Jump to content

Ամանդա Լիր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ամանդա Լիր
Բնօրինակ անունֆր.՝ Amanda Lear
Ծնվել էհունիսի 18, 1939(1939-06-18)[1][2][3][…] (85 տարեկան)
Հոշիմին, Վիետնամ[1][2][4][…]
Երկիր Ֆրանսիա
Ժանրերդիսկո[5][6]
Մասնագիտություներգչուհի և հեռուստահաղորդավարուհի
Գործիքներվոկալ
ԼեյբլAriola Records
ԿրթությունՍուրբ Մարտինի արվեստի դպրոց և Գեղեցիկ արվեստների ակադեմիա
ԱմուսինAlain-Philippe Malagnac?[7]
Պարգևներ
Արվեստների և գրականության շքանշանի ասպետ
Կայքamandalear.com
 Amanda Lear Վիքիպահեստում

Ամանդա Լիր (ֆր.՝ Amanda Lear, հունիսի 18, 1939(1939-06-18)[1][2][3][…], Հոշիմին, Վիետնամ[1][2][4][…]), ֆրանսիացի փոփ երգչուհի, դերասանուհի և մոդել։ 1970-1980-ական թվականներին Լիրը հայտնի երգչուհի էր դիսկո ժանրում։ Հետագայում համբավ ձեռք բերեց որպես նկարչուհի։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամենայն հավանականությամբ, ծնվել է 1939 թվականի նոյեմբերի 18-ին Սայգոնում (այս վարկածին հակված են արտիստի կենսագիրները[8]), ըստ Ամանդայի պաշտոնական կայքի վարկածի՝ 1950 թվականին Վիետնամում[9], իր ծագման, ծննդյան օրվա և վայրի վերաբերյալ Լիրի մեկնաբանությունները միշտ հակասական են եղել[10]։ Երգչուհին ունի շատ յուրահատուկ կոնտրալտո, որի պատճառով կա վարկած, որ Ամանդան ծնվել է որպես տղա, իսկ մանկության տարիներին նրա անունը Ալեն Թափ էր (ֆր.՝ Alain Tapp)[11]։ Ըստ այդ վարկածի՝ 1963 թվականին հայտնի նկարիչ և Ամանդայի հովանավոր Սալվադոր Դալին վճարել է նրա սեռը փոխելու վիրահատության համար, որն իրականացվել է Կասաբլանկայում (Մարոկկո)։ Այս տեղեկությունը չի հաստատվել ոչ Ամանդայի, ոչ էլ նրա հարազատներից որևէ մեկի կողմից։ Հարցին, թե արդյոք նա տղամարդ է եղել, Ամանդան սովորաբար պատասխանում է. «Իմ մասին տարածվող նման անհեթեթությանը ես նույնիսկ ուշադրություն չեմ դարձնում։ Ես կին եմ մինչև եղունգներիս ծայրերը, և ես դրանից ինձ լավ եմ զգում»[12]։

Ամանդայի ծնողների մասին ոչինչ հայտնի չէ, ըստ մեկ վարկածի նրա հայրը ֆրանսիացի էր (ըստ Ամանդայի պաշտոնական կայքի վարկածի՝ անգլիացի ծովային սպա[9], տարբեր տարիներին նրա հոր մասին խոսվում էր որպես ռուս կամ ինդոնեզացի[10]), իսկ մայրը նշվում էր մեկ չինուհի, մեկ անգլիացի, մեկ ֆրանսիացի[10]։ Իր հայտարարություններից մեկում նա պնդում էր որ ծնվել է Տրանսիլվանիայում[10]։ 1960-ական թվականներին Ամանդան եղել է Սալվադոր Դալիի մուսան, այնուհետև դարձել է Դևիդ Բոուիի հովանավորյալը, որն էլ նրան առաջարկել է զբաղվել երաժշտությամբ։ Իսկ Բոուին արտադրել է նրա առաջին սինգլը։ 1977 թվականին լույս տեսավ Ամանդա Լիրի առաջին ալբոմը դիսկո ժանրում (պրոդյուսերը Հարոլդ Ֆալտերմայերն էր)։ Լիրը երգում էր հիմնականում անգլերեն, չնայած նա հիանալի տիրապետում էր մի քանի եվրոպական լեզուների, ինչը, մասնավորապես, նրան ապահովեց կայուն ժողովրդականություն Իտալիայում։ 1979 թվականին Լիրն ամուսնացել է ֆրանսիացի արիստոկրատ Ալեն Ֆիլիպ Մալանյակի հետ։ 1980-ականների կեսերից Լիրը սկսել է ավելի քիչ ուշադրություն դարձնել երաժշտությանը և կենտրոնացել նկարչության վրա՝ ոգեշնչված իր ուսուցիչ Դալիից։ 2000 թվականի դեկտեմբերի 17-ին նրա տանը հրդեհ է բռնկվել, ինչի հետևանքով մահացել է նրա ամուսինը, ինչպես նաև ոչնչացվել է աշխատանքների մեծ մասը։ Ինքը՝ Ամանդան, այդ ժամանակ գտնվում էր Իտալիայում։

