Ամպիցիլին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Blue pill container spilled icon.svg
Ամպիցիլին
Ampicillin structure.svg
Ampicillin 3d structure pdb.gif
Կլինիկական տվյալներ
Օգտագործման
եղանակներ
By mouth, intravenous, or intramuscular
Ֆարմակոկինետիկ տվյալներ
Կենսամատչելիություն62% ±17% (parenteral)
< 30–55% (oral)
Նյութափոխանակություն12 to 50%
Կիսատրոհման պարբերությունApprox. 1 hour
Դուրսբերում75 to 85% renal
Նույնացուցիչներ
CAS համար69-53-4
PubChem CID6249
DrugBankDB00415
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.000.645 Խմբագրել Վիքիդատայում

Ամպիցիլին, հակաբիոտիկ, որն օգտագործվում է որոշ բակտերիալ վարակների կանխարգելման և բուժման համար, ինչպիսիք են՝ շնչառական համակարգի վարակները, միզուղիների վարակները, մենինգիտը, սալմոնելոզը և էնդոկարդիտը[1]։ Այն նաև կարող է կիրառվել նորածինների B խմբի ստրեպտոկոկերով վարակումը կանխարգելելու համար[1]։ Կարող է ընդունվել բերանային, միջմկանային և ներերերակային եղանակներով[1]։ Ինչպես բոլոր հակաբիոտիկները, այն անօգուտ է վիրուսային վարակների դեմ պայքարում։

Տարածված կողմնակի էֆեկտներից են ցանը, սրտխառնոցը և փորլուծությունը[1]։ Չի թույլատրվում օգտագործել պենիցիլինի հանդեպ ալերգիա ունեցողներին[1]։ Լուրջ կողմնակի էֆեկտներից են կլոստրիդիալ կոլիտը (Clostridium difficile) և անաֆիլաքսիան[1]։ Այն դեպքում, երբ պացիենտն ունի երիկամային անբավարարություն, դեղաչափն անհրաժեշտ է նվազեցնել[1]։ Հղիության կամ կրծքով կերակրման ժամանակ կիրառելիս, ընդհանուր առմամբ, անվնաս է[1][2]։

Ամպիցիլինը հայտնաբերվել է 1958 թվականին և կիրառման մեջ է մտել 1961 թվականին[3][4]։ Այն Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության Հիմնական դեղերի ցուցակում է՝ առողջապահական համակարգում անհրաժեշտ ամենաարդյունավետ և անվնաս դեղերի[5] ցանկում։ 2014 թվականի տվյալներով՝ դեղի ներերակային կիրառման մեկ սրվակի մեծածախ վաճառքի գինը զարգացող երկրներում 0.13-1.20 ԱՄՆ $ է[6]։ ԱՄՆ-ում այն հասանելի է ջեներիկ (վերարտադրված) ձևով, իսկ բուժման 10 օրվա կուրսի գինն 13 $ է[1]։

Բժշկական կիրառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիվանդություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բակտերիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամպիցիլինը կիրառվում է գրամ-դրական և գրամ-բացասական շատ բակտերիաներով հարուցված վարակների բուժման համար։ Այն գրամ-դրական բակտերիաների նկատմամբ ակտիվությամբ առաջին «լայն սպեկտրի» ազդեցության պենիցիլինն է եղել, այդ թվում՝ Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus որոշ տեսակներ (բայց ոչ պենիցիլինի կամ մեթիցիլինի նկատմամբ կայուն շտամներ), Trueperella և որոշ Enterococcus։ Դա այն եզակի հակաբիոտիկներից է, որն ազդում է բազմադեղորայքակայուն Enterococcus faecalis և E. faecium վրա[11]։ Գրամ-բացասական բակտերիաներից ազդում է Neisseria meningitidis, Haemophilus influenzae և Enterobacteriaceae որոշ տեսակների վրա (չնայած Enterobacteriaceae և Pseudomonas մեծ մասը կայուն են)[11][12]։ Դրա ակտիվության սպեկտրը ավելանում է սուլբակտամի միաժամանակյա ընդունումով՝ դեղ, որը արգելակում է բետա-լակտամազին՝ մի ֆերմենտի, որը արտադրվում է բակտերիայի կողմից ամպիցիլինի և այլ կիրառվող հակաբիոտիկների ինակտիվացման համար[13][14]։ Այն երբեմն օգտագործվում է այլ հակաբիոտիկների հետ համակցված, որոնք ունեն գործողության տարբեր մեխանիզմներ, դրանք են՝ վանկոմիցինը, լինեզոլիդը, դապտոմիցինը և տիգեցիկլինը[15][16]։

