Աղվաներեն

Աղվաներեն
Տեսակ	լեզու և հին լեզու
Ենթադաս	սամուր
Երկրներ	Աղվանք
Պաշտոնական կարգավիճակ	Աղվանք
Ռեյտինգ	13-րդ դարից մեռյալ, հնարավոր է որ ուդիներենի հին տեսակն է
Դասակարգում	Հյուսիսկովկասյան ընտանիք Նախ-դաղստանյան ընտանիք Լեզգիական ճյուղ
Գրերի համակարգ	Աղվաներեն այբուբեն
IETF	xag
ԳՕՍՏ 7.75–97	—
ISO 639-1	—
ISO 639-2	—
ISO 639-3	—

Աղվաներեն (ինքնանվանումը անհայտ է), Աղվանքի լեզուն։ Տարածված էր մինչև 12-13-րդ դարերը Կուրի ձախ ափին (Արևելյան Վրաստան, Հարավային Դաղստան և որոշ այլ շրջաններ)։ Ենթադրվում է, որ պատկանել է կովկասյան լեզվաընտանիքին։

Սովորաբար համարում է որպես ուտիերենի նախկին տարբերակ։ Հնչակարգային համակարգը ենթադրաբար նման է եղել այժմյան ուտիերենին։

Օգտագործվում էր աղվանական գիրը։ Հայտնի են 5-9-րդ դարերի արձանագրություններ հայկական աղբյուրներում և 2 կրկնագիր մագաղաթ, ենթադրաբար, 8-րդ դարի, որոնք գտել է Զազա Ալեքսիձեն Սինայի վանքում։ Դրանք հաստատում են, որ աղվաներենը ուտիերենի հին տարբերակն է։

Ներկայումս կարծիքներ կան այն մասին, որ աղվանները այսպես կոչված նախաալանական ցեղեր էին (հին հայկական աղբյուրներում՝ առավեղյան ցեղեր) և նրանց լեզուն առավել մոտ է եղել Հյուսիս Իրանական լեզուներին։

Աղվաներենը ներմուծված է Յունիքոդում։

Տես նաև

• Աղվանք
• Ուդիներեն

Աղբյուրներ

• Климов Г. А. Агванский язык // Языки мира. Кавказские языки. М., 1999. (ռուս.)
• Schulze W. Caucasian Albanian (Aluan). The Language of the ‘Caucasian Albanian’ (Aluan) Palimpsest from Mt. Sinai and of the ‘Caucasian Albanian’ inscriptions(չաշխատող հղում). 2003 (անգլ.)

Վիքիբառարան

Ընթերցե՛ք «աղվաներեն» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 262)։