Jump to content

Ալեքսեյ Ռիկով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ալեքսեյ Ռիկով
ռուս.՝ Алексей Рыков
Դիմանկար
Ծնվել էփետրվարի 25, 1881(1881-02-25)[1] կամ փետրվարի 13 (25), 1881[2]
ԾննդավայրՍարատով, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էմարտի 15, 1938(1938-03-15)[3][4] (57 տարեկան)
Մահվան վայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ
ԳերեզմանԿոմունարկայի կրակահրապարակ
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Կրոնաթեիզմ
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ
Զբաղեցրած պաշտոններՀամառուսաստանյան հիմնադիր ժողովի անդամ, Chairman of the Council of People's Commissars? և Member of the Politburo of the CPSU Central Committee?
ԿուսակցությունՌուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական բանվորական կուսակցություն և ԽՄԿԿ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Կարմիր դրոշի շքանշան
ԱնդամությունAll-Union Society of Old Bolsheviks?
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Alexei Rykov Վիքիպահեստում

Ալեքսեյ Իվանովիչ Ռիկով (ռուս․՝ Алексе́й Ива́нович Ры́ков, 25 փետրվար, 1881-15 մարտ, 1938) ռուս բոլշևիկ հեղափոխական, Խորհրդային Միության քաղաքական և պետական գործիչ, հայտնի որպես Ռուսաստանի (1924-1929թվականներ) և Խորհրդային Միության (1924-1930թվականներ) վարչապետ[5]։

Ալեքսեյ Ռիկովը 1898 թվականին դարձել է Ռուսաստանի Սոցիալ-Դեմոկրատական (բանվորական) կուսակցության անդամ, և երբ կուսակցությունը 1903 թվականին բաժանվեց բոլշևիկներ և մենշևիկներ խմբավորումների Ռիկովը հետևեց բոլշևիկներին, որոնց առաջնորդում էր Վլադիմիր Լենինը։ Նա մեծ դեր է խաղացել 1905 թվականի Ռուսական առաջին հեղափոխության ժամանակ[5]։ 1917 թվականի Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից ամիսներ առաջ Ռիկովը դարձավ Պետրոգրադի և Մոսկվայի Խուրհուրդների անդամ, նույն տարվա հուլիս-օգոստոս ամսիներին ընտրվեց Բոլշևիկների կուսակցության Կենտրոնական կոմիտեում[5]։ Ռիկովը, չնայաց զուսպ լինելուն, երբեմն քաղաքական կոնֆլիկտի մեջ էր մտնում Լենինի հետ և ավելի արմատական բոլշևիկների հետ, բայց նա ազդեցիկ դրսևորվեց երբ Հոկտեմբերյան հեղաշրջումը վերջնականապես տապալեց Ռուսաստանի ժամանակավոր կառավարությունը։ Նա ստանձնեց մեծ նոր դերեր նոր կառավարությունում, սկսած հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամիսներից որպես Ներքին գործերի Ժողովրդական կոմիսար, Ժողովրդական կոմիսարների խորհուրդների ցուցակում,որը ղեկավարվում էր Լենինի կողմից[5]։

