Jump to content

Ալան Մաքրեյ Մուրհեդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ալան Մաքրեյ Մուրհեդ
Ծնվել էհուլիսի 22, 1910(1910-07-22)[1][2]
ԾննդավայրՄելբուռն, Ավստրալիա
Վախճանվել էսեպտեմբերի 29, 1983(1983-09-29)[1][2] (73 տարեկան)
Վախճանի վայրԼոնդոն, Միացյալ Թագավորություն
ԳերեզմանHampstead Cemetery
Մասնագիտությունռազմական թղթակից, լրագրող և գրող
Լեզուանգլերեն
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն և  Ավստրալիա
ԿրթությունՄելբուրնի համալսարան
Պարգևներ
Բրիտանական կայսրության շքանշանի կոմանդոր և Ավստրալիայի շքանշանի սպա[3]

Ալան Մաքրեյ Մուրհեդ (անգլ.՝ Alan McCrae Moorehead, հուլիսի 22, 1910(1910-07-22)[1][2], Մելբուռն, Ավստրալիա - սեպտեմբերի 29, 1983(1983-09-29)[1][2], Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն), ռազմական թղթակից և հանրաճանաչ պատմությունների հեղինակ, հատկապես հայտնի է իր երկու գրքերով՝ նվիրված 19-րդ դարի Նեղոսի ուսումնասիրությանը՝ «Սպիտակ Նեղոս» (1960) և «Կապույտ Նեղոս» (1962): Ծնված լինելով Ավստրալիայում՝ նա 1937 թվականից ապրել է Անգլիայում և Իտալիայում։

Կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալան Մուրհեդը ծնվել է Ավստրալիայի Մելբուռն քաղաքում։ Կրթություն է ստացել Սքոթջ քոլեջում, որից հետո ստացել է արվեստի բակալավրի աստիճան Մելբուռնի համալսարանում։ 1937 թվականին Մուրհեդը մեկնել է Անգլիա և դարձել հայտնի արտասահմանյան թղթակից London Daily Express թերթում։ Գրող, աշխարհաքաղաքացի, կենսագիր, էսսեիստ և լրագրող Մուրհեդը իր ժամանակի անգլերենով գրողներից ամենահաջողակներից էր։ Նա ամուսնացել է Լյուսի Միլների հետ, որը 1937 թվականին Daily Express-ում ղեկավարում էր կանանց էջը՝ զուրկ այն ժամանակի կանանց համար նախատեսված գրականության կեղծ հուզականությունից[4]։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում Մուրհեդը միջազգային հեղինակություն է ձեռք բերել՝ լուսաբանելով Մերձավոր Արևելքում, Ասիայում, Միջերկրածովյան տարածաշրջանում և Հյուսիսարևմտյան Եվրոպայում տեղի ունեցող արշավները[5]։

Նա երկու անգամ հիշատակվել է հրամանում և նշանակվել Բրիտանական կայսրության շքանշանի սպա։ Քննադատ Կլայվ Ջեյմսի խոսքով՝ «Մուրհեդը ներկա է եղել Հյուսիսային Աֆրիկայում, Իտալիայում և Նորմանդիայում տեղի ունեցած մարտերին ու համաժողովներին՝ մինչև պատերազմի ավարտը։ Նրա վիթխարի, բայց անգերազանցելի Աֆրիկյան եռերգությունը, որը մինչ օրս տպագրվում է, Մուրհեդի՝ որպես ռազմական թղթակցի, բացառիկ որակի լավագույն օրինակն է։ Նա կարողանում էր տեղական պատմությունը կապել գլոբալ իրադարձությունների հետ»[6]։ Ջեյմսը նաև նշել է. «Նրա նյութերը համաշխարհային հռչակ ունեին և մինչ օրս էլ մնացել են արժեքավոր։ Մարտի լուսաբանման հարցում շատ ավելի լավն էր, քան իր ընկեր Էռնեստ Հեմինգուեյը»[7]։

Մուրհեդի 1946 թվականին գրված Մոնտգոմերիի կենսագրությունը նույնպես բարձր գնահատականի է արժանացել. «Մուրհեդը հիանալի կարողացավ հասկանալ, որ Էյզենհաուերը Մոնտգոմերիից ավելի բարձր էր թե՛ բնավորությամբ, թե՛ դատողությամբ»[8]։

