և քաղաքական գործիչ։ 2014 թվականի սեպտեմբերին ստացել է փոխնախագահի պաշտոնը՝ առանց Եվրոպական հանձնաժողովի պորտֆելի[7]։

Կյանքի և կարիերայի վաղ շրջանը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Տարտուում։ Ավարտել է Տարտուի համալսարանը 1979 թվականին, քիմիկոսի դիպլոմով։

1978 թվականին անդամակցել է Կոմունիստական կուսակցությանը։ 1985 թվականին աշխատել է Էստոնիայի ԽՍՀ Կոմունիստական կուսակցության Տարտուի շրջանային կոմիտեի արդյունաբերության և տրանսպորտի բաժնի հրահանգիչ։ 1986-1989 թվականներին դարձել է արդյունաբերական բաժնի հրահանգիչ և Տարտուի շրջկոմի կազմկոմիտեի վարիչ, այդ թվում նաև Տարտուում 1988 թվականին ուսանողական ցույցի ցրման ժամանակ, որը նվիրված էր Տարտուի աշխարհի ստորագրման տարեդարձին (1920 թվականին) Էստոնիայի Հանրապետության և Խորհրդային Ռուսաստանի միջև (արդեն վարչապետ եղած ժամանակ Անսիպը լրագրողներին պատմել է, որ ինքը չէր կարող մասնակից լինել այդ ցույցի ցրմանը, քանի որ այդ ժամերին թեյ էրխմում զոքանչի մոտ)։

Մինչ քաղաքական գործունեության սկիզբը աշխատել է բանկային և ներդրումային ձեռնարկություններում։ Եղել է Տարտուի Ժողովրդական բանկի (էստ․՝ Rahvapank) տնօրենների խորհրդի անդամ, լիբանանյան սեփականաշնորհման կոլեգիայի նախագահ, fondiinvesteeringu Maakler AS բաժնետիրական ընկերության գործադիր տնօրեն։ Եղել է նաև Տարտուի ռադիոյի խորհրդի նախագահ։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1974 թվական՝ ավարտել է Տարտու քաղաքի 5-րդ միջնակարգ դպրոցը
  • 1979 թվական՝ ավարտել է Տարտուի համալսարանի օրգանական քիմիայի բաժինը
  • 1987-1989 թվականներ՝ Էստոնիայի գյուղատնտեսական ակադեմիա, ագրոնոմիա
  • 1992 թվական՝ York համալսարան, Տորոնտո, բիզնեսի կառավարում

Տարտուի քաղաքապետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1998 թվականին Անսիպն ընտրվել է Տարտուի քաղաքապետ բարեփոխումների կուսակցությունից և այդ պաշտոնում մնացել մինչև 2004 թվականը՝ հարցումների արդյունքներով լայն ժողովրդականության և անփոփոխ բարձր վարկանիշի պայմաններում։ 2004 թվականի նոյեմբերի 21-ին Անսիպը դարձել է բարեփոխումների կուսակցության նախագահ, կուսակցության հիմնադիր և անփոփոխ նախագահ, նախկին վարչապետ Սիյմ Կալասը դարձել է Եվրամիության հանձնաժողովի փոխնախագահ և թողնելով իր նախկին պաշտոնը՝ տեղափոխվել է Բրյուսել։ Անսիպը տեղափոխվել է Տալլին և 2004 թվականի սեպտեմբերի 13-ին դարձել է էկոնոմիկայի նախարար Յուհան Պարտսի կառավարությունում՝ այդ պաշտոնում փոխարինելով Մեելիս Աթոնենին։

Վարչապետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2005 թվականի մարտի 31-ին Էստոնիայի նախագահ Առնոլդ Ռյույտելը Անսիպին հանձնարարել էր նոր կառավարություն ձևավորել, ինչը հետևանք էր Յուհան Պարտսի կառավարության հրաժարականի։ Անսիպը իր կուսակցության կոալիցիան կազմեց կենտրոնամետ կուսակցության և ժողովրդական միության հետ, որի հետևանքն էր 2005 թվականի ապրիլի 12-ին նոր կառավարության ներկայացումը Ռիյգիկոգա և հաջորդ օրը կառավարությունը ձեռնամուխ եղավ աշխատանքի։ 2007 թվականի մարտի 4-ին Ռիյգիկոգուի ընտրություններում իր կուսակցության հաղթանակից հետո Անսիպը, որը հավաքել էր 22540 ձայն, կոալիցիա կազմեց սոցիալ-դեմոկրատների կուսակցության և Հայրենիքի միություն-Ռես հանրություն միավորման հետ (էստ․՝ Isamaa ja Res Publica Liit (IRL)).

2006 թվականի հուլիսի 8-ին Էստոնիայի 20-րդ դիվիզիայի վետերանների առջև ունեցած ելույթում ՍՍ Անսիպը դրական է գնահատել էստոնացի էսէսականների գործունեությունը։ Ինչպես կարելի է անիմաստ համարել այն, որ մարդիկ իրենց պարտքն են կատարել իրենց ժողովրդի և պետության առջև»[8]։

2008 թվականի փետրվարի 7-ին կառավարության մամուլի ասուլիսում Անդրուս Անսիպը, խոսելով առաջիկա տնտեսական ճգնաժամի մասին, հայտարարեց՝ «Եթե դա ճգնաժամ է և փլուզում, ապա միայն նման ճգնաժամի և փլուզման մեջ ես կցանկանայի ապրել»[9]։ Էստոնիայի ՀՆԱ-ի ընդհանուր անկումը 2008-2009 թվականներին կազմել է 17,2%[10]։

2014 թվականին Անդրուս Անսիպը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել, և 2014 թվականի մարտի 4-ին Էստոնիայի նախագահ Տոոմաս Հենդրիկ Իլվեսն ընդունել է վարչապետի հրաժարականը՝ շնորհակալություն հայտնելով աշխատանքի համար։ Անսիպը հայտարարել է խորհրդարանականի կողմից աշխատանքը շարունակելու մտադրության մասին։ Էստոնիայի իշխող բարեփոխումների կուսակցության ղեկավարությունը Անսիպի նախագահությամբ որոշել է վարչապետի թեկնածու առաջադրել տրանսպորտի հարցերով եվրահանձնակատար և Եվրահանձնաժողովի փոխնախագահ Սիյմ Կալասին[11]։

Պայքար խորհրդային ազատամարտիկի հուշարձանի դեմ («Բրոնզե զինվոր»)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անսիպը հանդես է եկել «Արգելված կառույցների քանդման մասին» օրինագծի նախաձեռնությամբ, որը, սակայն, մերժվել է Էստոնիայի նախագահ Իլվեսի կողմից և ուժի մեջ չի մտել[12]։ Բայց խորհրդարանն ընդունեց «Զինվորական գերեզմանների պաշտպանության մասին օրենքը», որը հիմք էր տալիս ոչ պիտանի վայրում (օրինակ՝ այգում) թաղված զինվորների աճյունների վերահուղարկավորման համար, ինչպես նաև այն վայրերում, որտեղ զինվորական թաղումներն անհնար է ապահովել պատշաճ խնամքով։ Քաղաքական մեկնաբաններից շատերի կարծիքով՝ Էստոնիայի վարչապետ Անդրուս Անսիպը նախընտրական արշավի ընթացքում խոստացել է տեղափոխել ազատամարտիկի հուշարձանը, որպեսզի գրավի այն ընտրողների ձայները, որոնք նախկինում ավանդաբար քվեարկել են մարգինալ ազգայնական կուսակցությունների օգտին, որոնք ներկայացված չեն խորհրդարանում, և դրանով իսկ հավաքեն լիազորություններ ստանալու համար բացակայող տոկոսներ[13]։