Ալեքսեյ Ռիկովը և Վլադիմիր Լենինը, 3 հոկտեմբեր, 1922

Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ (1918-1923թվականներ) Ռիկովը վերահսկում էր «Ռազմական կոմունիզմ» տնտեսական քաղաքականության իրակնացումը և օգնում էր բաշխել սնունդը Կարմիր բանակի և Կարմիր նավատորմի մեջ։ Լենինի երրորդ կաթվածից հետո (1923 թվական, մարտ) Ռիկովը, Լև Կամենևի հետ, ընտրվեց Սովնարկոմի կողմից՝ որպես Լենինի տեղակալ նախագահ։ Մինչ Կամենևը և Ռիկովը Լենինի տեղակալներին էին, Կամենևը Խորհրդային Միության գործող վարչապետն էր։ Լենինը մահացավ չորրորդ կաթվածից 1924 թվականի հունվարին, նույն թվականի փետրվարին Ռիկովը ընտրվեց Ժողովրդական կոմիսարների խորհրդի կողմից որպես Ռուսաստանի Խորհրդային Ֆեդերատիվ Սոցիալիստական Հանրապետության (ՌԽՖՍՀ) և Խորհրդային Միության վարչապետ[5]։ Նա ՌԽՖՍՀ վարչապետի պաշտոնը զբաղեցրել է մինչև 1929 թվականի մայիս ամիսը, իսկ Խորհրդային Միության՝ 1930 թվականի դեկտեմբեր ամիսը[5]։ 1930 թվականի դեկտեմբերին Ռիկովը հեռացվեց Քաղբյուրոից[5]։ 1938 թվականի մարտին Կամենևը և Ռիկովը մեղադրվեցին դավաճանության մեջ և գնդակահարվեցին[5]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ կյանք(1881-1900թվականներ)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալեքսեյ Իվանովիչ Ռիկովը ծնվել է 1881 թվականի փետրվարի 25 Ռուսաստանի Սարատով քաղաքում[5]։ Նրա ծնողների էթնիկ ռուսներ էին, Կուկարկա գյուղից։ Ալեքսեի հայրը, Իվան Իլիչ Ռիկովը, ով ֆերմեր էր և իր աշխատանքի պատճառով ընտանքիը տեղափոխվել էր Սարատով, մահացել է 1889 թվականին խոլերայից, երբ աշխատում էր Մերվում։ Նրա այրիացած խորթ մայրը չէր կարողանում հոգ տանել նրա մասին, ուստի նրան խնամում էր ավագ քույրը՝ Կլավդիա Իվանովնա Ռիկովան, ով աշխատում էր Ռյազան-Ուրալսկ երկաթուղու գրասենյակում: 1892 թվականին Ռիկովը սկսել է հաճախել միջնակարգ դպրոց Սարատով քաղաքում։ Որպես ականավոր աշակերտ՝ նա 13 տարեկանում սկսեց հաճախել ավագ դպրոց: Նա գերազանց սովորել է մաթեմատիկա, ֆիզիկա և բնական գիտություններ։ 15 տարեկանում Ռիկովը դադարեց եկեղեցի հաճախել, ինչպես նաև հրաժարվեց իր հավատքից։ 1900 թվականին ավարտել է դպրոցը, ընդունվել Կազանի Դաշնային համալսարանի իրավագիտություն բաժինը, որը չի ավարտել։

Նախահեղափոխական քաղաքական գործունեություն(1898-1917թվականներ)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռիկովը միացել է Ռուսաստանի Սոցիալ-Դեմոկրատական Բանվորական Կուսակցությանը (ՌՍԴԲԿ) 1898 թվականին և աջակցել է դրա բոլշևիկյան թևին, երբ կուսակցությունը 1903 թվականին իր Երկրորդ համագումարի ժամանակ բաժանվեց բոլշևիկների և մենշևիկների[5]։ Նա աշխատել է որպես բոլշևիկ գործակալ Մոսկվայում և Սանկտ Պետերբուրգում և ակտիվ մասնակցություն է ունեցել 1905 թվականի Ռուսական հեղափոխությանը։ 1905 թվականին Լոնդոնում անցկացված կուսակցության Երրորդ համագումարում (որին մենշևիկները բոյկոտեցին) և 1906 թվականին Ստոկհոլմում անցկացված Չորրորդ համագումարում Ռիկովը ընտրվել է Կենտրոնական կոմիտեի անդամ։ 1907 թվականին Լոնդոնում անցկացված Հիգերորդ համագումարում նա ընտրվել է Կենտրոնական կոմիտեի (քվեարկության իրավունքի չունեցող) անդամ։ Սկզբնական շրջանում աջակցելով բոլշևիկների առաջնորդ Վլադիմիր Լենինին 1908-1909 թվականներին Ալեքսանդր Բոգդանովի դեմ պայքարում՝ բոլշևիկյան թևի առաջնորդության համար, Ռիկովը 1909 թվականի հունիսին Փարիզում կայացած փոքր համաժողովում քվեարկել է վերջինիս հեռացման օգտին։