Հասանելի ձևեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամպիցիլինը կարող է կիրառվել ներբերանային եղանակով, միջմկանային և ներերակային ներարկումներով[1]։ Բերանային տարբերակը, որը հասանելի է դեղապատիճի կամ կախույթի ձևով, նախատեսված չէ ծանր վարակների սկզբնական բուժման համար, բայց հազվադեպ հաջորդում է միջմկանային կամ ներերակային ներարկումներին[1]։ Միջմկանային և ներերակային ներարկումների համար ամպիցիլինը պահվում է փոշու ձևով, որը վերականգնման կարիք ունի[17]։

Ներերակային ներարկումները պետք է իրականացվեն դանդաղ, քանի որ արագ կատարման դեպքում կարող են բերել ցնցումնային էպիլեպտիկ նոպայի[1][18]։

Հատուկ պոպուլյացիաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հղիության ժամանակ ամպիցիլինը ամենահաճախ կիրառվող դեղերից է[19], և ԱՄՆ-ի Սննդի և Դեղերի Վարչության (В կատեգորիա) և Ավստրալիայի թերապևտիկ նյութերի վարչության կողմից ճանաչվել է անվնաս (A կատեգորիա)[1][20]։ Այն հղիների շրջանում ընտրության դեղ է Listeria monocytogenes բուժման համար՝ առանձին կամ ամինոգլիկոզիդի հետ համակցված[1]։ Հղիությունը մինչև 50 %-ով մեծացնում է ամպիցիլինի կլիրենսը, այդ իսկ պատճառով թերապևտիկ էֆեկտի հասնելու համար պետք է դեղաչափը կրկնապատկել[19][21]։

Ամպիցիլինը անցնում է ընկերքային պատնեշով և նրա մայրական պլազմայի կոնցենտրացիայի 50-100 %-ը պահպանվում է ամնիոտիկ հեղուկում։ Դա կարող է նորածնի մոտ առաջացնել ամպիցիլինի բարձր կոնցենտրացիա[21]։

Քանի դեռ կերակրող մայրերի կրծքի կաթի մեջ է արտազատվում որոշ քանակությամբ ամպիցիլին, դրա քանակը մնում է մինիմալ[1][19]։

Նորածինների մոտ ամպիցիլինի կիսատրոհման պարբերությունն ավելի երկար է և ավելի քիչ է կապվում պլազմայի սպիտակուցների հետ[22]։ Արտազատումը երիկամներով ցածր է, քանի որ վերջիններիս ֆունկցիան դեռ լիովին ձևավորված չէ[1]։

Հակացուցումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամպիցիլինը հակացուցված է պենիցիլինի հանդեպ գերզգայունություն ունեցողների շրջանում, քանի որ կարող է առաջացնել անաֆիլաքտիկ ռեակցիաներ։ Գերզգայունությունը կարող է բերել մաշկի պապուլյոզ ցանի և եղնջացանի, էքսֆոլիատիվ դերմատիտի, բազմաձև էրիթեմայի, էրիթրոցիտների և լեյկոցիտների քանակի նվազման[7]։

Ամպիցիլինը խորհուրդ չի տրվում ուղեկցող մոնոնուկլեոզի առկայության դեպքում, քանի որ պացիենտների 40 %-ից ավելի մոտ առաջանում է մաշկի ցան[7]։

Կողմնակի ազդեցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամպիցիլինը, այլ հակաբիոտիկների հետ համեմատած, քիչ տոքսիկ է, իսկ կողմնակի էֆեկտները հիմնականում առաջանում են պենիցիլինի հանդեպ գերզգայունություն ունեցողների և ասթմա կամ ալերգիա ունեցողների շրջանում[7]։ Շատ հազվադեպ այն լուրջ կողմնակի էֆեկտների պատճառ է դառնում՝ Կվինկեի այտուցի, անաֆիլաքիայի և C. difficile-ով վարակման (թույլ փորլուծությունից մինչև լուրջ կեղծ թաղանթային կոլիտ)[7]։ Երբեմն առաջանում է «մազոտ լեզու»։ Լուրջ կողմնակի ազդեցություններից են նաև նոպաները և շիճուկային հիվանդությունը։ Ավելի տարածված կողմնակի ազդեցությունները՝ դեղն ընդունողների 10 %-ի շրջանում փորլուծությունն ու ցանն են։ Առավել հազվադեպ հանդիպող կողմնակի ազդեցություններից են սրտխառնոցը, փսխումը, քորը, դիսկրազիան։ Աղեստամոքսային ազդեցությունները, որոնք են՝ մազոտ լեզուն, սրտխառնոցը, փսխումը, փորլուծությունը և կոլիտը, ավելի շատ կապված են պենիցիլինի բերանային ընդունման հետ[7]։ Այլ խնդիրները կարող են առաջանալ բուժումից մի քանի շաբաթ անց[1]։

