Անդիերեն
 Гъагъодраб мицlи | |
|---|---|
| Տեսակ | լեզու և կենդանի լեզու |
| Ենթադաս | Անդիական լեզուներ |
| Երկրներ | Ռուսաստան |
| Շրջաններ | Հարավային Դաղստան |
| Խոսողների քանակ | 20 000 մարդ |
| Լեզվակիրների թիվը | 11800 մարդ (2010 թվականի մարդահամար)[1] |
| ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի լեզվի կարգավիճակ | ոչ նպաստավոր[2] |
| Դասակարգում | Կովկասյան լեզուներ
|
| Գրերի համակարգ | կյուրեղագիր[3] |
| IETF | ani |
| ԳՕՍՏ 7.75–97 | ахв 074 |
| ISO 639-3 | ani |
Անդիերեն, անդի լեզու, անդիների լեզուն։ Լայն տարածում ունի Դաղստանի Բոտլիխսկի շրջանի գյուղերում։ Անդիերեն խոսողների թիվը 2010 թվականի տվյալներով կազմում է 11800 մարդ (2010 թվականի մարդահամար)։
Պատկանում է ավարական լեզուների անդիական ենթախմբին[4], որն ունի վերին անդիերեն (գյուղ Անդի[5], Գագատլի, Ռիկվանի, Զիլո և այլն) և ստորին անդիերեն (գյուղ Մունի և Կվանխիդատլ) բարբառներ[6]։ Բաբառները տարբերվում են հնչյունաբանությամբ և ձևաբանությամբ (օրինակ՝ ստորին անդիերենում, ինչպես և մյուս անդիական լեզուներում, գործում է եռադաս համակարգ)։
Անդիերենում կա անվանական դասերի հնգանդամ համակարգ, իսկ Ռիկվանի գյուղի բարբառում՝ վեցանդամ։ Անդի գյուղի բարբառում տարբերություն է նկատվում արական և իգական սեռերի խոսակցականի մեջ։ Օրինակ՝ ար. «дин»՝ «ես», «мин»՝ «դու», «гьекIа»՝ «մարդ», իգ. համապատասխանաբար «ден», «мен», «гьекIва»։ Փորձեր են կատարվում ստեղծել գրեր՝ ռուսական գրի հիման վրա։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Անդիերեն Ethnologue-ում (18-րդ տպ․, 2015)
- ↑ Անհետացման եզրին գտնվող աշխարհի լեզուների ատլաս
- ↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 2022. — ISSN 1946-9675
- ↑ Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան (խմբ. Էդ. Բ. Աղայան), Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի հրատարակչություն», 1975, էջ 12։
- ↑ The peoples of the Red Book: Akhvakhs
- ↑ «Andijskij Yazyk».
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Իլ. Ցերցվաձե - Անդիերեն լեզու (վրացերեն, 1965)
- Մ. Ե. Ալեքսեև - Անդիերեն լեզու (1999)
- Սերգեյ Ստարոստին - 1539 անդիերեն բառերի ստուգաբանություն
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Письменность и алфавит андийского языка на сайте Omniglot
|
