Ահմեդ Էսադ փաշա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ահմեդ Էսադ փաշա
Դիմանկար
Ծնվել է1828
ԾննդավայրԽիոս, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել է1875
Մահվան վայրԻզմիր, Զմյուռնիայի սանջակ, Այդինի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Քաղաքացիություն Օսմանյան կայսրություն
ԿրթությունՕսմանյան ռազմական քոլեջ
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ
Զբաղեցրած պաշտոններՕսմանյան կայսրության մեծ վեզիր և Օսմանյան կայսրության մեծ վեզիր
ԵրեխաներCelal Esat Arseven?

Ահմեդ Էսադ փաշա (թուրքերեն՝ Ahmed Esad Paşa, 1828, Խիոս, Օսմանյան կայսրություն - 1875, Իզմիր, Զմյուռնիայի սանջակ, Այդինի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն), օսմանյան պետական գործիչ[1]։ Երկու անգամ եղել է Օսմանյան կայսրության մեծ վեզիր։

1863 թվականին նա հիմնադրել է «Դարյուշշաֆաքա» հասարակական կազմակերպությունը, որն զբաղվում էր կրթական ոլորտի խնդիրներով։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեհմեդ Էսադ փաշան ծնվել է 1828 թվականին, Խիոս կղզում։ Նա մուֆթի Սուլեյման-բեյի որդին էր և մյուշիր (մարշալ) Կազիմ (Ալպան) փաշայի եղբայրը։ Ծառայել է Փարիզում` Ֆրանսիայում Օսմանյան կայսրության դեսպանատանը։ Վերադառնալով հայրենիք` նա հիմնել է հասարակական կազմակերպություն, որն զբաղվում էր կրթության ոլորտի խնդիրների լուծմամբ։ Տղաների և աղջիկների, զինվորականների որբացած երեխաների համար Եվրոպայում հիմնված գիշերօթիկ դպրոցների օրինակով Ստամբուլում դպրոց է հիմնել։ Նա անձամբ վերահսկել է ուսումնական հաստատության շենքի շինարարությունը, ապագա աշակերտների ուսումնական ծրագրերն ու համազգեստը։

1873 թվականին նա նշանակվել է Կոնիայի գլխավոր նահանգապետ, որտեղ նա հաջողությամբ հաղթահարել է երկարատև երաշտի պատճառած ճգնաժամը։

Որպես երախտագիտություն նրա վաստակին` սուլթան Աբդուլ Ազիզը երկու անգամ նշանակել է նրան Մեծ վեզիր ( 1973 թվականի փետրվարի 15-ապրիլի 15, 1873 թվականի ապրիլի 26-օգոստոսի 26)։ Ընդհանուր առմամբ, նա այս պաշտոնը զբաղեցնում էր 6 ամիս։ 1875 թվականին ընդմիջումների ժամանակ եղել է Իզմիրի գեներալ-նահանգապետ։ Պաշտոնական այցով լինելով Դենիզլիում` թունավորվել է։ Նրա սուրճի բաժակի մեջ թույն է ավելացվել։ Հանցագործության համար մեղադրվել է սուրճը պատրաստող աֆրոթուրք խոհարար ստրուկը, որն անմիջապես կախաղան է հանվել։

Ահմեդ Էսադ փաշան թուրք նկարիչ և արվեստաբան Ջելյալ Էսադ Արսևենի հայրն է։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Buz, Ayhan (2009). Osmanlı Sadrazamları. İstanbul: Neden Kitap, ISBN 978-975-254-278-5
  • Danişmend, İsmail Hâmi (1971). Osmanlı Devlet Erkânı. İstanbul: Türkiye Yayınevi
  • Kuneralp, Sinan (1999). Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber. İstanbul:ISIS Press,, ISBN 9784281181.
  • İnal, İbnülemin Mehmet Kemal, (1964). Son Sadrazamlar 4 cilt. Ankara: Millî Eğitim Basimevi, (Dergah Yayinevi 2002)