Այրիություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կոնստանտին Մակովսկի «Այրին». 1865. Ռուսական պետական թանգարան,
Սանկտ Պետերբուրգ
Միջանձնային հարաբերություններ

Հարաբերության տեսակներ

Ագամիա · Ամուսնություն · Այրիություն · Քաղաքացիական միություն · Ընկերություն (բրոմանս, ռոմանտիկ· Նշանակալի անձ · Մոնոգամիա · Պեդերաստիա · Բազմահավատարմություն · Բազմահարաբերություն · Բազմակնություն · Ազգակցություն · Ընտանիք · Ծնողներ (Հայր · Մայր· Չգրանցված ամուսնություն · Սեքսի համար հարաբերություն

Փուլեր

Սիրահետում · Ֆլիրտ · Ժամադրություն · Նշանադրություն · Ամուսնության առաջարկ · Ամուսնություն · Ամուսնալուծություն · Ամուսնական դավաճանություն · Բաժանում

Զգացումներ և զգացմունքներ

Մտերմական կապ · Գրավչություն · Կոմպերսիա · Սիրահարվածություն · Սեր (էրոս, ֆիլիա, ստորգե, ագապե, պլատոնական, անպայմանական, կիրք, սեռականություն· Սեռական կյանք · Կապվածություն · Խանդ · Ռոմանտիկ հարաբերություններ · Հոբբի ·

Բռնություն հարաբերություններում

Ընտանեկան բռնություն · Մեծերի նկատմամբ · Երեխաների նկատմամբ · Դեռահասների հանդեպ  · կանանց նկատմամբ · Նարցիստիկ ծնող · Իշխանության և վերահսկողության չարաշահում · Բռնություն զենքի գործադրմամբ ·

Այրիություն, մարդու դրությունն ամուսնու կամ կնոջ մահվանից հետո։ Տղամարդն այս դրությունում կոչվում է ամուրի, իսկ կինը՝ այրի։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այրիությունը ի հայտ է գալիս ամուսնությունից հետո։ Միաժամանակյա մահը հազվադեպ է հանդիպում, որպես կանոն, ամուսիններից մեկն ապրում է մյուսով։

Այրիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մի շարք ժողովուրդների սովորության համաձայն՝ ամուսիններից մեկի մահից հետո մյուսը վերջ է տալիս կյանքին՝ ինքնասպանությամբ։ Հնդկաստանում այս ծեսը կոչվում է սաթի և ստեղծվել է մինչև XIX դարը։ Չինաստանում այրիները ինքնասպանությամբ զբաղվել են V դարից սկսած մինչև XX դարը[1]։ Այս ավանդությունը նպատակ ունի այրիներին պաշտպանելու կողմնակի ոտնձգություններից և խորհրդանշում է հավատարմությունը կնոջ մահացածի հանդեպ։ Քոչվոր ժողովուրդների մոտ ինքնասպանություն բառը փոխվում է ինքնավնասում բառով։ Այլ երկրներում, այրին ամուսնու մահից հետո ոչ միայն վերջ չի տալիս իր կյանքին, այլև կարող է նորից ամուսնանալ։ Հին հույների առասպելներում այսպես առաջին անգամ վարվել է Գորգոֆոնան (Պերսեի աղջիկը)[2]։ Հին Կտակարանում ասվում էր, որ այրիները կարող են ամուսնանալ իրենց մահացած ամուսնու բարեկամներից մեկի հետ[3]։

Հին ժամանակներում օրենսդրորեն սահմանափակվում էր այրիների պաշտպանության իրավունքները։ Խոսքը, Պողոս առաքյալի՝ Տիմոթեոսին ուղղված առաջին նամակի մասին է, որտեղ ասվում է, որ պետք է այրիները պահպանեն պարտականությունները իրենց և եկեղեցու նկատմամբ։ Վերջիններս պետք է օգնեն այրիներին ստեղծելու իրենց երկրորդական ամուսնությունը։ Ասիական երկրներում՝ ավանդական համայնքներում, հարազատները պետք է պահեն այրիներին։

Ամուրիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վարքը ամուրիների, որպես կանոն կանոնակարգված չի եղել հետագա ժամանակահատվածում, բացառությամբ՝ սգո օրերի, որոնք երկու անգամ քիչ են, քան այրիներինը, որի պատճառը եղել է սեռական անհավասարությունը։

Արդիականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ներկայումս օրենքները հիմնականում կանոնակարգում են այրիների և ամուրիների իրավունքները, ժառանգություն ստանալը, կենսաթոշակները, փոխհատուցումը և այլն։ Թողնում են նրանց անձնական կյանքն առանց ուշադրության։ Ավանդույթները, կապված երկրորդական ամուսնության հետ, այնպես են՝ ինչպես եղել են անցյալում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]