1910-1911 թվականներին Ռիկովն աքսորված էր Ֆրանսիա, իսկ 1912 թվականին դժգոհություն հայտնեց Լենինի առաջարկի վերաբերյալ, որ բոլշևիկները դառնան անկախ կուսակցություն[5]։ Վեճը կասեցվեց Ռիկովի աքսորով Սիբիր՝ հեղափոխական գործունեության համար։

Հեղափոխությունը և Քաղաքացիական պատերազմը(1917-1920թվականներ)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռիկովը 1917 թվականի Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո վերադարձավ Սիբիրից և կրկին միացավ բոլշևիկներին, թեև շարունակում էր կասկածել,որ նրանք ավելի արմատական հակվածություններ ունեն: Նա դարձավ Պետրոգրադի և Մոսկվայի Խորհուրդների անդամ: 1917 թվականի հուլիս-օգոստոս ամիսներին տեղի ունեցած բոլշևիկյան կուսակցության Վեցերորդ համագումարում ընտրվեց Կենտրոնական կոմիտեի անդամ[5]։ 1917 թվականի Հոկտեմբերյան հեղափոխության ժամանակ Ռիկովը Մոսկվայի Ռազմական հեղափոխական կոմիտեի անդամ էր։

Հեղափոխությունից հետո Ռիկովը նշանակվեց Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսար։ 1917 թվականի հոկտեմբերի 29-ին (հին տոմարով), բոլշևիկների իշխանությունը վերցնելուց անմիջապես հետո, Երկաթուղայինների ազգային արհմիության (Վիկժել) գործադիր կոմիտեն սպառնաց համազգային գործադուլ կազմակերպել, եթե բոլշևիկները իշխանությունը չկիսեն մյուս սոցիալիստական կուսակցությունների հետ և կառավարությունից չհեռացնեն Լենինին ու Լև Տրոցկուն։ Գրիգորի Զինովևը, Լև Կամենևը և նրանց դաշնակիցները բոլշևիկյան Կենտրոնական կոմիտեում պնդում էին, որ բոլշևիկներն այլընտրանք չունեն և պետք է սկսեն բանակցություններ, քանի որ երկաթուղային գործադուլը կարող էր կաթվածահար անել կառավարության կարողությունը պայքարելու դեռևս Ժամանակավոր կառավարությանն հավատարիմ ուժերի դեմ։ Չնայած Զինովևը, Կամենևը և Ռիկովը որոշ ժամանակ աջակցություն ստացան Կենտրոնական կոմիտեի մեծամասնությունից և բանակցություններ սկսվեցին, Պետրոգրադից դուրս հակաբոլշևիկյան ուժերի արագ անկումը հնարավորություն տվեց Լենինին ու Տրոցկուն համոզել Կենտրոնական կոմիտեին հրաժարվել բանակցային գործընթացից։ Դրա հետևանքով Ռիկովը, Զինովևը, Կամենևը, Վլադիմիր Միլյուտինը և Վիկտոր Նոգինը 1917 թվականի նոյեմբերի 17-ին դուրս եկան Կենտրոնական կոմիտեից և կառավարությունից[5]։

1918 թվականի ապրիլի 3-ին Ռիկովը նշանակվեց Ազգային տնտեսության Գերագույն խորհրդի նախագահ և կատարեց այդ պարտականությունները Ռուսաստանի Քաղաքացիական պատերազմի ողջ ընթացքում։ 1919 թվականի հուլիսի 5-ին նա նաև դարձավ Հեղափոխական ռազմական խորհրդի վերակազմված անդամ, որտեղ մնաց մինչև 1919 թվականի հոկտեմբեր։ 1919 թվականի հուլիսից մինչև 1921 թվականի օգոստոս նա նաև աշխատել է աշխատանքի և պաշտպանության խորհրդի հատուկ ներկայացուցիչ՝ Կարմիր բանակի և նավատորմի մթերքի մատակարարման հարցերով։ Ռիկովը ընտրվեց Կոմունիստական կուսակցության Կենտրոնական կոմիտե 1920 թվականի ապրիլի 5-ին կուսակցության Իններորդ համագումարում և դարձավ դրա Օրգբյուրոյի անդամ, որտեղ մնաց մինչև 1924 թվականի մայիսի 23-ը[5]։