Ամանդա Լիրը Սալվադոր Դալիի «Դալին Ամանդայի աչքերով» հիշողությունների հեղինակն է, որն առաջին անգամ հրատարակվել է Ֆրանսիայում 1980-ականների սկզբին, որոնցում վառ կերպով նկարագրվում են 1960-ականների եվրոպական մի քանի մայրաքաղաքների, մասնավորապես Փարիզի, Մադրիդի և Լոնդոնի «ճոճվող» կերպարները։ Այս քաղաքում երիտասարդ Լիրը հանդիպել է, ընկերներ եղել, իսկ որոշ դեպքերում՝ ունեցել է թռիչքային գործեր և լուրջ սիրավեպեր վաթսունական և յոթանասունականների դարաշրջանի այնպիսի գործիչների հետ, ինչպիսիք են Ֆրեդի Մերկուրին, Բրայան Ջոնսը, Տառա Բրաունին, Ջոն Լենոնը, Ջիմի Հենդրիքսը, Միք Ջագերը, Մարիաննա Ֆեյթֆուլը, Բրայան Ֆերին, Բրայան Մեյը, Դեյվիդ Բոուին, Սալվադոր Դալին, Յոկո Օնոն, Պիեռ Կարդենը։

Սկավառակագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալբոմներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստուդիական ալբոմներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժողովածուներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սինգլներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1975՝ La Bagarre/Lethal Leading Lady
  • 1976՝ Trouble/Lethal Leading Lady
  • 1977՝ Blood and Honey/She’s Got The Devil In Her Eyes
  • 1977՝ Queen of Chinatown
  • 1977՝ Tomorrow1975: La
  • 1977՝ Lady In Black
  • 1978՝ Follow Me
  • 1978՝ Gold/Lili Marleen
  • 1978՝ Run Baby Run
  • 1978՝ Enigma (Give A Bit of MMH To Me)
  • 1978՝ The Sphinx
  • 1979՝ Fashion Pack
  • 1980՝ Fabulous Lover Love Me
  • 1980՝ Diamonds
  • 1980՝ Ho Fatto L’Amore Con Me
  • 1980՝ La Baggare/Le Chat de Gouttiere
  • 1980՝ When
  • 1980՝ Solomon Gundie
  • 1981՝ Egal
  • 1981՝ Igual
  • 1981՝ Love Amnesia
  • 1981՝ Hollywood Is Just A Dream When You’re Seventeen
  • 1981՝ Red Tape
  • 1981՝ Fashion Pack
  • 1982՝ Lili Marleen
  • 1982՝ Fever
  • 1982՝ Incredibilmenta Donna/Buon Viaggio
  • 1983՝ Love Your Body/Darkness and Light
  • 1983՝ No Regrets
  • 1984՝ Assassino/Stato D’Allarme
  • 1984՝ Ritmo Salsa/Hotel Palace
  • 1985՝ No Credit Card/Jungle Beat
  • 1985՝ Women/Women Wow Wow
  • 1986՝ Les Femmes/She Wolf
  • 1986՝ Wild Thing
  • 1986՝ Aphrodisiac
  • 1987՝ Follow Me
  • 1987՝ Wild Thing
  • 1987՝ Aphrodisiaque
  • 1988՝ Thank You
  • 1988՝ Tomorrow
  • 1989՝ Métamorphose
  • 1989՝ Follow me/Gold (Remix)
  • 1990՝ Scuola d’amore
  • 1989՝ Tomorrow/Inch’Allah ca va feat. ԽՍՀՄ
  • 1992՝ Fantasy
  • 1995՝ Everytime you touch me
  • 1995՝ Peep!
  • 1996՝ Angel Love
  • 1998՝ Blood and Honey (Remix)
  • 2001՝ Love boat
  • 2002՝ Beats of Love ft. Get Ready
  • 2002՝ I Just Wanna Dance Again
  • 2004՝ Martini Disease feat. Jetlag
  • 2005՝ Paris by Night
  • 2005՝ Copacabana
  • 2006՝ Queen Of Chinatown 2006

Ֆիլմագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Մի կատակեք մարսեցիների հետ (1968)՝ այլմոլորակային
  • Քեռի Ադոլֆ մականունով Ֆյուրեր (1978)՝ երգչուհի
  • Գեղեցկուհիները (1998)՝ Ջինա
  • Սուպեր Դի Ջեյ (2002)՝ Բիրգիտ
  • Ժիգոլո (2005)՝ կին
  • Օլիվիերոյի վերելքը (2007)՝ Անտոնետա
  • Արյունոտ ծաղիկներ (2008)՝ մադամ Շարլոտա
  • Վիշապի որսորդները (մուլտֆիլմ) (2008)՝ Ջիլդաս (հնչյունավորում)
  • Իմ ընկերը կենդանաբանական այգուց (2011)՝ առյուծ Ջանեթ (հնչյունավորում)
  • Դյունա Խոդորովսկի(2013)՝ ինքն իր դերում
  • Նորաձևության տուն (2024)՝ Մարվա Ժալաբ (դրվագներ 2 և 3)

Գրքեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1984՝ իմ կյանքը Դալիի հետ
  • 1987՝ Անմահ/ L’Immortelle
  • 2006՝ Երազի և իրականության միջև / Between Dream and Reality
  • 2009՝ Ես այն չեմ, ինչ կարծում եք / Je ne suis pas celle que vous croyez…
  • 2018՝ Մոլորություններ/ Délires, Ֆրեդերիկ Դիեդոնի հետ համատեղ

Հանրաճանաչ մշակույթում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Ամանդա Լիրի և Բրայան Ջոնսի ռոմանտիկ կապին է նվիրված Rolling Stones խմբի «Miss Amanda Jones» հեգնական թրեքը, Between թե Buttons ալբոմը (1967)[13]։
  • Բրիտանական «Եվս մեկը» սերիալից Փեթսի Սթոունի կերպարը ստեղծվել է Ամանդա Լիրի կերպարի հիման վրա[14]։
  • 2011 թվականին ամերիկյան V նորաձևության ամսագիրը դերասանուհուն նվիրել է վեց էջանոց հարցազրույց՝ «Բալլադ Ամանդա Լիրի մասին» վերնագրով՝ նրան համեմատելով Մադոննայի և Լեդի Գագայի հետ[15]։
  • Իտալական Baustelle խումբը դերասանուհուն է նվիրել իր 2016 թվականի «Amanda Lear» երգը[16]։
  • 2017 թվականին Շվեդիայի սոլո-նախագիծը գերմանական Նեպալ համատեղ գերմանական գործադիր Mama Baer նաև կոչվում է «Amanda Lir» երգը Klinik Der Praktischen Vernunft ալբոմից[17]։
  • Կենսագրական ֆիլմում լինելով Սալվադոր Դալի (Dalíland, 2022), Ամանդու Լիրին մարմնավորում է մոդել և դերասանուհի Անդրեա Պեժիչը։
  • Հիշատակվում է «Մասնագիտությունը քննիչն է» ֆիլմում (ԽՍՀՄ, 1982), որտեղ Ամանդա Լիրի փոխարեն հնչում է ավստրիացի դիսկո աստղ Gilla-ի Why Don't You Do It ստեղծագործությունը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Movie Database — 1990.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 http://www.lesgensducinema.com/affiche_acteur.php?mots=amanda+lear&nom_acteur=LEAR%20Amanda&ident=80528&debut=0&record=0&from=ok
  3. ↑ 3,0 3,1 https://books.google.fr/books?hl=fr&id=ZLQxAQAAIAAJ&dq=passaporto+e+sulle+note+della+polizia+di+Carcassonne&focus=searchwithinvolume&q=Carcassonne
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 https://web.archive.org/web/20160323054902/http://www.jukeboxmag.com/images/magazines/pages/318_p28.pdf
  5. ↑ http://www.mtv.com/artists/amanda-lear/
  6. ↑ http://en.musicplayon.com/Amanda-Lear-Queen-Of-Chinatown-Chinese-lyrics-360489.html?translateTo=zh
  7. ↑ https://www.purepeople.com/article/amanda-lear-se-confie-la-drogue-david-bowie-dali-elle-n-a-aucun-tabou_a74608/1
  8. ↑ «The mysterious disco diva who invited everyone to "Follow Me" in 1978 & continues to keep them guessing today - Queerty». Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 23-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Biography». Amanda Lear (ֆրանսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 23-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 «At the court of Queen Lear». The Observer (բրիտանական անգլերեն). 2000 թ․ դեկտեմբերի 24. 0029-7712. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 23-ին.
  11. ↑ 'Why would I want to kill my husband?' Արխիվացված է Դեկտեմբեր 10, 2019 Wayback Machine-ի միջոցով: (Ստուգված է 17 նոյեմբերի 2019)
  12. ↑ «Аманда Лир и «Безумная жизнь Сальвадора Дали»». Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  13. ↑ «Amanda Lear égérie du Rolling Stone Brian Jones (entre autres) | Suite101.fr». web.archive.org. 2013 թ․ փետրվարի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  14. ↑ Vincent, Alice (2016 թ․ հունիսի 28). «Absolutely Fabulous: who was the real Patsy Stone?». The Telegraph. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  15. ↑ «V MAGAZINE / THE BALLAD OF AMANDA LEAR». archive.is. 2012 թ․ հունիսի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  16. ↑ «Ascolta "Amanda Lear" dei Baustelle. Perché l'amore è come un LP di disco music» (իտալերեն). Rolling Stone Italia. 2016 թ․ դեկտեմբերի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  17. ↑ «Deutsch Nepal & Mama Baer* / The Oval Language & KHj+F.* - Klinik Der Praktischen Vernunft» (ռուսերեն). Discogs. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ամանդա_Լիր&oldid=10275786» էջից