Այգեր
Այգեր | |
---|---|
Տեսակ | լեռ |
Երկիր | Շվեյցարիա |
Վարչատարածքային միավոր | Բեռն |
Լեռնաշղթա | Jungfrau-Fiescherhorn Group? |
Բարձրությունը ծովի մակարդակից | 3967 մետր |
Հարաբերական բարձրություն | 361 մետր |
Նյութ | կրաքար |
Այգեր (գերմաներեն՝ Eiger), 3967 մ բարձրությամբ լեռ Շվեյցարիայում՝ Բեռնյան Ալպերում, Բեռնեզ Օբերլենդում[1]: Հարևանությամբ գտնվող Մյոնխ և Յունգֆրաու լեռների հետ ներկայացնում է շվեյցարական Ալպերի ամենաբնորոշ տեսարժան վայրերից մեկը: Մինչ Այգերի հյուսիսային կողմը կտրուկ վեր է խոյանում Գրինդելվալդի և Լաուտերբրունենի հովիտներից ավելի քան 3000 մ բարձրության վրա, հարավային կողմի լանջերը ծածկված են Յունգֆրաու-Ալեչ տարածքի մեծ սառցադաշտերով, որոնցով ձևավորվում է Ալպերի ամենասառցադաշտային շրջանը: Այգերի ամենաուշագրավ առանձնահատկությունը նրա 1800 մ բարձրությամբ հյուսիսային պատն է, որը կազմավորված է զառիթափ ժայռերով ու սառույցով և կոչվում է Eiger-Nordwand, Eigerwand կամ պարզապես Nordwand: Այդ պատը (նման է Տրիգլավի հյուսիսային պատին ) Ալպերի ամենամեծ հյուսիսային լանջն է[2]: Այդ հսկա լանջը բարձրանում է Քլայն Շայդեգ հանգստավայրի վերևում՝ համանուն լեռնանցքի վրա, որը երկու հովիտներ է միացնում։ Հյուսիսային պատի ստորոտում է գտնվում «Յունգֆրաու-Ալեչ-Բիչհորն» անունը կրող բնության հուշարձանը, որը ներառված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում:
Այգերը պատմական փաստաթղթերում առաջին անգամ հիշատակվել է 1252 թվականին[3]: Առաջին հաջողված վերելքը իրականացվել է արևմտյան լանջով 1858 թվականի օգոստոսի 11-ին իռլանդացի Չարլզ Բարինգտոնի կողմից, որին օգնել են շվեյցարացի ուղեկցորդներ Քրիստիան Ալմերն ու Պետեր Բորենը: Հյուսիսային լանջը, որը համարվում է ամենադժվարամատչելին ու ամենավտանգավորը, առաջին անգամ հաղթահարվել է 1938 թվականին ավստրա-գերմանական արշավախմբի կողմից[4]:
Այգերը հաճախ է հիշատակվում ԶԼՄ-ներում՝ հիմնականում լեռնագնացային արշավախմբերի բազմաթիվ ողբերգությունների պատճառով: 1935 թվականից ի վեր առնվազն 64 լեռնագնաց է զոհվել՝ փորձելով մագլցել հյուսիսային լանջը, ինչի արդյունքում լեռն ստացել է գերմանական Մորդվանդ մականունը, որը ընդհանուր անվանման՝ Nordwand-ի (Հյուսիսային պատ) ածանցյալն է և բառացի թարգմանությամբ նշանակում է մարդասպան պատ[5]:
Այգերի հյուսիսային լանջը հաղթահարել են նաև սլովենացի լեռնագնացներ, որոնցից Ֆրանչեկ Կնեզը 1982 թվականին, 6 ժամ ժամանակով, կրկնել է Հեքմայրի վերելքի բացարձակ ժամանակային ռեկորդը[6]:
Այգերի միջով փորված թունելով է անցնում «Յունգֆրաու» անունը կրող երկաթուղին:
Գրականության և արվեստի գործերում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այգերը (հաճախ Յունգֆրաուի և Մյոնխի հետ) բազմիցս պատկերվել է կերպարվեստի գործերում:
Գրականության մեջ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հենրիխ Հարեր - «Ճերմակ սարդը» // Heinrich Harrer. Die Weiße Spinne. Die Geschichte der Eiger-Nordwand. Ullstein, Berlin 1958[7].
- Տրևանյան - «Պատժամիջոց՝ Այգերի գագաթին« (The Eiger Sanction, 1972)
- Джо Симпсон Манящее безмолвие = The Beckoning Silence. — Mountaineers Books. — 2003. — С. 315. — ISBN 0898869412. գիրքը պատմում է 1936 թվականին Այգերի հյուսիսային պատը հաղթահարելու ժամանակ տեղի ունեցած ողբերգության մասին:
- Джек Олсен Восхождение в ад: [пер. с англ.]. — Филол. фак. СПбГУ, 2007. — С. 150.. — ISBN 5846506704
Կինոյում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Պատժամիջոց՝ Այգերի գագաթին» (The Eiger Sanction, ԱՄՆ, 1975) — գեղարվեստական կինոնկար Տրևինյանի նույնանուն վեպի հիման վրա. ռեժիսոր և գլխավոր դերակատար՝ Քլինտ Իսթվուդ
- «Հմայող լռություն» (2007)[8] — Ջո Սիմփսոնի նույնանուն գրքի էկրանավորումը
- «Հյուսիսային պատը» (Nordwand, 2008) — գեղարվեստական կինոնկար Այգերի հյուսիսային պատը 1936 թվականին հաղթահարելու առաջին փորձի մասին
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Այգերը, Մյոնխը և Յունգֆրաուն վերջալույսին
-
Այգերն ու շրջական՝ քարտեզի վրա
-
Այգերի սառցադաշտերը
-
Ձնահյուս
-
Հեքմայրի մագլցուղին
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Retrieved from the Swisstopo topographic maps. The key col is the Nördliches Eigerjoch (3,605 m).
- ↑ Veneblas, Stephen (2014). First Ascent. London: Hachette UK. ISBN 1554074037.
- ↑ «Eiger North Wall» (անգլերեն). Hotel Eiger. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-14-ին. Վերցված է 2014-11-16-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ Reinhold Messner, The Big Walls: From the North Face of the Eiger to the South Face of Dhaulagiri, p. 41
- ↑ Venables, Stephen (27.8.2006). «The Eiger is my kind of therapy». London: The Sunday Times. Վերցված է 26.10.2008-ին.
- ↑ «Eiger – 70 let uspehov in porazov». Dušan Škodič. 21.3.2008. Վերցված է 8.9.2018-ին.
- ↑ Генрих Харрер. «Белый паук». Перевод Елены Дащенко (Ибрагим-заде) и Виталия Томчика
- ↑ «Источник». Արխիվացված է օրիգինալից 2014-11-06-ին. Վերցված է 2014-11-29-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն)
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Այգերը Summitpost-ում
- Այգերը Peakware - լուսանկարներ
- Այգերը Hikr
- Այգերը Flickr
- Živa spletna kamera severne stene Eigerja
- Այգերի հին ու նոր վերելքներ. լուսանկարներ և ֆիլմեր
- Are you still here? օրագրություններ, Charles Sherwood.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Այգեր» հոդվածին։ |
|