Գերդեղաչափում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամպիցիլինի գերդեղաչափումը կարող է բերել վարքագծի փոփոխությունների, շփոթվածության, գիտակցության կորստի, նյարդամկանային գերզգայունության, էլեկտրոլիտային հաշվեկշռի խանգարման և երիկամային անբավարարության[7]։

Փոխազդեցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամպիցիլինը փոխազդում է պրոբենեցիդի և մետոտրեքսատի հետ` նվազեցնելու համար երիկամներով արտազատումը։ Ամպիցիլինի մեծ դեղաչափերը՝ զուգակցված վարֆարինի և այլ բերանային ճանապարհով օգտագործման հակամակարդիչների հետ, կարող են բարձրացնել արյունահոսության ռիսկը, հնարավոր է՝ ընկճելով թրոմբոցիտների ագրեգացիան[23]։ Ասում են, որ ամպիցիլինը բերանի միջոցով կիրառվող հակաբեղմնավորիչներին դարձնում է քիչ էֆեկտիվ[1], բայց սա վիճելի է[24]։ Դեղի էֆեկտիվությունը կարող է նվազել այլ հակաբիոտիկներով՝ քլորամֆենիկոլով, էրիթրոմիցինիով, ցեֆալոսպորիններով և տետրացիկլիններով[17]։ Օրինակ՝ տետրացիկլինները արգելակում են բակտերիաների սպիտակուցների սինթեզը՝ ընկճելով ամպիցիլինի ազդեցության թիրախը[25]։ Ամինոգլիկոզիդների հետ համատեղ կիրառման դեպքում՝ այն կարող է կապվել և ինակտիվացնել վերջինիս։ Առանձին կիրառման պարագայում կարող են փոխակտիվացնել միմյանց[1][26]։

Հաճախ, ալոպուրինոլի հետ կիրառման դեպքում, ամպիցիլինը կարող է մաշկի ցանի առաջացման պատճառ դառնալ[7]։

Լյարդի խոլերայի և որովայնային տիֆի դեմ պատվաստումները կարող են լինել ոչ արդյունավետ, եթե կիրառվեն ամպիցիլինի հետ։ Ամպիցիլինը նորմայում օգտագործվում է խոլերայի և որովայնային տիֆի բուժման համար՝ նվազեցնելով օրգանիզմի իմուն պատասխանը[27][28][29]։

Ֆարմակոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազդեցության մեխանիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամպիցիլինը պենիցիլինային բետա-լակտամային խմբի հակաբիոտիկ է և պատկանում է ամինոպենիցիլինների ընտանիքին։ Այն ակտիվությամբ համարժեք է ամոքսիցիլինին[1]։ Ամպիցիլինն ունակ է թափանցելու գրամ-դրական և գրամ-բացասական բակտերիաների մեջ։ Այն պենիցիլին G-ից, կամ բենզիլպենիցիլինից տարբերվում է միայն ամինային խմբի առկայությամբ։ Այդ ամինային խումբը, որն առկա է և՛ ամպիցիլինի, և՛ ամոքսացիլինի մոտ, օգնում է հակաբիոտիկներին անցնել գրամ-բացասական բակտերիաների արտաքին թաղանթի անցքերով, օրինակ՝ E. coli, Proteus mirabilis, Salmonella enterica, and Shigella[13][30]։

Ամպիցիլինն անդարձելիորեն արգելակում է տրանսպեպտիդազ ֆերմենտը, որն անհրաժեշտ է բակտերիային բջջի պատի կառուցման համար[1]։ Այն արգելակում է բակտերիալ բջջի պատի սինթեզի երրորդ և վերջին փուլը բինար կիսումով, որն ի վերջո բերում է բջջի լիզիսի։ Հետևաբար, ամպիցիլինը սովորաբար համարվում է բակտերիոլիտիկ[1][31]։