1956 թվականին նրա «Գալլիպոլի» գիրքը, որը նվիրված էր Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Գալիպոլիի դաշնակիցների աղետալի արշավին, գրեթե աննախադեպ քննադատական գնահատականներ ստացավ (թեև այն ավելի ուշ քննադատվեց բրիտանացի Գալիպոլի պատմաբան Ռոբերտ Ռոդս Ջեյմսի կողմից՝ որպես «խոր թերություններով լի և գերագնահատված»)։ Անգլիայում գիրքը շահել է Sunday Times-ի հազար ֆունտի մրցանակը և ոսկե մեդալ։ Մուրհեդը նաև դարձել է Duff Cooper Memorial Award-ի առաջին դափնեկիրը։ Մրցանակի շնորհումը տեղի է ունեցել 1956 թվականի նոյեմբերի 28-ին, և այն հանձնել է սըր Ուինսթոն Չերչիլը[9]։

1966 թվականին Մուրհեդը կնոջ, կրտսեր որդու և դստեր՝ Քերոլայն Մուրհեդի հետ կատարել է ամենամյա առաջին այցը Ավստրալիա։ Այնտեղ նա ավարտել է հեռուստատեսային սցենար իր ձեռագրի՝ «Դարվինն ու Բիգլը» համար, սակայն, դժբախտաբար, մինչ գրքի հրատարակումը դժբախտություն է պատահել։ Նույն թվականի դեկտեմբերին, գլխացավերից տառապելով, նա գնացել է Լոնդոնի Վեստմինստեր հիվանդանոց, որպեսզի կատարի անգիոգրաֆիա (անոթագրություն), ինչը հանգեցրել է ծանր ինսուլտի[9]։

Այնուամենայնիվ, նրա կինը՝ Լյուսին, շարունակել է ամուսնու գրական գործունեությունը։ «Դարվինն ու Բիգլը» 1969 թվականին հրատարակվել է որպես պատկերազարդ գիրք։ 1972 թվականին նա հավաքել է ամուսնու ինքնակենսագրական էսսեները և հրատարակել դրանք «Ուշացած կրթություն» վերնագրով։ Մուրհեդը մահացել է Լոնդոնում 1983 թվականին և թաղված է Հեմփսթեդի գերեզմանատանը՝ Ֆորչուն Գրինում։

Ժառանգություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա մասնագիտական և անձնական նամակագրություննները, օրագրերը, ամսագրային և լրագրային էսսեները, մամուլի կտորները, գրքերի սերիալիզացիաները, ստեղծագործությունների մասին ակնարկները, նախնական նշումները, սևագրերն ու ուղղումները, ինչպես նաև նրա չհրատարակված գործերին առնչվող նյութերը պահպանվել են։

1960-ականներին երկու խոշոր ամերիկյան համալսարաններ առաջարկել են Մուրհեդին հանձնել իր անձնական գրերը, որպեսզի դրանք դառնան իրենց ժամանակակից գրողների հավաքածուների հիմնական մասը։ Սակայն 1971 թվականին Ալան և Լյուսի Մուրհեդները իրենք բերեցին այդ գրերը Ավստրալիա՝ դրանք անձամբ հանձնելու Ազգային գրադարանին[5]։

Մատենագիտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրքեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Mediterranean Front (Hamish Hamilton, 1941) & (US: McGraw, 1942); Առաջին համաշխարհային պատերազմի առաջին տարվա իրադարձությունների մասին օրագիր, երբ գեներալ Ուեյվելը գտնվում էր հրամանատարության ներքո՝ հիմնականում Հյուսիսային Աֆրիկայի արևմտյան անապատում։
  • A Year of Battle (Hamish Hamilton, 1943) & (US: Harper, 1943) as Don't Blame the Generals; Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի երկրորդ տարվա իրադարձությունների օրագիր, երբ գեներալ Քլոդ Օքինլեքը հրամանատար էր, հիմնականում Հյուսիսային Աֆրիկայի արևմտյան անապատում։
  • The End in Africa (Hamish Hamilton, 1943) & (US: Harper, 1943); Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի երրորդ տարվա իրադարձությունների օրագիր, երբ գեներալ Մոնտգոմերին հրամանատար էր, հիմնականում Հյուսիսային Աֆրիկայի արևմտյան անապատում։
  • African Trilogy (Hamish Hamilton) & (Harper, 1945); Վերը նշված երեք գրքերի՝ Mediterranean Front, A Year of Battle և The End in Africa, հավաքածուն։ Կրճատված տարբերակը՝ The Desert War (Hamish Hamilton, 1965), ԱՄՆ-ում հրատարակվել է որպես The March to Tunis: The North African War: 1940–1943 (Harper, 1967)։
  • Eclipse (Hamish Hamilton, 1946); Օրագրություն, որը սկսվում է Սիցիլիայի հյուսիսային ափից՝ 1943 թվականի սեպտեմբերին, մինչ դաշնակիցների առաջին քայլերը դեպի Իտալիայի մայրցամաքային մաս։ Այն ներառում է Սալերնոյի, Անցիոյի և Նորմանդիայի հարձակումները, ինչպես նաև նացիստական կայսրության վերջնական անկումը (կրճատված տարբերակ, 1967)։
  • Montgomery: A Biography (Hamish Hamilton, 1946). Գեներալ Մոնտգոմերիի կենսագրություն։
  • The Rage of the Vulture (Hamish Hamilton, 1948); Վեպ, որը զարգանում է 1947 թվականին Քաշմիրում՝ պակիստանցի ցեղերի ներխուժման ժամանակ։ Մուրհեդը լուսաբանել է այս իրադարձությունները Observer-ի համար։ Վեպի հիման վրա նկարահանվել է Thunder in the East ֆիլմը 1951 թվականին։
  • The Villa Diana (Hamish Hamilton, 1951); Պատմություն պատերազմից հետո Իտալիայում ճամփորդությունների մասին՝ նկարազարդված Օսբերտ Լանկաստերի կողմից։
  • The Traitors: The Double Life of Fuchs, Pontecorvo, and Nunn May (Hamish Hamilton, 1952); վերանայված տարբերակը՝ 1963 թվականին։
  • Rum Jungle (Hamish Hamilton, 1953);Անձնական ճամփորդություն Ավստրալիայի կենտրոնում և հյուսիսում՝ այդ տարածաշրջանների պատմությամբ, ներառյալ ուրանի հարուստ Rum Jungle-ը։
  • A Summer Night (Hamish Hamilton, 1954).
  • Winston Churchill in Trial and Triumph (US: Houghton Mifflin, 1955).
  • Gallipoli (Hamish Hamilton, 1956); նոր հրատարակություն 1967.
  • The Russian Revolution (Collins/Hamish Hamilton, 1958).
  • No Room in The Ark (Hamish Hamilton, 1959).
  • The White Nile (Hamish Hamilton, 1960); Նոր, նկարազարդ հրատարակություն՝ 1971 թվականին։ Կրճատ նկարազարդ տարբերակը՝ The Story of the White Nile (Harper & Row, 1967)։
  • Churchill: A Pictorial Biography (Viking, 1960); Churchill and his World: A Pictorial Biography (Thames & Hudson, 1965; վերանայված տարբերակ).
  • The Blue Nile (Hamish Hamilton, 1962); Նոր, նկարազարդ հրատարակություն՝ 1972 թվականին։ Կրճատ նկարազարդ տարբերակը The Story of the Blue Nile (Harper & Row, 1966).
  • Cooper's Creek (Hamish Hamilton, 1963); Ավստրալիան հատած Բըրքի և Ուիլսի արշավախմբի մասին։[10]
  • The Fatal Impact: An Account of the Invasion of the South Pacific, 1767–1840 (Hamish Hamilton, 1966); revised, illustrated edition, 1987.
  • Darwin and the Beagle (Hamish Hamilton, 1969).
  • A Late Education: Episodes in a Life (Hamish Hamilton, 1970); ինքնակենսագրություն, որը ներառում է նրա ընկերությունը Ալեքսանդր Քլիֆորդի հետ Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմի և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ[11]

Նյու Յորքում ներդրումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վերնագիր բաժին Ծավալ/մաս Ամսաթիվ Էջեր Թեմաներ
Illustrious Sir: If You Value Your Life ... Լրագրող Սիցիլիայում 25/50 Փետրվարի 4, 1950 36–47 The Sicilian bandit Salvatore Giuliano.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Babelio (ֆր.) — 2007.
  3. ↑ Australian honours system
  4. ↑ Eyewitness by Geoffrey Cox, p. 238
  5. ↑ 5,0 5,1 Alan Moorehead: A Rediscovery, National Library of Australia News, September 2005.
  6. ↑ Clive James, Cultural Amnesia, p.515
  7. ↑ Clive James, Cultural Amnesia, p. 518
  8. ↑ Clive James, Cultural Amnesia, p. 521
  9. ↑ 9,0 9,1 «"Alan Moorehead"». The Australian Media Hall of Fame. 2017 թ․ մայիսի 31. Վերցված է 2024 թ․ հունիսի 12-ին.
  10. ↑ Most of the bibliographic detail taken from a copy of Cooper's Creek, first published by Hamish Hamilton UK in 1963
  11. ↑ Confirmation can be found from a first edition of the book, published by Hamish Hamilton (London) in 1970

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ալան_Մաքրեյ_Մուրհեդ&oldid=10474709» էջից