Քաղաքացիական պատերազմից հետո(1920-1927 թվականներ)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իոսիֆ Ստալին, Կոմունիստական կուսակցության Գլխավոր քարտուղար, Ալեքսեյ Ռիկով, Ժողովրդի կոմիսարների խորհրդի նախագահ (վարչապետ), Լև Կամենև, Ժողովրդի կոմիսարների խորհրդի փոխնախագահ (փոխվարչապետ), Գրիգորի Զինովև, Կոմինտեռնի գործադիր կոմիտեի նախագահ։ Ապրիլ,1925
Time ամսագրի շապիկ 14 հուլիս, 1924

Երբ բոլշևիկները հաղթեցին քաղաքացիական պատերազմում, Ռիկովը 1921 թվականի մայիսի 28-ին հրաժարական տվեց Ազգային տնտեսության Գերագույն խորհրդի նախագահի պաշտոնից[6]։ 1921 թվականի մայիսի 26-ին Ռիկովը նշանակվեց ՌԽՖՍՀ Աշխատանքի և պաշտպանության խորհրդի նախագահի տեղակալ Լենինի գլխավորությամբ։ Երբ Լենինը մեծապես սկսեց դուրս մնալ քաղաքականությունից առողջական խնդիրների պատճառով, Ռիկովը 1921 թվականի դեկտեմբերի 29-ին դարձավ նրա տեղակալ Սովնարկոմում։

1922 թվականի ապրիլի 3-ին՝ կուսակցության Տասնմեկերորդ համագումարից հետո, Ռիկովը մտավ իշխող Պոլիտբյուրո։ 1922 թվականի դեկտեմբերին Սովետական Միության ձևավորման հետևանքով տեղի ունեցավ կառավարության վերակազմավորում, և Ռիկովը նշանակվեց ՍՍՀՄ Ազգային տնտեսության Գերագույն խորհրդի նախագահ և ՍՍՀՄ Ժողովրդական կոմիսարների խորհրդի նախագահի տեղակալ 1923 թվականի հուլիսի 6-ին։

Լենինի մահից հետո՝ 1924 թվականի հունվարի 21-ին, Ռիկովը հրաժարվեց ՍՍՀՄ Ազգային տնտեսության Գերագույն խորհրդի նախագահի պաշտոնից և 1924 թվականի փետրվարի 2-ին նշանակվեց ՍՍՀՄ Ժողովրդական կոմիսարների խորհրդի նախագահ, ինչպես նաև ՌԽՖՍՀ Սովնարկոմի նախագահ[5]։

Լեհ պատմաբան Մարիան Կամիլ Դժևանովսկու համաձայն, Ռիկովը նշանակվել էր Սովետական Միության նախագահ՝ Ստալինի աջակցությամբ։ Դժևանովսկին պնդում էր, որ Տրոցկին, այլ ոչ թե Ռիկովը, Լենինի բնական հաջորդը կլիներ, եթե նա ընդուներ փոխնախագահի պաշտոնը[7]։

Նիկոլայ Բուխարինի և Միխայիլ Տոմսկու հետ միասին Ռիկովը 1920-ական թվականներին ղեկավարում էր Կոմունիստական կուսակցության չափավոր թևը՝ խթանելով շուկայի տնտեսության մասամբ վերականգնումը ՆԷՊ-ի (Նոր տնտեսական քաղաքականություն) քաղաքականության ներքո։ Չափավորները 1923-24 թվականներին աջակցում էին Իոսիֆ Ստալինին, Գրիգորի Զինովևին և Լև Կամենևին ընդդեմ Լև Տրոցկու և Ձախ ընդդիմության։ Տրոցկու պարտությունից և 1925 թվականին Ստալինի՝ Զինովևի և Կամենևի հետ դաշնակցության խզումից հետո Ռիկովը, Բուխարինը և Տոմսկին աջակցեցին Ստալինին ընդդեմ Միացյալ ընդդիմության, որը կազմված էր Տրոցկու, Զինովևի և Կամենևի կողմից, 1926-27 թվականներին։ 1925 թվականի դեկտեմբերին Կոմունիստական կուսակցության 14-րդ համագումարում, Կամենևը հանդես եկավ Ստալինի դեմ, ինչի արդյունքում նա կորցրեց Խորհրդային աշխատանքի և Պաշտպանության խորհրդի նախագահության պաշտոնը (որը նա զբաղեցնում էր Լենինի մահից հետո) և 1926 թվականի հունվարի 19-ին նրան փոխարինեց Ռիկովը։