Ամինային խումբն առկա է ամպիցիլինի մոլեկուլում (նշված է վարդագույնով), իսկ պենիցիլին G-ի՝ ոչ։

Ֆարմակոկինետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամպիցիլինը լավ է ներծծվում աղեստամոքսային համակարգից (չնայած՝ սնունդը նվազեցնում է նրա ներծծումը) և 1-2 ժամում հասնում է առավելագույն կոնցենտրացիայի։ Պարէնտերալ (հարաղիքային) ուղիների համար կենսամատչելիությունը 62 % է։ Ի տարբերություն այլ պենիցիլինների, որոնք սովորաբար 60-90 %-ով են կապվում պլազմայի սպիտակուցների հետ՝ ամպիցիլինի միայն 15–20 %-ն է կապվում[1][22]։

Ամպիցիլինը տարածվում է դեպի շատ հյուսվածքներ, չնայած այն կուտակվում է լյարդում և երիկամներում։ Ուղեղի թաղանթների բորբոքման պարագայում այն նաև կարող է հայտնաբերվել ուղեղ-ողնուղեղային հեղուկում (օրինակ՝ մենինգիտի ժամանակ)[22]։ Ամպիցիլինի որոշ մասը փոխանակության է ենթարկվում բետա-լակտամային շղթայի՝ պենիցիլաթթվի հիդրոլիզվելու միջոցով[1], չնայած նրա մեծ մասը արտազատվում է անփոփոխ վիճակում[7]։ Երիկամներում այն հիմնականում ֆիլտրվում է խողովակային սեկրեցիայով, որոշ մասը նաև կծիկային ֆիլտրացիայով, մնացած մասը՝ կղանքով և լեղիով։

Հետացիլինը և պիվամպիցիլինը ամպիցիլինի էսթերներ են, բարձրացնում են կենսամատչելիությունը[32]։

Պատմական ակնարկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամպիցիլինը լայն կիրառություն է ունեցել բակտերիալ վարակների բուժման հարցում՝ սկսած 1961 թվականից[33]։ Նախքան Բրիտանական Beecham ընկերության կողմից ամպիցիլինի ներմուծումը՝ պենիցիլինային բուժումն արդյունավետ էր միայն գրամ-դրական օրգանիզմների դեմ, օրինակ՝ ստաֆիլոկոկերի և ստրեպտոկոկերի[31]։ Ամպիցիլինը (սկզբնական անվանում՝ «Պենբրիտին») ակտիվություն է ցուցաբերում նաև գրամ-բացասական օրգանիզմների նկատմամբ, օրինակ՝ H. influenzae-ի, coliform բատերիաների և Proteus[33]։

Արժեք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2014 թվականի տվյալներով՝ ամպիցիլինի ներերակային ներարկման համար նախատեսված հեղուկի սրվակի մեծածախ վաճառքի արժեքը կազմել է 0.13-1.20 $[6]։ ԱՄՆ-ում այն հասանելի է ջեներիկ (վերարտադրված) ձևով․ բուժման 10 օրվա արժեքը մոտ 13 դոլար է[1]։

Անասնաբուժության ոլորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անասնաբուժության մեջ ամպիցիլինն օգտագործվում է կատուների, շների և անասնաֆերմայի կենդանիների բուժման համար[10]

