Ակտիվների կառավարում

Ենթակատեգորիա	Բիզնես կառավարում, տնտեսական գործունեություն
Մասն է	asset liability management, ճարտարագիտություն

Ակտիվների կառավարում (անգլ.՝ Asset management), կազմակերպության ակտիվների արժեքի կառավարման համար նախատեսված համակարգված մոտեցումներ։

Այն կարող է կիրառվել ինչպես նյութական ակտիվների (ենթակառուցվածքները, շենքերը կամ սարքավորումները), այնպես էլ ոչ նյութական ակտիվների (օրինակ՝ մտավոր սեփականություն, գուդվիլ կամ ֆինանսական ակտիվներ) համար: Ակտիվների կառավարումն ակտիվների մշակման, շահագործման, պահպանման, արդիականացման և արդյունավետորեն օտարման համակարգված գործընթաց է (ներառյալ բոլոր ծախսերը, ռիսկերը)^[1]:

Ակտիվների կառավարման տեսությունը հիմնականում վերաբերում է ժամանակի ընթացքում ակտիվի տնտեսական և կապիտալ արժեքի բարելավմանը և պահպանմանը^[2]: Տերմինը սովորաբար օգտագործվում է ճարտարագիտության, բիզնեսի աշխարհում և հանրային ենթակառուցվածքների ոլորտներում՝ ապահովելու ծախսերի, ռիսկերի, ծառայության/կատարողականի և կայունության օպտիմալացման համակարգված մոտեցում:

Տերմինն ավանդաբար օգտագործվում է նաև ֆինանսական հատվածում՝ նկարագրելու մարդկանց և ընկերություններին, որոնք ուրիշների անունից կառավարում են ներդրումները: Դրանք ներառում են, օրինակ, ներդրումային կառավարիչներ, որոնք կառավարում են կենսաթոշակային ֆոնդի ակտիվները:

ISO 55000 միջազգային ստանդարտների շարքը վերաբերում է ակտիվների կառավարմանը: ISO 55000-ը ներկայացնում է ակտիվների կառավարման համակարգի ներդրումը: Ըստ ISO 55000 ստանդարտի՝ ակտիվը սահմանվում է որպես «կազմակերպության համար պոտենցիալ կամ փաստացի արժեք ունեցող առարկա, իր կամ սուբյեկտ»: ISO 55001-ը սահմանում է ակտիվների կառավարման համակարգի պահանջները կազմակերպության համատեքստում, իսկ ISO 55002-ը ուղեցույց է ակտիվների կառավարման համակարգի կիրառման համար՝ համաձայն ISO 55001-ի պահանջների:

Ըստ արտադրության ճյուղի

Ֆինանսական ակտիվների կառավարում

Ակտիվների կառավարիչ տերմինի առավել հաճախ օգտագործումը վերաբերում է ներդրումների կառավարմանը:

Ակտիվների կառավարումը ֆինանսական ընկերությունների այն ստորաբաժանումն է, որը կառավարում է հաճախորդների ներդրումները:

Ենթակառուցվածքային ակտիվների կառավարում

Ենթակառուցվածքային ակտիվների կառավարումը ֆինանսական, տնտեսական, ինժեներական և այլ գործողությունների համակցություն է՝ ծախսերի դիմաց ծառայության լավագույն արժեք ապահովելու համար: Այն ներառում է ակտիվի կյանքի ցիկլի կառավարումը, ներառյալ ենթակառուցվածքային ակտիվների նախագծումը, շինարարությունը, շահագործումը, պահպանումը, վերանորոգումը, փոխարինումը և շահագործումից հանելը/օտարումը^[3]:

Ենթակառուցվածքային ակտիվների կառավարումը ապահովելու համար ստեղծվել են բազմաթիվ միջազգային ընկերություններ, ներառյալ Engineers Australia (AMC)^[4], The World Partners in Asset (WPiAM)^[5], Society for Maintenance and Reliability Professionals (SMRP)^[6], the Institute of Asset Management (IAM)^[7], the International Society of Engineering Asset Management (ISEAM)^[8], և the Global Forum on Maintenance and Asset Management (GFMAM)^[9]:

Ինժեներական ակտիվների կառավարում

Ինժեներական ակտիվների կառավարումը ավելի նոր տերմին է, որն օգտագործվում է բարդ նյութական ակտիվները կառավարելու համար,

Ինժեներական ակտիվների կառավարումը ներառում է բազմաթիվ ինժեներական գործընթացներ, ներառյալ, սպասարկման ճարտարագիտություն, համակարգերի ճարտարագիտություն, հուսալիության ճարտարագիտություն, գործընթացների անվտանգության կառավարում, արդյունաբերական ճարտարագիտություն և ռիսկերի վերլուծություն^[10]:

Ձեռնարկության ակտիվների կառավարում

Ձեռնարկությունների ակտիվների կառավարման համակարգերը տեղեկատվական համակարգեր են, որոնք աջակցում են կազմակերպության ակտիվների կառավարմանը: Ձեռնարկությունների ակտիվների կառավարումը ներառում է ակտիվների գրանցամատյաններ՝ համակցված տեխնիկական սպասարկման կառավարման համակարգի (CMMS) և այլ մոդուլների հետ (օրինակ՝ գույքագրման կամ նյութերի կառավարում): Ակտիվները, որոնք աշխարհագրորեն մեծ բաշխվածություն ունեն, հաճախ ներկայացված են նաև աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգերի (GIS) օգտագործման միջոցով: Աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգերի կենտրոնացված ռեեստրը ստանդարտացնում է տվյալները և բարելավում փոխգործունակությունը՝ օգտատերերին տրամադրելով արդյունավետ և արդյունավետ տեղեկատվություն վերաօգտագործելու, համակարգելու և փոխանակելու հնարավորություն:

Մտավոր և ոչ ֆիզիկական ակտիվների կառավարում

Ե՛վ սպառողները, և՛ կազմակերպությունները գնալով էլ ավելի շատ ոչ նյութական ակտիվներ են օգտագործում, օրինակ՝ ծրագրեր, երաժշտություն, գրքեր և այլն, որտեղ օգտատիրոջ իրավունքները սահմանափակված են լիցենզիայով: Ակտիվների կառավարման համակարգը սահմանում է նման լիցենզիաների հետ կապված սահմանափակումներ, օրինակ՝ ժամանակաշրջան։ Օրինակ, Adobe-ը և Microsoft-ը առաջարկում են ժամանակի վրա հիմնված ծրագրային ապահովման լիցենզիաներ:

Ե՛վ կորպորատիվ, և՛ սպառողական աշխարհում կա տարբերություն ծրագրային ապահովման սեփականության տրամադրման և ծրագրային ապահովման թարմացման միջև: Մեկը կարող է ունենալ ծրագրաշարի տարբերակ, բայց ոչ ավելի նոր տարբերակներ: Բջջային հեռախոսները հաճախ չեն թարմացվում վաճառողների կողմից, քանի որ վերջիններս փորձում են ստիպել գնել ավելի նոր սարքավորումներ^[11]։

Ծանոթագրություններ

↑ Vanier, D. J. "Dana" (2001). «Why Industry Needs Asset Management Tools». Journal of Computing in Civil Engineering. American Society of Civil Engineers. 15: 35–43. doi:10.1061/(ASCE)0887-3801(2001)15:1(35). S2CID 110643751.
↑ Schneider, Joachim; Gaul, Armin J.; Neumann, Claus; Hogräfer, Jürgen; Wellßow, Wolfram; Schwan, Michael; Schnettler, Armin (2006). «Asset management techniques» (PDF). International Journal of Electrical Power & Energy Systems. 28 (9): 643–654. doi:10.1016/j.ijepes.2006.03.007. Վերցված է 15 March 2023-ին.
↑ «What is Asset Management». amcouncil.com.au. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-08-19-ին. Վերցված է 2024-08-11-ին.
↑ «The Asset Management Council». amcouncil.com.au.
↑ «World Partners in Asset Management». wpiam.com.
↑ «Society for Maintenance and Reliability Professionals». smrp.org.
↑ «The Institute of Asset Management». theiam.org.
↑ «The International Society on Engineering Asset Management». iseam.org.
↑ «Global Forum on Maintenance and Asset Management». gfmam.org.
↑ «World Congress on Engineering Asset Management». wceam.com.
↑ «The Best Asset Management Software of 2018». pcmag.com.

Գրականություն

Baird, G. "Defining Public Asset Management for Municipal Water Utilities". Journal American Water Works Association May 2011, 103:5:30, www.awwa.org
Global Forum on Maintenance and Asset Management "The asset Management Landscape - Second Edition". Gfmam.org March 2014, gfmam.org/webform/download-the-am-landscape-v2
SEBOK.org, Systems Engineering Body of Knowledge (SEBoK)

Արտաքին հղումներ

[1] Vanier, D. J. "Dana" (2001). «Why Industry Needs Asset Management Tools». Journal of Computing in Civil Engineering. American Society of Civil Engineers. 15: 35–43. doi:10.1061/(ASCE)0887-3801(2001)15:1(35). S2CID 110643751.

[2] Schneider, Joachim; Gaul, Armin J.; Neumann, Claus; Hogräfer, Jürgen; Wellßow, Wolfram; Schwan, Michael; Schnettler, Armin (2006). «Asset management techniques» (PDF). International Journal of Electrical Power & Energy Systems. 28 (9): 643–654. doi:10.1016/j.ijepes.2006.03.007. Վերցված է 15 March 2023-ին.

[3] «What is Asset Management». amcouncil.com.au. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-08-19-ին. Վերցված է 2024-08-11-ին.

[4] «The Asset Management Council». amcouncil.com.au.

[5] «World Partners in Asset Management». wpiam.com.

[6] «Society for Maintenance and Reliability Professionals». smrp.org.

[7] «The Institute of Asset Management». theiam.org.

[8] «The International Society on Engineering Asset Management». iseam.org.

[9] «Global Forum on Maintenance and Asset Management». gfmam.org.

[10] «World Congress on Engineering Asset Management». wceam.com.

[11] «The Best Asset Management Software of 2018». pcmag.com.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]