Ալեքսանդր Գերասիմով (նկարիչ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Ալեքսանդր Գերասիմով
ռուս.՝ Александр Михайлович Герасимов
USSR stamp A.M.Gerasimov 1981 4k.jpg
Ծնվել էօգոստոսի 12, 1881(1881-08-12)[1][2][3]
ԾննդավայրՄիչուրինսկ, Տամբովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էհուլիսի 23, 1963(1963-07-23)[4][5][1][…] (81 տարեկան)
Մահվան վայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ[4]
ՔաղաքացիությունFlag of Russia.svg Ռուսական կայսրություն, Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1918–1937).svg Խորհրդային Ռուսաստան և Flag of the Soviet Union.svg ԽՍՀՄ
ԿրթությունՄոսկվայի նկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարան
Մասնագիտություննկարիչ
Ժանրդիմապատկեր, բնանկար և նատյուրմորտ
ՊարգևներՍտալինյան մրցանակ, Լենինի շքանշան, Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան, «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ, ԽՍՀՄ ժողովրդական նկարիչ և ՌԽՖՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ նկարիչների միություն
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
Aleksandr Gerasimov Վիքիպահեստում

Ալեքսանդր Գերասիմով (ռուս.՝ Алекса́ндр Миха́йлович Гера́симов, օգոստոսի 12, 1881(1881-08-12)[1][2][3], Միչուրինսկ, Տամբովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - հուլիսի 23, 1963(1963-07-23)[4][5][1][…], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[4][6]), խորհրդային ռուս նկարիչ, ճարտարապետ, արվեստի տեսաբան, մանկավարժ, պրոֆեսոր: Արվեստագիտության դոկտոր (1951 թ.), ԽՍՀՄ Գեղարվեստի ակադեմիայի առաջին նախագահ (1947-1957 թթ.): ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս (1947 թ.): ԽՍՀՄ ժողովրդական նկարիչ (1943 թ.): Ստալինյան մրցանակի քառակի դափնեկիր (1941, 1943, 1946, 1949 թթ.): ԽՄԿԿ անդամ (1950 թ.):

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նադեժդա Գիլյարովսկայայի դիմանկարը, 1912

Ալեքսանդր Գերասիմովը ծնվել է 1881 թվականի հուլիսի 19 (31)-ին Կոզլովոյում (ներկայումս Միչուրինսկ, Տամբովի մարզ) առևտրականի ընտանիքում: 1903-1915 թվականներին սովորել է Մոսկվայի գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարանում` Կ. Կոնստանտին Կորովինի, Աբրամ Արխիպովի և Վալենտին Սերովի մոտ: 1915 թվականին զորակոչվել է բանակ և մինչև 1917 թվականը գտնվել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի ռազմաճակատներում: Որպես ապաշարային զինվոր` ծառայել է հարավային (գալիցինյան) ռազմաճակատում սանիտարական գնացքում: Զորացրվելուց հետո 1918-1925 թվականներին ապրել և աշխատել է Կոզլովում: 1925 թվականին փոխադրվել է Մոսկվա, ընդունվել է ՀՌՆԱ, դասավանդել է 1905 թվականի հիշատակի ուսումնարանում: 1934 թվականի ամռանը երեք ամսով ստեղծագործական գործուղման է մեկնել Գերմանիա, Ֆրանսիա, Իտալիա և Թուրքիա: 1939-1954 թվականներին եղել է ԽՍՀՄ նկարիչների միության կազմկոմիտեի նախագահը: 1943 թվականին իր անձնական խնայողությունները 50 000 ռուբլու չափով փոխանցել է պաշտպանության ֆոնդին: Եղել է 1943 թվականի հուլիսի 26-ին հիմնադրված «ԽՍՀՄ Ժողովրդական նկարիչ» պատվավոր կոչման առաջին ասպետներից մեկը, նկարիչ Բորիս Իոգանսոնի, ճարտարապետ Սերգեյ Մերկուրովի և Վերա Մուխինայի հետ մեկտեղ: 1947 թվականից ԽՍՀՄ Գեղարվեստի ակադեմիայի իսկական անդամ, 1947-1957 թվականներին` առաջին նախագահ: 1951 թվականին դարձել է արվեստագիտության դոկտոր: 1930-1950-ական թվականների խոշորագույն խորհրդային նկարիչներից մեկն է եղել: Երիտասարդ տարիներին տարվելով իմպրեսիոնիզմով` 1920-ական թվականներից սկսում է նկարել սոցիալիստական ռեալիզմի ժանրով: Գերասիմովի կտավները աչքի են ընկնում վառ և հագեցած գույներով և հաճախ նվիրված են խորհրդային և կուսակցական պատմությանը: Եղել է Իոսիֆ Ստալինի սիրելի նկարիչը: Նրա դիմանկարները Գերասիմովի աշխատանքներն են և առաջնորդի կենդանության օրոք համարվում էին վավերական: Ընկերակցել է Կլիմենտ Վորոշիլովին, որը հյուր էր լինում Գերասիմովին Միչուրինսկում: Գերասիմովը նկարել է Վորոշիլովի բազմաթիվ դիմանկարներ:

Եղել է նաև գրքերի պատկերազարդող (Ն. Վ. Գոգոլի «Տարաս Բուլբա»). 1949 թվականի մայիսին «Օգոնյոկ» ամսագիրը տպագրել է արևմտյան խոշորագույն մոդեռնիստների կտավների և քանդակների նկարներ, այդ թվում Սալվադոր Դալիի, Գեղարվեստի ակադեմիայի նախագահ Ալեքսանդր Գերասիմովի մեկնաբանություններով: Վերջինս տեղեկացնում էր, որ առաջատար բուրժուական գեղանկարիչների կտավներում արտացոլված են «մարտնչող իմպերիալիզմի գաղափարները, նրա ռասայական ատելությամբ, համաշխարհային տիրապետության ծարավով, կոսմոպոլիտիզմով, կենդանաբանական մարդատյացությամբ, մշակույթի, գիտության և չկեղծված ռեալիստական արվեստի ժխտմամբ»:

Նիկիտա Խրուշչովի իշխանության տարիներին Գերասիմովն աստիճանաբար զրկվեց բոլոր պաշտոններից, իսկ նկարչի կտավները դուրս մղվեցին թանգարանային ցուցադրություններից[7]:

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալեքսանդր Գերասիմովը մահացել է 1963 թվականի հուլիսի 23-ին: Թաղված է Մոսկվայի Նովոդևիչյան գերեզմանատանը (հատված № 8):

Պարգևներ, մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • ՌՍՖՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1936 թ.)
  • ԽՍՀՄ ժողովրդական նկարիչ (1943 թ.)
  • Առաջին աստիճանի Ստալինյան մրցանակ (1941 թ.) «Ի. Վ. Ստալինը և Կ. Ե. Վորոշիլովը Կրեմլում» կտավի համար
  • Առաջին աստիճանի Ստալինյան մրցանակ (1943 թ.) «Հիմն Հոկտեմբերին» կտավի համար, 100 000 ռուբլի փոխանցվել է «Իվան Միչուրին» տանկի պատրաստմանը
  • Առաջին աստիճանի Ստալինյան մրցանակ (1946 թ.)` չորս լավագույն խորհրդային նկարիչների` Ի. Ն. Պավլովի, Վ. Ն. Բակշեևի, Վ. Կ. Բյալինիցկի -Բիրուլի, Վ. Ն. Մեշկովի խմբակային դիմանկարի համար
  • Երկրորդ աստիճանի Ստալինյան մրցանակ (1949 թ.) ` «Ի. Վ. Ստալինը Ա. Ա. Ժդանովի դագաղի մոտ» կտավի համար
  • Լենինի շքանշան
  • Կարմիր Դրոշի շքանշան (1961 թ.)
  • Մեդալներ

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Лобанов В. М. А. М. Герасимов. - М.; Л.: Искусство, 1943. - 112 с. - 3000 экз.
  • Герасимов А. М. Жизнь художника. - М.: Изд-во Акад. художеств СССР, 1963. - 230 с. - 16 300 экз.
  • Сокольников М. П. А. М. Герасимов. Жизнь и творчество. - М.: Искусство, 1954. - 239 с. - 10 000 экз.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Munzinger Archiv (գերմ.) — 1913.
  2. ↑ 2,0 2,1 Энциклопедия Брокгауз (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Grove Art Online, Grove Dictionary of Art Online / J. Turner — OUP, 1998.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Герасимов Александр Михайлович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Alexander Michailovich Gerasimov
  6. ↑ Александр Михайлович Герасимов / ред. В. П. Кузнецова. — М.: Советский художник, 1958. — С. 14, [4] с.. — ил., репродукции с.
  7. ↑ «Веласкес при вожде: В Москве открылась выставка любимого художника Сталина. Репортаж Ильи Азара — Meduza» (ru-RU)։ Meduza։ Վերցված է 2016-02-18 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ալեքսանդր_Գերասիմով_(նկարիչ)&oldid=7451585» էջից