Ալհամբրա. Իսպանիա (Սուրենյանց)

Ալհամբրա. Իսպանիա;
տեսակ	գեղանկար
նկարիչ	Վարդգես Սուրենյանց
տարի	1898
բարձրություն	31,5 սանտիմետր
լայնություն	19,5 սանտիմետր
նյութ	յուղաներկ և կտավ
գտնվում է	Հայաստանի ազգային պատկերասրահ
հավաքածու	Հայաստանի ազգային պատկերասրահ
սեփականատեր	Հայաստանի ազգային պատկերասրահ
	պատկերված են
	Ծանոթագրություններ;

«Ալհամբրա. Իսպանիա», նկարիչ Վարդգես Սուրենյանցի լավագույն բնանկարներից։ 1897 թվականին Սուրենյանցը ուղևորվում է Իսպանիա, վրձնում մի շարք պատկերներ, որոնք ներկայացնում են մավրիտանական ճարտարապետություն։ Վերջիններիս շարքում աչքի է ընկնում նաև Ալհամբրա մզկիթի բակը պատկերող 1898 թվականի կտավը, որը ներկայացվել է Շարժական Գեղարվեստական Ցուցահանդեսների ընկերության 26-րդ ցուցահանդեսում^[1]։ Այժմ ներկայացվում է Հայաստանի ազգային պատկերասրահում մշտական ցուցադրությամբ^[2]։

Թեմատիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուրենյանցի հրապուրվածությունը ճարտարապետական շինությունների ներքին հարդարանքով առավելապես երևում է 1897-1898 թվականներին Ֆրանսիա և Իսպանիա կատարած ուղևորության ժամանակ վրձնած մի շարք պատկերներում։ «Ալհամբրա» կտավը լավ պատկերացում է տալիս մավրիտանական ճարտարապետության վերաբերյալ։ Մավրիտանական ճարտարապետությունը ծնունդ է առել 8-րդ դարում և զարգացել մինչև 15-րդ դարը Իսպանիայում արաբների տիրապետության շրջանում։ Այն ներկայացնում է Արևելքի ու Արևմուտքի 2 ժողովուրդների՝ արաբների և իսպանացիների մշակույթների փոխազդեցության հետևանքը՝ համաշխարհային ճարտարապետության մեջ գրավելով իր ինքնուրույն տեղը՝ որպես ինքնատիպ ոճ^[3]։

Ինչպես «Ալհամբրա» կտավի, այնպես էլ Սուրենյանցի՝ ճարտարապետական շինության ներքին տարածություններ ներկայացնող մյուս պատկերների առաջին հատվածները կամ նրանց առանցքները շեշտված են սյուների միջոցով, որոնք իրենց հորինվածքային կառուցմամբ պատկերված են մոտ 120^° անկյան տակ^[4]։

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կտավում պալատի փոքրիկ անկյունը բավարար պատկերացում է տալիս Արևելքի տիրակալների ճոխ ապրելակերպի մասին։ Սուրենյանցն ընտրել է շատ հարմար դիտակետ, որտեղից երևացող արաբեսկներով զարդարված կամարների շարքը ներդաշնակ հաջորդականությամբ հեռանում է դեպի խորքը, ստեղծում գեղանկարչական հնարավորություն ստվերների մեջ ընկղմելու դրանք, հարստացնելու երանգների բազմազանությունը, դրանց միջոցով ընդգծելու արևելյան ճարտարապետության փարթամությունը^[3]։

Նկարիչը խորությունն ու տարածականությունը տանում է պլաններով, որտեղ անցումները կայուն են։ Հմտորեն է կիրառված թե՛ գծային, թե՛ գունային հեռանկարը։ Տարածական խորությունը շատ լավ է նպաստում դիմացի բաց պատուհանից երևացող, արևով ողողված քաղաքի բնանկարը։ Ուշադիր մշակված բազմաթիվ զարդանկարները պահպանել են իրենց ներքին կառուցվածքը և գեղանկարչորեն միահյուսվել են պատկերի ընդհանուր կոլորիտին՝ թողնելով շատ հաճելի տպավորություն։ Տեղ-տեղ օգտագործած տաք օխրայի բաց երանգներով ստեղծված է արտացոլման կատարյալ տպավորություն^[3]։ Շագանակագույնի երանգները խոյակ են ու ու նրբահյուս զարդաքանդակ։ Ալհամբրայի սյուները նկարիչը հետագայում օգտագործում է «Իսպանուհիներ» գողտրիկ կտավում^[1]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Ղազարյան, Մանյա (1960). Վարդգես Սուրենյանց. Երևան.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
↑ «Սուրենյանց Վարդգես Հակոբի». www.gallery.am. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 12-ին. {{cite web}}: Text "Ալհամբրա. Իսպանիա - Շտեմարան - Հավաքածու - Հայաստանի ազգային պատկերասրահ" ignored (օգնություն)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Մարտիկյան, Եղիշե (1975). Հայկական կերպարվեստի պատմություն (PDF). Երևան: «Հայաստան».
↑ Զոհրաբյան, Շուշանիկ (2014). Վարդգես Սուրենյանցի նկարների կոմպոզիցիոն-տարածաչափական առանձնահատկությունները (PDF). Երևան.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[մանյա-1] 1,0 ^1,1 Ղազարյան, Մանյա (1960). Վարդգես Սուրենյանց. Երևան.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[2] «Սուրենյանց Վարդգես Հակոբի». www.gallery.am. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 12-ին. {{cite web}}: Text "Ալհամբրա. Իսպանիա - Շտեմարան - Հավաքածու - Հայաստանի ազգային պատկերասրահ" ignored (օգնություն)

[մարտիկյան-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Մարտիկյան, Եղիշե (1975). Հայկական կերպարվեստի պատմություն (PDF). Երևան: «Հայաստան».

[4] Զոհրաբյան, Շուշանիկ (2014). Վարդգես Սուրենյանցի նկարների կոմպոզիցիոն-տարածաչափական առանձնահատկությունները (PDF). Երևան.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[1]

[2]

[3]

[4]