Նրա ղեկավարության տարիներին օղին ենթարկվեց մեծ հարկման և հայտնի դարձավ որպես «Ռիկովկա»[8]։ Որոշ քաղաքական ընդդիմախոսներ պնդում էին, որ նա չափից ավելի էր խմում, սակայն իրականում նա ամբողջովին հրաժարվել էր ալկոհոլից[9]։

Ստալինի վերելքը և անկումը(1927-1938 թվականներ)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ալեքսեյ Ռիկով, Իոսիֆ Ստալին, Կլիմենտ Վորոշիլով, փետրվար1928.

Ռիկովի վարչապետության ընթացքում տեղի ունեցան մեծ փոփոխություններ Խորհրդային Միության իշխանական կառուցվածքում։ 1924-1930 թվականներին Կոմունիստական կուսակցության դերը՝ ղեկավարվող Ստալինի կողմից, ով որպես Գլխավոր քարտուղար վերահսկում էր կուսակցության անդամությունը, աստիճանաբար ուժեղացավ և զավթեց իշխանությունը օրինական պետական կառույցներից։ Չնայած հնարավոր չէ հստակ նշել Ստալինի իշխանության բարձրացման ամսաթիվը, Միասնական ընդդիմությունը՝ բաղկացած Կամենևից, Զինովևից և Տրոցկուց, պարտություն կրեց, իսկ դրա հետևորդները դուրս մղվեցին կուսակցությունից 1927 թվականի դեկտեմբերին։

Միասնական ընդդիմության պարտությունից հետո Ստալինը որդեգրեց ավելի կտրուկ քաղաքականություններ և բախվեց կուսակցության չափավոր թևի հետ։ Այս երկու խմբակցությունները 1928 թվականի ընթացքում գաղտնի պայքար մղեցին։ 1929 թվականի փետրվար-ապրիլ ամիսներին հակամարտությունը հասավ իր գագաթնակետին, և չափավորները՝ հայտնի որպես «աջ ընդդիմություն» կամ «աջեր», պարտություն կրեցին՝ նոյեմբերին «իրենց սխալները» ընդունելու հարկադրանքով։

Ռիկովը 1929 թվականի մայիսի 18-ին կորցրեց Ռուսաստանի ԽՍՖՀ-ի վարչապետի պաշտոնը՝ զիջելով այն Սերգեյ Սիրծովին, բայց պահպանեց իր մյուս երկու պաշտոնները։ Սակայն 1930 թվականի դեկտեմբերի 19-ին, ևս մեկ անգամ «սխալներ ընդունելուց» հետո, նրան փոխարինեց Վյաչեսլավ Մոլոտովը որպես ԽՍՀՄ վարչապետ և Աշխատանքի ու պաշտպանության խորհրդի նախագահ։ Երկու օր անց՝ դեկտեմբերի 21-ին, Ռիկովը հեռացվեց Պոլիտբյուրոյից, ինչը վերջ դրեց նրա քաղաքական առաջխաղացման բոլոր հնարավորություններին[5]։

Ֆոտոլրագրող Սամսոնովը ցույց է տալիս իր տեսախցիկը Ալեքսեյ Ռիկովին և Նիկոլայ Բուխարինին, 1928

1931 թվականի մայիսի 30-ին Ռիկովը նշանակվեց Փոստերի և հեռագրերի ժողովրդական կոմիսար, որը նա շարունակեց զբաղեցնել նաև այն բանից հետո, երբ կոմիսարիատը 1932 թվականի հունվարին վերակազմավորվեց որպես ԽՍՀՄ Կապի ժողովրդական կոմիսարիատ։ 1934 թվականի փետրվարի 10-ին նա դարձավ Կուսակցության Կենտրոնական կոմիտեի թեկնածու (առանց քվեարկության իրավունք ունեցող) անդամ։