Աճյունների արտաշիրմումից առաջ վարչապետ Անսիպը մի քանի անգամ հրապարակավ երաշխավորել է երկրի քաղաքացիների կարգն ու անվտանգությունը։

2007 թվականի ապրիլի 26-ին Բրոնզե զինվորը (Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում զոհվածների հուշարձանը) ապամոնտաժվել և ավելի ուշ տեղափոխվել է Տալլինի զինվորական գերեզմանոց։ Պաշտոնական տվյալներով՝ այդ խռովությունների հետևանքով երկրի քաղաքներում բռնկված անկարգությունների ընթացքում վիրավորվել է 156 մարդ, մեկ մարդ զոհվել է[14]։

Էստոնիայի վարչապետ Անդրուս Անսիպը Կանադական էստոնացիների շքանշանով է պարգևատրվել ազատամարտիկի հուշարձանի տեղափոխմանը մասնակցելու համար։ Ինչպես հանձնման արարողության ժամանակ հայտարարել է Կանադայում Էստոնիայի պատվավոր հյուպատոս Լաաս Լեյվաթը, հուշարձանի տեղափոխման ժամանակ կառավարությունը գործել է «հմտորեն և վստահ»[15]։

Ժողովրդի աջակցությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընտրություններում ռեկորդային արդյունք ստացած Անդրուս Անսիպը կես տարվա ընթացքում ժողովրդի մոտ ամենամեծ աջակցությունն է ստացել՝ համեմատած բոլոր նախորդների հետ[16]։ Emor ընկերությունը Postimees թերթի պատվերով չափել է կառավարության և խորհրդարանի աջակցության մակարդակը 10 բալանոց սանդղակով, որի վրա 10 միավոր նշանակում է լիակատար աջակցություն և 1 միավոր՝ դրա լիակատար բացակայություն։ Կառավարության միջին միավորը Մարտ Լաառան (1999-2002) 4,67 միավոր, կառավարությունները՝ Սիյմ Կալլասան (2002-2003 թվականներ) և Յուհան Պարտսը (2003-2005 թվականներ) ունեցել են 5,17 միավոր։ Անդրուս Անսիպի կառավարության միջին միավորը 5.87 է։

2011 թվականի մարտի 6-ին տեղի ունեցան հերթական խորհրդարանական ընտրությունները։ Աջ կենտրոնամետ կոալիցիան, որը բաղկացած է Անդրուս Անսիպի կուսակցությունից և Հայրենիքի միությունից, ստացել է ընտրողների ձայների մեծամասնությունը, ինչը կոալիցիային թույլ կտա ազգային խորհրդարանում զբաղեցնել 101-րդ տեղից 56-ը[17]։

Գործունեությունը Յունկերի հանձնաժողովում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2014 թվականի նոյեմբերի 1-ին Յունկերի հանձնաժողովի կազմում ընդգրկվել է միասնական թվային շուկայի հարցերով նախագահի տեղակալի և եվրակոմիսարի պաշտոնում։

2017 թվականի հունվարի 1-ին նա նշանակվել է Հասարակության թվային տնտեսության եվրոպական հանձնակատարի ժամանակավոր պաշտոնակատար՝ Գյունտեր Օտտինգերի՝ բյուջեի և մարդկային ռեսուրսների հարցերով եվրահանձնակատարի տեղափոխման պատճառով Քրիստալինա Գեորգիևային Եվրահանձնաժողովից հեռանալուց հետո[18]։

2019 թվականի մայիսին ընտրվել է Եվրոպական խորհրդարանի նոր կազմում[19]։

2019 թվականի հունիսի 30-ին դուրս է եկել Եվրահանձնաժողովից, և Էստոնիայի կառավարությունը սկսել է Քադրի Սիմսոնի թեկնածությունը դիտարկել որպես Էստոնիայի նոր ներկայացուցիչ[20][21]։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամուսնացած է Անու Անսիպի հետ, որը մասնագիությամբ բժիշկ-գինեկոլոգ է։ Ընտանիքում կա երեք դուստր՝ Ռեետ, Լիյսա և Թիյնա։

