Ալբերտ Սաքսոնացի

Ալբերտ Սաքսոնացի; գերմ.՝ Albert von Rickmersdorf
Ծնվել է	1316
Ծննդավայր	Bahrdorf, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն
Մահացել է	հուլիսի 8, 1390
Մահվան վայր	Halberstadt, Prince-Bishopric of Halberstadt, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն
Կրոն	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Կրթություն	Պրահայի Կարլի համալսարան և Փարիզի համալսարան (1351)
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս, փիլիսոփա, համալսարանի դասախոս, կաթոլիկ քահանա և կաթոլիկ եպիսկոպոս
Աշխատատու	Վիեննայի համալսարան և Փարիզի համալսարան
Զբաղեցրած պաշտոններ	Roman Catholic Bishop of Halberstadt? և ռեկտոր

Ալբերտ Սաքսոնացի (Albertus de Saxonia, 1316^[2], Bahrdorf, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն - հուլիսի 8, 1390^[2], Halberstadt, Prince-Bishopric of Halberstadt, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն^[3]), միջնադարյան փիլիսոփա, մաթեմատիկոս, մեխանիկ և բնագետ։

Կենսագրություն

Ալբերտ Սաքսոնացի, ծննդյան անունը՝ Ալբրեխտ Ռիկե, ֆերմեր Բերնհարդ Ռիկեի որդին էր։ Սովորել է Պրահայում և Փարիզում։ Աշակերտել է Ժան Բուրիդանին^[6]։

1351-1362 թվականներին պրոֆեսոր Ալբերտ Սակսոնսկին դասավանդել է Փարիզի համալսարանում, 1353 թվականին եղել է Սորբոնի համալսարանի ռեկտոր։ Այնուհետև հրավիրվել է Ավինյոն՝ Հռոմի Պապ Ուրբան V-ի կողմից։ Մասնակցել է Վիեննայի համալսարանի հիմնադրմանը, 1365 թվականին դարձել նրա առաջին ռեկտորը։ 1366 թվականից մինչև կյանքի վերջը եղել է Հալբերշտադտի եպիսկոպոս։ 1367 թվականինմ մասնակցել է Դինկլերի ճակատամարտին, Բրաունշվեյգ-Լյունեբուրգի դուքս Մագնուս II-ի պայքարին՝ ընդդեմ Հիլդեսհայմի եպիսկոպոս Գերհարդ Բերգի և գերեվարվել։ Թաղված է Հալբերշտադտի պանթեոնում։

Գիտական հետաքրքրություններ

Ալբերտ Սաքսոնացուն են պատկանում «Հարցեր Արիստոտելի չորս գրքերին երկնքի և աշխարհի մասին», որում ձևակերպվել են վեց փաստարկ՝ հօգուտ երկրի շարժման։ Ահա դրանցից ամենահայտնին.

Ոմանք կարծում էին, որ երկիրը տապակայի է նման, իսկ արևը ՝ խարույկի ։ Բայց, ինչպես խարույկը չէ, որ շարժվում է տապակայի շուրջը, այլ տապական է շրջվում շամփուրի վրա, այնպես էլ ասում են, որ արևը չէ, որ շարժվում է երկրի շուրջը, այլ, ավելի շուտ երկիրն է, որ շարժվում է Արեգակի շուրջը, որովհետև երկրին արև է պետք, այլ ոչ թե հակառակը։

Սակայն, ի վերջո, Ալբերտը խոսում է երկրի անշարժության արիստոտելյան ուսմունքի օգտին։

Քննարկելով իմպետուսի տեսությունը^[7], որը մշակվել է իր ուսուցիչ Ժան Բուրիդան մեխանիկային նվիրված աշխատություններում, Ալբերտը բերում է հետևյալ օրինակը, որը հետագայում բերեց Գալիլեո Գալիլեյը իր " Երկխոսություն աշխարհի երկու գլխավոր համակարգերի վերաբերյալ" գրքում։

Ալբերտը փորձել է պարզել նաև, թե ինչպես է մարմնի արագությունը աճում հավասարաչափ արագացող շարժման ժամանակ, սակայն նա երբեք վերջնական համաձայնության չի եկել այդ ժամանակաշրջանում շրջանառվող տեսությունների հետ։

Գրականություն

Վ. Պ Գայդենկո, Գ.Ա. Սմիրնով, գիրք, Արևմտաեվրոպական գիտությունը միջնադարում. շարժման ընդհանուր սկզբունքներ և ուսմունք,Գիտություն, 1989. — 352 էջ։
Ա. Տ. Գրիգորյան, Վ.Պ. Զուբով, գիրք, մեխանիկայի հիմնական հասկացությունների զարգացման ակնարկներ, ԽՍՀՄ ԳԱ հրատարակչություն, 1962 թվական, էջ 274

Արտաքին հղումներ

P. Duhem, Albert of Saxony (The original catholic encyclopedia)

↑ Record #34144814495721288143, Record #69161935483139672031, Record #294854271, Record #7218168049006238410008 // Միջազգային նույնականացման վիրտուալ նիշք(բազմ․) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118878646 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ Catholic-Hierarchy.org — USA: 1990.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Stanford Encyclopedia of Philosophy — Stanford University, Center for the Study of Language & Information, 1995. — ISSN 1095-5054
↑ Marshall Clagett, The Science of Mechanics in the Middle Ages, Madison. 1959, p. 522.
↑ Michael McCloskey: Impetustheorie und Intuition in der Physik.. In: Spektrum der Wissenschaft: Newtons Universum, Heidelberg 1990, 3-89330-750-8, S.18

[_ce565c3c02f217ee-1] Record #34144814495721288143, Record #69161935483139672031, Record #294854271, Record #7218168049006238410008 // Միջազգային նույնականացման վիրտուալ նիշք(բազմ․) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.

[_31eda44233719c0d-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.

[_bac54169bdae993f-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118878646 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_d6952e10bfb64f5a-4] Catholic-Hierarchy.org — USA: 1990.

[_77994c71eea8589f-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Stanford Encyclopedia of Philosophy — Stanford University, Center for the Study of Language & Information, 1995. — ISSN 1095-5054

[Clagett_522-6] Marshall Clagett, The Science of Mechanics in the Middle Ages, Madison. 1959, p. 522.

[7] Michael McCloskey: Impetustheorie und Intuition in der Physik.. In: Spektrum der Wissenschaft: Newtons Universum, Heidelberg 1990, 3-89330-750-8, S.18

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]