1936 թվականի սեպտեմբերի 26-ին, Կամենևի և Զինովևի դեմ Մոսկվայի առաջին ցուցադրական դատավարությունում առաջ քաշված մեղադրանքների և Տոմսկու ինքնասպանության հետևանքով, Ռիկովը կորցրեց Կապի ժողովրդական կոմիսարի պաշտոնը, բայց պահպանեց իր անդամությունը Կենտրոնական կոմիտեում։

Դատավարությունը և մահը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռիկովը և Բուխարինը դատավարությունից առաջ, 1938
«Քսանմեկի դատավարության» դատավճիռ

Սպասելով ամենավատը՝ Ռիկովը գրեթե որոշել էր հետևել իր մտերիմ ընկեր Միխայիլ Տոմսկու օրինակին և կանխել ձերբակալությունը՝ ինքնասպան լինելով։ Սակայն նրա ընտանիքը կարողացավ համոզել նրան հրաժարվել այդ մտադրությունից[10]։ 1937 թվականի սկզբին, երբ Ստալինի Մեծ զտումները ուժգնացան, Ռիկովն ու Բուխարինը հեռացվեցին Կոմունիստական կուսակցությունից և 1937 թվականի փետրվարի 27-ին Կենտրոնական կոմիտեի փետրվար-մարտի նիստի ժամանակ ձերբակալվեցին։ 1938 թվականի մարտի 13-ին, «Քսանմեկի դատավարության» ընթացքում, Ռիկովը, Բուխարինը, Նիկոլայ Կրեստինսկին, Քրիստիան Ռակովսկին, Հենրիխ Յագոդան և ևս տասնվեց խորհրդային պաշտոնյաներ մեղավոր ճանաչվեցին դավաճանության մեջ՝ Տրոցկու հետ միասին Ստալինի դեմ դավադրություն կազմակերպելու մեղադրանքով։ Բոլորը Ռազմական կոլեգիայի կողմից դատապարտվեցին մահապատժի։ Ռիկովը նամակ գրեց Ռազմական կոլեգիային՝ խնդրելով ներում, սակայն չկարողացավ հասնել դատավճռի փոփոխությանը[5][11]։ 1938 թվականի մարտի 15-ին նրանց մեծ մասը գնդակահարվեց[10]։ Ռակովսկին գնդակահարվեց 1941 թվականին։

Ռիկովի կինը՝ Նինա Սեմյոնովա Մարշակը, ձերբակալվել է 1937 թվականին[12]։ Եվգենիա Գինզբուրգը, ով նույնպես ձերբակալվել էր 1937 թվականին, հիշում է, որ Բուտիրկա բանտում մոտեցել է «մոտ 55 տարեկան մի կին սուր տառապանքի արտահայտությամբ իր դեմքին», որը հարցրել է. «Դատե՞լ են նրանց։ Գնդակահարե՞լ են, չէ՞։» Գինզբուրգին ասել են, որ դա Ռիկովի կինն էր, որը զուր փորձում էր նորություններ իմանալ իր ամուսնու մասին[13]։ Նինա Ռիկովան գնդակահարվել է 1938 թվականի մարտի 4-ին[14]։

