Ալեքսանդր Նիլ

Ալեքսանդր Նիլ
Ծնվել է	հոկտեմբերի 17, 1883(1883-10-17)[…] Forfar, Forfar, Անգուս, Շոտլանդիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մահացել է	սեպտեմբերի 23, 1973(1973-09-23)[…] (89 տարեկան) Օլդ բորո, Արևելյան Սուֆոլք, Սուֆոլք, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտություն	մանկավարժ, ոչ գեղարվեստական գրող, հոգեբան, լրագրող և փիլիսոփա
Հաստատություն(ներ)	Սամերհիլ դպրոց
Պաշտոն(ներ)	Դասղեկ
Ալմա մատեր	Էդինբուրգի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Ամուսին(ներ)	Ena May Neill?
Երեխա(ներ)	Zoë Readhead?
A. S. Neill Վիքիպահեստում

Ալեքսանդր Նիլ (անգլ.՝ Alexander Sutherland Neill, հոկտեմբերի 17, 1883(1883-10-17)^[…], Forfar, Forfar, Անգուս, Շոտլանդիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն - սեպտեմբերի 23, 1973(1973-09-23)^[…], Օլդ բորո, Արևելյան Սուֆոլք, Սուֆոլք, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), բրիտանացի (շոտլանդացի) մանկավարժ, նորարար կրթության տեսաբան և գործիչ, երեխաների դաստիարակության մասին բազմաթիվ գրքերի հեղինակ։ 1921 թվականին հիմնադրել է անկախ (մասնավոր) «Սամերհիլ» (Summerhill) դպրոցը, որի գործունեության գլխավոր սկզբունքը հետևյալն է՝ դպրոցը պետք է հարմարվի երեխաներին, ոչ թե հակառակը։

Կենսագրություն

Ծնվել է Ֆորֆարում, Շոտլանդիա, Ջորջ և Մերի Նիլերի ընտանիքում։ Ընտանիքի տասներեք երեխաներից չորրորդն էր, ութ տղաներից մեկը։

Նիլը հանդարտ, հնազանդ երեխա է եղել, մյուս կողմից, թեև հայրը ևս ուսուցիչ է եղել (ինչպես և մայրը՝ նախքան ամուսնանալը), առանձնապես լավ չի սովորել ու դպրոցական կրթությամբ հետաքրքրված չի եղել։ Նրա հայրը ժամանակին ընդունված նորմերի համաձայն կարող էր մտրակով պատժել աշակերտներին, և Ալեքսանդրը մանկության տարիներին վախենում էր հորից։ Նրա կենսագիրների կարծիքով մանկության նման ընթացքը որոշակի հետք է թողել Ալեքսանդր Նիլի հետագա փիլիսոփայության ձևավորման վրա։ 15 տարեկանում ծնողների հորդորով դառնում է հոր կրտսեր օգնականը և սկսում է դասավանդել դպրոցում․ անմիջապես սկում է վայելել աշակերտների սերը։ Մի քանի տեղի դպրոցներում որպես ուսուցիչ աշխատելուց հետո՝ 25 տարեկանում, Նիլն ընդունվում է Էդինբուրգի համալսարան և 1912 թվականին ավարտում անգլիական գրականության մասնագետի որակավորմամբ։ 1914 թվականին նշանակվում է գյուղական դպրոցի տնօրեն։ Կրթական գործունեությանը զուգահեռ մասնագիտական հոդվածներով հանդես է եկել մամուլում։

1921 թվականին, հիասթափված լինելով ավանդական կրթության մեթոդներից, Ալեքսանդր Նիլը հեռանում է Անգլիայից ու Դրեզդենի (Գերմանիա) մոտակայքում հիմնում է իր նոր՝ նորարար կրթության միջազգային մասնավոր դպրոցը, որն այնուհետև տեղափոխվում է Ավստրիա։ Սակայն Ավստրիայում տեղի կաթոլիկ համայնքի և իշխանությունների դժգոհության պատճառով դպրոցը փակվում է, իսկ մեկ տարի անց՝ 1924 թվականին վերաբացվում Անգլիայում ու ստանում «Սամերհիլ» անունը։ Ալեքսանդր Նիլի կրթական փիլիսոփայությանը հավատարիմ՝ դպրոցը շարունակում է գործել առայսօր։

