Ամսաբողկ
Ամսաբողկ | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||
Raphanus sativus convar. radicula | ||||||||||||||
Հոմանիշներ | ||||||||||||||
|
Ամսաբողկ, բողկ ցեղի միամյա կամ երկամյա բույսեր։ Մշակովի բողկ (Raphanus sativus) տեսակի տարատեսակներ են։ Ամսաբողկի արմատապտուղներն օգտագործում են թարմ վիճակում։ Նրանք հարուստ են վիտամիններով և օժտված են համային բարձր հատկություններով։ Ամսաբողկը ցրտակայուն բույս է։ Նրա սերմերը սկսում են ծլել 9 °C-ում։ Ամսաբողկի ծիլերը դիմանում են մինչև (-3 °C) ցրտի, իսկ մեծահասակ բույսերը՝ (-4 °C), (-5 °C)։ Ամսաբողկի զարգացումը արագանում է բարձր ջերմաստիճանի (18-25 °C) և երկարատև լուսային օրվա պայմաններում։ Այդ պատճառով ամռան ցանքերի դեպքում ամսաբողկը, առանց արմատապտուղ գոյանալու ծաղկում է։ Բարձրորակ արմատապտուղներ ստանալու համար ամսաբողկը պետք է աճեցնել բերրի հողերում, բարենպաստ խոնավության պայմաններում։
Մշակման ձևեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պարարտացնում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամսաբողկին պետք է տալ փտած գոմաղբ՝ հեկտարին 30-40 տոննա, և հանքային պարարտանյութեր՝ 30-60 կիլոգրամ ազոտ, 45-60 կիլոգրամ ֆոսֆոր, 45-60 կիլոգրամ կալիում, մեկ հեկտարին ազդող նյութի հաշվով։
Ցանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամսաբողկը ցանում են վաղ գարնանը մի քանի ժամկետներում (10-13 օրը մեկ) կամ հուլիսի վերջին՝ աշնանն օգտագործելու համար։ Աշնանային եղանակները շատ նպաստավոր են ամսաբողկի բարձրորակ խոշոր արմատապտուղներ ստանալու համար։
Ցանքը կատարում են 5-10 գծանի ժապավեններով, 45-50 սանտիմետր միջժապավենային տարածություններով և ժապավեններում 12-20 սանտիմետր միջգծային տարածություններով։
Սերմերի ցանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սերմերի ցանքի նորման շարքերով և ժապավեններով ցանելու դեպքում հեկտարին 12-15 կիլոգրամ է, իսկ խաչաձև ցանքերի դեպքում՝ 18-20 կիլոգրամ։
Բերքատվության բարձրացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամսաբողկի բերքատվությունը բարձրանում է, եթե սերմերը 24 ժամ թրջում են մեթիլենային կապույտի լուծույթում (1լիտր ջրին 0,3 գրամ)։
Ամսաբողկի աճի ընթացքում հողը պահում են փխրուն և մաքուր։
Հավաքում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամսաբողկը հավաքում են ընտրովի՝ 2-3 նվագով։ Բույսերը հողից դուրս են քաշում, տեսակավորում են և ապրանքային արմատապտուղները կապում են փնջերով, կլոր արմատապտուղները կապում են մեկ փնջում 10-20 հատ, երկարավունները՝ 5-10 հատ։
Բերքատվություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամսաբողկի միջին բերքատվությունը կազմում է հեկտարից 50-60 հազար փունջ, իսկ խաչաձև ցանքերի դեպքում մինչև 100 հազար փունջ։
Բերքի վաղ ստացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կարելի է ստանալ ամսաբողկի վաղ բերք, եթե այն աճեցվի ջերմոցներում և տաքացվող գրունտում` ցանելով մի քանի ժամկետներում։
Պաշտպանված գրունտում աճեցնելու համար առավել հարմար տեսակներից են.
- . «Սակսա Լեդյանայա սոսուլկա»,
- . «Ռաննիյ կրասնիյ»,
- . «Զարյա»,
- . «Տեպլիչնիյ»։
Աղբյուր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Բանջարաբուծություն և պտղաբուծություն» (երկրորդ ուղղված և լրացված հրատարակություն), էջ 186-188, Երևան Լույս հրատարակչություն, 1976 թվական, սեպտեմբերի 1։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամսաբողկ» հոդվածին։ |
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամսաբողկ» հոդվածին։ |
|