Ալֆվեն-Կլեյնի տիեզերքի մոդել
Ալֆվեն-Կլեյնի տիեզերքի մոդել, Մոդելի առաջին տարբերակը առաջարկել է շվեդ ֆիզիկոս Օ. Կլեյնը այնուհետև փոքր-ինչ ձևափոխվել է մեկ այլ, հայտնի շվեդ ֆիզիկոս Հ. Ալֆվենի կողմից։ Նրանց տարբերակներում որպես ելակետ ընդունվում է, որ Տիեզերքում միաժամանակ գոյություն ունեն նյութ և հականյութ պարունակող տիրույթներ՝ նույնիսկ ամբողջական գալակտիկաներ, գալակտիկաների կույտեր։ Դիտարկենք որոշակի մանրամասներ, հետևելով Ալֆվենի տարբերակին։ Նա լիովին մերժում է «Մեծ Պայթյունի» մոդելը, համարելով այն ավելի շատ դիցաբանություն, քան ֆիզիկո-մաթեմատիկական տեսություն։
Նյութի և հականյութի սիմետրիայի վրա կառուցվող իր տեսությունը հեղինակը հիմնավորում է արդեն մի շարք տասնամյակներ բերելով նորանոր փաստարկներ։ Ըստ այդ տեսության, Տիեզերքը սկզբում կազմված է եղել էլեկտրոններից, պոզիտրոններից, պրոտոններից և հակապրոտոններից։ Ձգողության ուժի ազդեցության տակ այդ խառնուրդը սկսել է սեղմվել, մեծացնելով մասնիկ-հակամասնիկ բախման հավանականությունը։
Գնալով ավելի հաճախ են դարձել նյութ-հականյութ ոչնչացման ռեակցիաները, հանգեցնելով ճառագայթման ինտենսիվության և ճնշման մեծացմանը։ Ինչ որ պահից սկսած ճառագայթման ճնշումը դադարեցրել է ձգողության ուժով պայմանավորված սեղմումը վերածելով մինչև այժմ դիտվող ընդարձակման։ Եթե այդ սկզբնական խառնուրդը, որն Ալֆվենն անվանեց ամբիպլազմա, պարունակել է նյութի և հականյութի հավասար քանակներ, ապա պետք է լինեին երեք տիպի տիրույթներ. միայն նյութ պարունակող, միայն հականյութ պարունակող, և դրանց միմյանցից բաժանող տիրույթներ։ Առաջին երկու տիպի տիրույթներում ձգողության ուժի ազդեցության տակ նյութի և հականյութի սեղմում է ընթանում և առաջացած նյութի և հականյութի կուտակումներն իրար վանում են, առաջացնելով էլ ավելի մեծ խտացումներ։ Եվ այսպես պետք է առաջացած լինեին և այժմ էլ առաջանային նյութի և հականյութի ամենախոշոր մասշտաբի կուտակումներ, հասնելով մինչև գալակտիկաների հսկայական կույտերի։ Դիտարկվում է նաև այսպիսի տարբերակ. մեր Մետագալակտիկան կազմված է նյութից, իսկ նրա սահմաններից դուրս գտնվում է հականյութից կազմված նմանատիպ մեծ կուտակումներ։ Ընդ որում հնարավոր է, որ մեր Մետագալակտիկայում այժմ բացահայտ գերիշխում է ընդարձակման պրոցեսը, իսկ նրա սահմաններից դուրս դեռ գնում է խտացումների առաջացման պրոցեսը։
Ալֆվենը պնդում է, որ իրենց մոդելի դեմ առարկությունների հիմքն այն է, որ շատերը պարզապես կառչած են իրենց հին պատկերացումներից։ Չէ որ հականյութը հայտնաբերվել է ավելի ուշ, քան ստեղծվել են առաջին ֆրիդմանյան մոդելները, որոնք էլ տանում են «Մեծ Պայթյունին»։ Կարևոր է այն հանգամանքը, որ նյութը և հականյութը ունեն միևնույն սպեկտրը և հեռավորության վրա հնարավոր չէ պարզել, նյութն է ճառագայթում, թե հականյութը։ Ինչպես ինքն է նշում, ոչ մի սպեկտրոսկոպիկ եղանակով հնարավոր չէ պարզել αCen աստղը նյութից է կազմված, թե հականյութից։
Շվեդ գիտնականներն իրենց մոդելի հիման վրա բացատրում են մի շարք կարևոր դիտողական փաստեր, մասնավորապես քվազարների հզոր ճառագայթումը։ Այս օբյեկտներում միջուկային ռեակցիաները չեն կարող ապահովել դիտվող ճառագայթումը, մինչ դեռ նյութի և հականյութի ոչնչացման ռեակցիաները ունեն բավարար էֆեկտիվություն, որպեսզի ապահովեն անջատված էներգիաները։ Նրանք հնարավոր են համարում, որ այդ կերպ բացատրվի նաև գերնորերի բռնկումների ժամանակ անջատված էներգիաները։
Այս մոդելի ընդդիմախոսների առարկությունները բավականին լուրջ են. տեսական բնույթի դժվարություններ, ē+ē→2γ ռեակցիաների ժամանակ անջատվող 0,5 ՄէՎ էներգիայող քվանտների բացակայություն, հականյութի քիչ թե շատ զգալի կուտակման դիտողական բացակայություն, ցածր և միջին էներգիաներով ճառագայթման մեջ հակամասնիկների բացակայություն։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- P.Marmet, G.Reber – Cosmic Matter and the Nonexpanding Universe.
- P.Marmet – Big Bang Cosmology Meets an Astronomical Death.
- ՀP.Marmet – The Cosmological Constant and the Redshift of Quasars.