Հիմնական ներդրումը

Ալեքսանդր Նիլի մանկավարժական հայացքների վրա մեծ ազդեցություն են թողել Մարիա Մոնտեսսորիի, Զիգմունդ Ֆրոյդի և Վիլհելմ Ռայխի աշխատությունները։ Նա ևս, ինչպես Մարիա Մոնտեսսորին, հայտնի է որպես երեխաների անձնական ազատության կողմնակից։ Ըստ Նիլի՝ երեխան ներքուստ իմաստուն է և իրատես, իսկ մանկավարժների ճնշումը միայն խանգարում է երեխայի զարգացմանն ու կրթական հաջողություններին։ Երեխային պետք չէ ճնշել՝ նա կզարգանա այնքանով, որքանով որ ընդունակ է։ Նիլի մանկավարժական տեսության հիմնական սկզբունքը հետևյալն էր՝ չկա ավելի կարևոր բան, քան երեխայի երջանկությունը, իսկ երջանկություն հնարավոր չէ առանց անձնական ազատության։ Նիլը մտավոր զարգացումից առավել կարևորում էր երեխաների զգայական և գեղագիտական զարգացումը, քաղաքացիական դաստիարակությունը։ Իր դպրոցում նա ստեղծել էր ուրախ, հարմարավետ մթնոլորտ, որտեղ երեխաները սովորում էին ժողովրդավարություն և ինքնակառավարում, ինչպես նաև զբաղվում էին ակտիվ աշխատանքային գործունեությամբ։ Արդյունքում դաստիարակվում էին ինքնավստահ ու ազատ մտածող անհատներ։ «Սամերհիլի» փորձը ցույց էր տալիս, որ պարտադրողականության բացակայությունը աշակերտներին խթանում էր, անգործության չմատնվելով, մշակել ուսումնական առաջադիմության սեփական մոտիվացիան։

Սամերհիլ

Սամերհիլ, 1993

Նիլի համոզմամբ՝ արտաքին պարտադրված կարգապահությունը խանգարում է ներքին կարգապահության ձևավորմանը, և այդ պատճառով, ի տարբերություն ավանդական դպրոցների աշակերտների, «Սամերհիլի» երեխաները դպրոցն ավարտում էին քննադատական մտածողության ավելի լավ զարգացած հմտություններով և ներքին ավելի լավ ձևավորված կարգապահությամբ։ «Սամերհիլ» ընդունված աշակերտների մեծամասնությունը սոցիալապես անապահով ընտանիքներից էր, որտեղ երեխաներն ավելի շատ էին տարբեր ընտանեկան սոցիալական ու հոգեբանական ռիսկերի ենթարկվում։ Նիլը հասկանում էր, որ ծնողների կոնֆլիկտներն ու երեխայի շահերի անտեսումը, հաճախ նաև նրա ազատության սահմանափակումը վերջինիս ճնշված վիճակի էին հասցնում, հոգեբանական խնդիրներ ստեղծում, ինչն էլ իր հերթին ազդում էր նրա կրթական առաջադիմության ու համակողմանի զարգացման վրա։ Իսկ Նիլի դպրոցում ձևավորված մթնոլորտի կազդուրիչ, առողջարար ազդեցության մասին վկայում էր այն փաստը, որ շատ երեխաներ, դուրս մնալով ավանդական դպրոցներից, «ծաղկում էին» Սամերհիլլում։ Նիլի մոտեցումները՝ ուղղված երեխաների ինքնորոշմանը, քննադատական մտածողության խրախուսմանը և կույր հնազանդությունից հրաժարմանը, որոնք այդ տարիներին համարվում էին անընդունելի, լավագույն դեպքում՝ վիճելի մոտեցումներ, այսօր լայնորեն կիրառվում են, չնայած այն հանգամանքին, որ դեռևս կան պահպանողական մանկավարժներ, որոնք այդ գաղափարները հանիրավի համարում են հասարակության կարգապահությանը սպառնացող վտանգ։

Լավ ուսուցիչը ոչ թե ձգձգում, մի կերպ «յոլա է տանում» դասը, այլ բաշխում է՝ նա սեր է բաշխում։ Իսկ սեր ասելով՝ նկատի ունեմ բարեհաճություն, եթե կուզեք, սիրալիրություն, բարեսրտություն։ Լավ ուսուցիչը ոչ միայն հասկանում է երեխային, այլև հավանության է արժանացնում նրան։ Քաղաքականությունը, ինչպես և կրոնը, անձնական ընտրության բաներ են, և երեխան պետք է դրանց առնչվի միայն մեծանալուց հետո։ - Ալեքսանդր Նիլ

