Սուրբ Ամենափրկիչ վանք (Շահկերտ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից


Սուրբ Ամենափրկիչ վանք (Շահկերտ)
ԵրկիրԱդրբեջան Ադրբեջան
Ճարտարապետություն
Կարգավիճակավերված
Ճարտարապ. ոճհայկական ճարտարապետություն

Ամենափրկիչ վանք, հայկական ավերված վանք Ադրբեջանի կազմում գտնվող Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության Շահկերտ (ներկայիս անվանումը՝ Ղազանչի) (Ջուլֆայի շրջան) գյուղում[1]։ Վանքը գտնվում էր գյուղի կենտրոնում[1][2]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վանքը հիմնադրվել է 12-13-րդ դարերում։ Ըստ եկեղեցու դռան շեմքի վերևում տեղադրված խաչքարի հայերեն արձանագրությանը՝ վանքը վերակառուցվել 1654 թվականին[2][3]։

Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խորհրդային վերջին տարիներին (1980-ականներ) վանական համալիրի արտաքին պատերը, եկեղեցուն կից գավիթը և հարակից այլ շինություններ ավերակ էին։ Վանքը հորինվածքով երկնավ բազիլիկ կառույց էր՝ բաղկացած աբսիդից և երկու գավիթներից։ Արևմտյան ճակատի վրա կային հայերեն գրություն, իսկ ներսի պատերին պահպանվել էին որմնանկարի բեկորներ[2][3]։

Ոչնչացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վանքը հողին է հավասարեցվել 1997 թվականից մինչև 2009 թվականի նոյեմբերի 11-ն ընկած ժամանակահատվածի ինչ-որ պահի։ Այդ մասին փաստում է Caucasus Heritage Watch-ի հետաքննությունը[4]։

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Khatchadourian, Lori; Smith, Adam T.; Ghulyan, Husik; Lindsay, Ian (2022). Silent Erasure: A Satellite Investigation of the Destruction of Armenian Heritage in Nakhchivan, Azerbaijan (PDF) (անգլերեն). Cornell Institute of Archaeology and Material Studies: Ithaca, NY. էջեր 200–203. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
  2. 2,0 2,1 2,2 Ayvazyan, Argam. The Historical Monuments of Nakhichevan. Transl. Krikor H. Maksoudian. Detroit: Wayne State University Press, 1990, p. 85.
  3. 3,0 3,1 Ayvazyan, Argam. Nakhijevani ISSH haykakan hushardzannery. Hamahavak tsutsak. Yerevan: Hayastan, 1986, pp. 72–73.
  4. Khatchadourian, Lori; Smith, Adam T.; Ghulyan, Husik; Lindsay, Ian (2022). Silent Erasure: A Satellite Investigation of the Destruction of Armenian Heritage in Nakhchivan, Azerbaijan (PDF) (անգլերեն). Cornell Institute of Archaeology and Material Studies: Ithaca, NY. էջեր 200–203. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.Khatchadourian, Lori; Smith, Adam T.; Ghulyan, Husik; Lindsay, Ian (2022). Silent Erasure: A Satellite Investigation of the Destruction of Armenian Heritage in Nakhchivan, Azerbaijan. Cornell Institute of Archaeology and Material Studies: Ithaca, NY. pp. 200–203. Archived (PDF) from the original on 24 September 2022.