Նրանց դուստրը՝ Նատալյա Ռիկովան, ծնվել է 1916 թվականին։ Նա աշխատում էր ՆԿՎԴ-ում որպես ուսուցչուհի մինչև իր հոր ձերբակալությունը, որից հետո ուղարկվեց վարչական աքսորի Տոմսկ, որտեղ 1938 թվականի մարտի 1-ին ձերբակալվեց և դատապարտվեց ութ տարվա տաժանակիր աշխատանքի «հակախորհրդային ագիտացիայի» համար։ 1946 թվականին պատժաչափը լրանալուց հետո նրան դատապարտեցին հինգ տարվա աքսոր Արևելյան Ղազախստանում, սակայն այդ ժամկետը չլրանալուց առաջ նա կրկին ձերբակալվեց և աքսորվեց Կրասնոյարսկի Ենիսեյի շրջան[14]։ Աքսորի ժամանակ տարել է երկու վիրահատություն քաղցկեղի դեմ[15]։ Նա չէր կարող աշխատել և ստիպված էր ապավինել իր ամուսնուն՝ Վալտեր Պերլիին (1907–1961), որը Էստոնիայի բանակի նախկին սպան էր, ձերբակալվել էր Սովետական Միության կողմից Էստոնիան օկուպացվելուց հետո 1940 թվականին։ Նրանք ամուսնացել էին աքսորում 1949 թվականի հունիսին[14]։ Պերլին, ով աշխատում էր որպես հաշվապահ, նաև ֆինանսապես աջակցում էր Նինա Ռիկովայի ծերացած քրոջը՝ Ելենա Թոլմաչևային, մինչև որ նրան ընդունեցին հիվանդանոց տուբերկուլոզ հիվանդությամբ[15]։ Նա ազատվել է 1954 թվականի սեպտեմբերին, 16 տարի բանտում և աքսորում գտնվելուց հետո։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.)LZMK, 1999. — 9272 p.
  2. Историческая энциклопедия Сибири (ռուս.) / под ред. В. А. ЛаминНовосибирск: 2009. — ISBN 5-8402-0230-4
  3. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 «Aleksey Ivanovich Rykov biography—Archontology».
  6. Anthony Heywood. Modernising Lenin's Russia: Economic Reconstruction, Foreign Trade and the Railways, Cambridge University Press, 1999, 0-521-62178-X p. 180.
  7. Dziewanowski, M. K. (2003). Russia in the twentieth century. Upper Saddle River, N.J.: Prentice Hall. էջ 162. ISBN 978-0-13-097852-3.
  8. clip documenting Rykov's terms as Soviet Premier, and as Commissar of Communications (Russian language) ՅուԹյուբում
  9. Russian documentary series "The Kremlin's Children": Natal'ya Rykova (a fragment of his attitude to alcohol starts in 11:50)
  10. 10,0 10,1 Rappaport, Helen (1999). «Aleksey Ivanovich Rykov». Joseph Stalin: A Biographical Companion. ABC-CLIO. էջ 238. ISBN 9781576070840.
  11. Rykov, Alexei. «Rykov's last plea». Library of Congress. Library of Congress. Վերցված է 4 October 2016-ին.
  12. «Рыкова Алексей Иванович (1881–1938)». Мемориальный музей "следстдвенная тюрьма НКВД". Վերցված է 13 January 2023-ին.
  13. Ginzburg, Evgenia S. (1968). Into the Whirlwind. Harmondsworth, Middlesex: Penguin. էջ 120.
  14. 14,0 14,1 14,2 «Рыкова Наталья Алексеевна (1916)». Октрытый список (Open List). Վերցված է 13 January 2023-ին.
  15. 15,0 15,1 Rykova, Natalya. «Письмо Н.А. Рыковой Н.С. Хрущеву. 1 февраля 1954 г. (Letter from N.A.Rykova to N.S.Khrushchev 1 February 1954)». Реабилитация: как это было. Документы Президиума ЦК КПСС и другие материалы. Март 1953 — февраль 1956. Международный фонд "демократия" Moscow. Վերցված է 13 January 2023-ին.
Քաղաքական պաշտոններ
Նախորդող՝
Վլադիմիր Լենին
ԽՍՀՄ Ժողովրդաական կոմիսարների խորհրդի նախագահ
1924-1930
Հաջորդող՝
Վյաչեսլավ Մոլոտով
Նախորդող՝
Վլադիմիր Լենին
ՌՍՖՍՀ Ժողովրդական կոմիսարների խորհրդի նախագահ
1924-1929
Հաջորդող՝
Սերգեյ Սիրցով
Պարգևներ և ձեռքբերումներ
Նախորդող:
Ջեյմս Սթիլմեն Ռոքֆելլեռ
Time ամսագրի շապիկ
14 հուլիս, 1924
Հաջորդող:
Գաստոն Դոումերգուե
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսեյ Ռիկով» հոդվածին։