Անսիպը մշտապես զբաղվում է հեծանվային սպորտով, ինչպես նաև զբաղվում է դահուկային սպորտով։

Տիրապետում է էստոնական, անգլերեն և ռուսերեն լեզուների

1996 թվականին հեծանվային զբոսանքի ժամանակ Անսիպը ընկել էր մեքենայի տակ։ Նա ենթարկվել է 11-ժամյա վիրահատության և 3 ամիս գամված է եղել անկողնուն։ Վերականգնումը տևել է 14 ամիս։ Տարիներ անց Անսիպը խոստովանել է, որ վթարից հետո «ավելի լավ կլիներ լքել այս աշխարհը»[22]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Search for a party member — Centre of Registers and Information Systems.
  2. ↑ 2,0 2,1 http://www.nndb.com/lists/493/000063304/
  3. ↑ 3,0 3,1 http://www.europarl.europa.eu/meps/en/124696/ANDRUS_ANSIP_home.html
  4. ↑ 4,0 4,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 http://shelf3d.com/i/Andrus%20Ansip
  6. ↑ http://www.nytimes.com/2007/05/18/world/europe/18iht-estonia.4.5774234.html
  7. ↑ «Андрус Ансип получит пост вице-президента Еврокомиссии». Postimees. 2014 թ․ սեպտեմբերի 10. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
  8. ↑ Назаров О. Год 1942. Эстонский фашизм: вчера, сегодня, завтра Արխիվացված 2012-05-11 Wayback Machine // Родная газета, № 27 (212), 23 августа 2007
  9. ↑ Николай Межевич: Первый урок экономического кризиса на постсоветском пространстве — демифологизация экономического развития Прибалтики, regnum.ru, 11.01.2009
  10. ↑ «Estonia». The World Factbook (անգլերեն). ЦРУ. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 23-ին.
  11. ↑ «Президент Эстонии принял отставку премьер-министра». Новости@mail.ru. ТАСС. 201-03-04. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  12. ↑ Президент Эстонии не подпишет закон о памятнике
  13. ↑ Juhtkiri: Ansip — raudnael või kummimees? Kuulutaja, 23 апреля 2010(էստոներեն)
  14. ↑ Архив газеты «Моодежь Эстонии»Долгое эхо, 16 мая 2007
  15. ↑ Ансип получил орден за перенос Бронзового солдата
  16. ↑ Народ ценит Ансипа больше, чем прежних премьеров Արխիվացված 2008-01-10 Wayback Machine
  17. ↑ Estlands Premier Ansip kann weiterregieren(գերմ.)
  18. ↑ Maria Koleva (2017 թ․ հունվարի 13). «EP backs Oettinger for budget tasks» (անգլերեն). Europost. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 2-ին.
  19. ↑ «Eestist valitud Euroopa Parlamendi liikmed on teada» (էվե). Pärnu Postimees. 2019 թ․ մայիսի 27. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 3-ին.
  20. ↑ Laura Kayali (2019 թ․ հունիսի 17). «Andrus Ansip resigns from European Commission» (անգլերեն). Politico. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 4-ին.
  21. ↑ «Estonia not to listen to Juncker's skepticism in commissioner choice» (անգլերեն). BNN News. 2019 թ․ հուլիսի 1. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 3-ին.
  22. ↑ После тяжелой аварии Ансипа посетили мысли о смерти

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անդրուս Անսիպ» հոդվածին։
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 109323895X · GTAA: 238170 · LCCN: no2015119307 · VIAF: 317122973 · WorldCat VIAF: 317122973


Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Անդրուս_Անսիպ&oldid=9751190» էջից