Գրքեր

• A Dominie’s Log (1916)
• A Dominie Dismissed (1916)
• Booming of Bunkie (1919)
• Carroty Broon (1920)
• A Dominie in Doubt (1920)
• A Dominie Abroad (1922)
• A Dominie’s Five (1924)
• The Problem Child (1926)
• The Problem Parent (1932)
• Is Scotland Educated? (1936)
• That Dreadful School (1937)
• The Last Man Alive (1938)
• The Problem Teacher (1939)
• Hearts Not Heads in the School (1945)
• The Problem Family (1949)
• The Free Child (1953)
• Summerhill: A Radical Approach to Child Rearing (Preface by Erich Fromm) (1960)
• Freedom, Not License! (1966)
• Talking of Summerhill (1967)
• Children’s Rights: Toward the Liberation of the Child (with Leila Berg, Paul Adams, Nan Berger, Michael Duane, and Robert Ollendorff) (1971)
• Neill, Neill, Orange Peel! (1972)

Աշխատություններ

• Record of a friendship: the correspondence between Wilhelm Reich and A. S. Neill, 1936—1957 (1982)
• All the Best, Neill: Letters from Summerhill (1984)

Աղբյուրներ

• Ayers, William (2003). On the Side of the Child: Summerhill Revisited. New York: Teachers College Press. ISBN 978-0-8077-4399-7. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
• Bailey, Richard (2013). A. S. Neill. London: Bloomsbury. ISBN 978-1-4411-0042-9.
• Barrow, Robin (1978). Radical Education: A Critique of Freeschooling and Deschooling. London: Martin Robertson. ISBN 978-0-85520-170-8. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
• Cremin, Lawrence (1978). «The Free School Movement: A Perspective». In Deal, Terrence E.; Nolan, Robert R. (eds.). Alternative Schools: Ideologies, Realities, Guidelines. Chicago: Nelson-Hall. ISBN 978-0-88229-383-7. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
• Croall, Jonathan, ed. (1983a). All the Best, Neill: Letters from Summerhill. London: André Deutsch. ISBN 978-0-233-97594-8. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
• Croall, Jonathan (1983b). Neill of Summerhill: The Permanent Rebel. New York: Pantheon Books. ISBN 978-0-394-51403-1. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
• Hart, Harold H., ed. (1970). Summerhill: For and Against. New York: Hart Publishing Company. ISBN 978-0805500592. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
• Hemmings, Ray (1973). Children's Freedom: A. S. Neill and the Evolution of the Summerhill Idea. New York: Schocken Books. ISBN 978-0805234848. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
• Hobson, Peter (2001). «A. S. Neill, 1883–1973». In Bresler, Liora; Cooper, David; Palmer, Joy (eds.). Fifty Modern Thinkers on Education: From Piaget to the Present Day. Routledge. էջեր 1–5. ISBN 978-1-134-59259-3.
• Lawton, Denis (1977). Education and Social Justice. London: Sage. ISBN 978-0-8039-9946-6.
• Neill, A. S. (1972). Neill! Neill! Orange Peel!. New York: Hart Publishing Company. ISBN 978-0-671-81300-0. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
• Neill, A. S. (1960). Summerhill: A Radical Approach to Child Rearing. New York: Hart Publishing Company. ISBN 978-0-14-013559-6. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
• Placzek, Beverley R., ed. (1981). A Record of Friendship: The Correspondence Between Wilhelm Reich and A S. Neill 1936–1957. New York: Farrar, Straus and Giroux. ISBN 978-0-374-51770-0. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
• Prud'homme, Marc-Alexandre; Reis, Giuliano (Summer 2011). Comparing A.S. Neill To Rousseau, Appropriate? (PDF). Vol. 5. ISSN 1916-8128. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. {{cite book}}: |journal= ignored (օգնություն)
• Purdy, Bryn (1997). A. S. Neill: Bringing Happiness to Some Few Children. Bramcote Hills: Educational Heretics Press. ISBN 978-1-900219-03-7. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
• Spring, Joel (2012). Wheels in the Head: Educational Philosophies of Authority, Freedom, and Culture from Confucianism to Human Rights (3rd ed.). Routledge. ISBN 978-1-135-15537-7.
• Vaughan, Mark (2006). Summerhill and A. S. Neill. Maidenhead: Open University Press. ISBN 978-0-335-21913-1. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
• Walmsley, John (1969). Neill & Summerhill: A Man and His Work, a Pictorial Study. Baltimore: Penguin Books. ISBN 978-0140801347. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
• Waks, Leonard J. (1975). «Freedom and desire in the Summerhill philosophy of education». In David A. Nyberg (ed.). The Philosophy of Open Education. London: Routledge. էջեր 144–154. ISBN 978-0-203-86109-7.

Արտաքին հղումներ

• «Սամերհիլ» դպրոցի պաշտոնական կայք
• Ալեքսանդր Նիլի գործերը Գուտենբերգ նախագծում
• Works by A. S. Neill at HathiTrust

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսանդր Նիլ» հոդվածին։