  • Հետանցքի գեղձերի վարակներ
  • Մաշկային վարակներ՝ թարախակույտ, ցելյուլիտ և պուստուլյոզ մաշկաբորբ
  • Կովերի, ոչխարների և այծերի վարակումը E. coli-ով և Salmonella-ով (բերանային ձև)։ Ամպիցիլինի կիրառումը այդ նպատակով նվազել է, քանի որ բակտերիաների կայունությունն աճել է[32]։
  • Խոզերի մաստիտ[34]
  • Աէրոբ և անաէրոբ խառը վարակներ, օրինակ՝ առաջացած կատվի կծելուց[32]
  • Բազմադեղորայքակայուն Enterococcus faecalis և E. faecium[11]
  • Թռչնաբուծության մեջ Salmonella-ով վարակման և E. coli-ով կամ Staphylococcus aureus-ով առաջացող սեպսիսի կանխարգելում[32]
  • Շնչառական ուղիների վարակներ, ներառյալ՝ նշիկաբորբը, ցլերի շնչառական համակարգի հիվանդությունը, ցնցումային տենդը, բրոնխա-թոքաբորբը, հորթի և ցլի թոքաբորբը։
  • Շների միզատար ուղիների վարակներ։ Ձիերը հիմնականում ամպիցիլինով չեն բուժվում, քանի որ ունեն բետա-լակտամների ցածր կենսամատչելիություն[11]։ Կիսատրոհման պարբերությունը կենդանիների մոտ գրեթե նույնն է, ինչ մարդկանց մոտ (1 ժամից մի քիչ ավելի)։ Կատուների և շների մոտ բերանի խոռոչից ներծծումը 50 %-ից ցածր է, ձիերի մոտ՝ 4 % -ից։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 «Ampicillin»։ The American Society of Health-System Pharmacists։ Արխիվացված օրիգինալից հուլիսի 12, 2015-ին։ Վերցված է օգոստոսի 1, 2015 
  2. «Ampicillin use while Breastfeeding»։ March 2015։ Արխիվացված օրիգինալից սեպտեմբերի 23, 2015-ին։ Վերցված է օգոստոսի 1, 2015 
  3. Fischer Janos, Ganellin C. Robin (2006)։ Analogue-based Drug Discovery (անգլերեն)։ John Wiley & Sons։ էջ 490։ ISBN 9783527607495։ Արխիվացված օրիգինալից դեկտեմբերի 20, 2016-ին 
  4. Ravina Enrique (2011)։ The evolution of drug discovery : from traditional medicines to modern drugs (1 ed.)։ Weinheim: Wiley-VCH։ էջ 262։ ISBN 9783527326693։ Արխիվացված օրիգինալից օգոստոսի 9, 2016-ին 
  5. «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)»։ World Health Organization։ April 2015։ Արխիվացված օրիգինալից դեկտեմբերի 13, 2016-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 8, 2016 
  6. 6,0 6,1 «Ampicillin»։ International Drug Price Indicator Guide։ Արխիվացված օրիգինալից մարտի 5, 2017-ին։ Վերցված է օգոստոսի 1, 2015 
  7. 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 US National Library of Medicine։ «AMPICILLIN – ampicillin sodium injection, powder, for solution»։ DailyMed։ Վերցված է օգոստոսի 21, 2017 
  8. WebMD։ «ampicillin (Rx)»։ Medscape։ Վերցված է օգոստոսի 22, 2017 
  9. Finberg Robert, Fingeroth Joyce (2012)։ «Chapter 132: Infections in Transplant Recipients»։ in Longo Dan, Fauci Anthony, Kasper Dennis, Hauser Stephen, Jameson J., Loscalzo Joseph։ Harrison's Principles of Internal Medicine: Volume 1 (18th ed.)։ McGraw-Hill Medical։ ISBN 978-0-07-174887-2 
  10. 10,0 10,1 US National Library of Medicine։ «Ampicilin – ampicillin injection, powder, for suspension»։ DailyMed։ Վերցված է օգոստոսի 21, 2017 
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 Magdesian K. Gary (2017)։ Equine Pharmacology, an Issue of Veterinary Clinics of North America: Equine Practice, E-Book։ Elsevier Health Sciences։ էջ 59։ ISBN 978-0-323-52438-4 
  12. Papich Mark G. (2015)։ Saunders Handbook of Veterinary Drugs: Small and Large Animal։ Elsevier Health Sciences։ էջեր 43–47։ ISBN 978-0-323-24485-5 
  13. 13,0 13,1 Hauser Alan R. (2012)։ Antibiotic Basics for Clinicians: The ABCs of Choosing the Right Antibacterial Agent։ Lippincott Williams & Wilkins։ էջեր 25–28։ ISBN 978-1-4511-1221-4 
  14. Akova M (January 2008)։ «Sulbactam-containing beta-lactamase inhibitor combinations»։ Clin. Microbiol. Infect.։ 14 Suppl 1: 185–8։ PMID 18154545։ doi:10.1111/j.1469-0691.2007.01847.x 
  15. Suleyman G, Zervos MJ (2016)։ «Safety and efficacy of commonly used antimicrobial agents in the treatment of enterococcal infections: a review.»։ Expert opinion on drug safety 15 (2): 153–67։ PMID 26629598։ doi:10.1517/14740338.2016.1127349 
  16. Torok M. Estee, Moran Ed, Cooke Fiona։ Oxford Handbook of Infectious Diseases and Microbiology (անգլերեն)։ Oxford University Press։ էջ 721։ ISBN 9780191503108։ Արխիվացված օրիգինալից մարտի 23, 2017-ին 
  17. 17,0 17,1 Wanamaker Boyce P., Massey Kathy (2014)։ Applied Pharmacology for Veterinary Technicians - E-Book։ Elsevier Health Sciences։ էջ 244։ ISBN 978-0-323-29170-5 
  18. WebMD։ «Ampicillin Intravenous: Uses, Side Effects, Interactions, Pictures, Warnings & Dosing»։ WebMD։ Վերցված է փետրվարի 23, 2018 
  19. 19,0 19,1 19,2 Weiner Carl P., Rope Kate (2013)։ The Complete Guide to Medications During Pregnancy and Breastfeeding: Everything You Need to Know to Make the Best Choices for You and Your Baby։ St. Martin's Press։ էջեր 47–49։ ISBN 978-1-250-03720-6 
  20. Administration Australian Government Department of Health Therapeutic Goods (հոկտեմբերի 25, 2017)։ «Prescribing medicines in pregnancy database»։ Therapeutic Goods Administration (TGA)։ Australian Government Department of Health։ Վերցված է փետրվարի 23, 2018  Note: scroll down to "Seach by name" and type "ampicillin" into the search bar. Requires JavaScript to be enabled.
  21. 21,0 21,1 Rello Jordi, Kollef Martin H., Díaz Emilio, Rodríguez Alejandro (2010)։ Infectious Diseases in Critical Care։ Springer Science & Business Media։ էջ 172։ ISBN 978-3-540-34406-3 
  22. 22,0 22,1 22,2 Eghianruwa Kingsley (2014)։ Essential Drug Data for Rational Therapy in Veterinary Practice։ AuthorHouse։ էջ 26։ ISBN 978-1-4918-0010-2 
  23. «Drug interactions between ampicillin and anisindione»։ Drugs.com։ Վերցված է փետրվարի 22, 2018 
  24. Piscitelli Stephen C., Rodvold Keith A., Pai Manjunath P. (2011)։ Drug Interactions in Infectious Diseases։ Springer Science & Business Media։ էջեր 213–214։ ISBN 978-1-61779-213-7 
  25. «Drug interactions between ampicillin and bismuth subcitrate potassium / metronidazole / tetracycline»։ Drugs.com։ Վերցված է փետրվարի 22, 2018 
  26. «Drug interactions between amikacin and ampicillin»։ Drugs.com։ Վերցված է փետրվարի 22, 2018 
  27. «Drug interactions between ampicillin and cholera vaccine, live»։ Drugs.com։ Վերցված է փետրվարի 22, 2018 
  28. «Drug interactions between ampicillin and typhoid vaccine, live»։ Drugs.com։ Վերցված է փետրվարի 22, 2018 
  29. Handa Sajeev (հունիսի 22, 2017)։ «Cholera Medication»։ Medscape։ Վերցված է փետրվարի 23, 2018 
  30. Delcour Anne H. (May 2009)։ «Outer Membrane Permeability and Antibiotic Resistance»։ Biochimica et Biophysica Acta 1794 (5): 808–816։ ISSN 0006-3002։ PMC 2696358։ PMID 19100346։ doi:10.1016/j.bbapap.2008.11.005 
  31. 31,0 31,1 Petri (2011)։ «Penicillins, Cephalosporins, and Other Beta-Lactam Antibiotics»։ in Brunton Laurence, Chabner Bruce, Knollman Bjorn։ Goodman and Gilman's the Pharmacological Basis of Therapeutics, Twelfth Edition (12th ed.)։ New York: McGraw Hill Professional։ էջեր 1477–1504։ ISBN 978-0-07-176939-6 
  32. 32,0 32,1 32,2 32,3 Giguère S., Prescott John F., Dowling Patricia M. (2013)։ Antimicrobial Therapy in Veterinary Medicine։ John Wiley & Sons։ էջեր 167–170։ ISBN 978-1-118-67507-6 
  33. 33,0 33,1 Acred P, Brown D. M., Turner D. H., Wilson M. J. (April 1962)։ «Pharmacology and chemotherapy of ampicillin--a new broad-spectrum penicillin»։ Br J Pharmacol Chemother 18 (2): 356–69։ PMC 1482127։ PMID 13859205։ doi:10.1111/j.1476-5381.1962.tb01416.x 
  34. Erskine Ronald։ «Mastitis in Sows»։ Merck Veterinary Manual։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-04-ին։ Վերցված է օգոստոսի 22, 2017 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]