Ազիզ Դերաման

Ազիզ Դերաման; մալայերեն՝ A. Aziz Deraman
Ծնվել է	հուլիսի 23, 1948 (75 տարեկան)
Ծննդավայր	Մալայզիա
Մասնագիտություն	գրող
Լեզու	մալայերեն
Քաղաքացիություն	Մալայզիա

Ա. Ազիզ Դերաման (մալայերեն՝ A. Aziz Deraman, հուլիսի 23, 1948(1948-07-23), Մալայզիա), մալայզացի հասարակական և մշակութային գործիչ, պոետ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1971 թվականին ավարտելով Մալայզիայի համալսարանը` ընդունվել է պետական ծառայության, որտեղ սովորական պաշտոնյայից դարձել է լեզվի և գրականության խորհրդի գլխավոր տնօրեն (1994-2004)։ Մասնավորապես, նա աշխատել է արտասահմանյան գործերի նախարարությունում (1971), մշակույթի նախարարությունում, երիտասարդության և սպորտի նախարարություններում (1971-1979, 1981-1989), Մալայզիայի գանձատանը (1979-1981), գյուղատնտեսության զարգացման նախարարությունում (1989-1991), ազգային միության և սոցիալական զարգացման նախարարությունում (1991-1993), կրթության նախարարությունում (1993-1994)։ 2007-2009 թվականներին եղել է Մալազիայի Հյուսիսային համալսարանի ասպիրանտ պրոֆեսոր։

Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բանաստեղծություններ սկսել է գրել, երբ ուսանող էր, թողարկել է բանաստեղծական 10 ժողովածու, որոնք պարգևատրվել են հայտնի մրցանակներով, այդ թվում` ՅՈՒՆԵՍԿՕ-յի մրցանակով (1983)։ Տպագրել է բազմաթիվ գրքեր և հարյուրավոր հոդվածներ մալազիական քաղաքակրթության և մշակույթի մասին^[1]։

Բանաստեղծի բանաստեղծություններում առկա են աշխարհաճանաչման հիացմունքը, հոգևոր որոնումները և անգամ` ընկերների դավաճանություն։ Բանաստեղծությունների մեծամասնությունը իսլամական մոտիվներով է։ Նա երազել է, որ իր վերջին բառերը լինեն այն բառերը, որոնք կարտասանի յուրաքանչյուր մուսուլման` իսլամն ընդունելիս։ Սերը դեպի Աստված նաև սեր է դեպի այն մարդիկ, որոնք շրջապատում են նրան։ Օրինակ` ընտանիքը նրա համար մի ամբողջ սիրո և ուրախության աշխարհ է։ Պոետի առավելություններից է, որ նա կարողանում է կյանքին նայել հումորով և հեգնանքեվ^[2]։

Ազիզ Դերամանի բանաստեղծությունները շատ երաժշտական և զուգորդական են։ Նա, հետևելով հին մալազիական ավանդությունների, փորձում է իր պոեզիայի մեջ մտցնել հանգը` հազվագյուտ երևույթ մալազիական պոեզիայում, թեկուզ ավանդական ֆոլկլորը և էպոսը հենց հանգավորված է։ Շրջասացությունը՝ հնչյունների հետ խաղալը, բնորոշ է Ազիզի գրեթե յուրաքանչյուր բանաստեղծությանը։ Նրանցով հեշտությամբ երաժշտություն է կազմվում և հավանաբար դրա համար են կոմպոզիտորները անդրադարձ կատարում նրանց^[3]։

Պոետի բանստեղծությունները թարգմանած են մի քանի այլ լեզուներով։ 2003 թվականի ապրիլի 13-ին Կուալա Լումպուրի Գիտության և մշակույթի ռուսական կենտրոնում տեղի է ունեցել Ազիզ Դերամանի «Պոետի թափառումները» ռուսալեզու անթոլոգիայի շնորհանդեսը` Ռուսաստանի դեսպան Վլադիմիր Մորոզովի ներկայությամբ^[4]։

Հասարակական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազիզ Դերամանը մասնակցել է երկրի հասարակական կյանքին։ Նա ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հովանու ներքո գտնվող Ասիայի և Օվկիանիայի մշակութային կազմակերպությունների միջազգային խորհրդի փոխնախագահն էր (1988-2001), Բրունեյի, Ինդոնեզիայի և Մալայզիայի լեզվի խորհրդի նախագահ (1995-2004), Հարավարևելյան Ասիայի պետությունների գրականության խորհրդի նախագահ (Մաստրա) (1996-1998, 2002-2004), Մալայերեն լեզվի միջազգային խորհրդի մշտական նախագահ (1997-2004), Գապենի կոմիտեի անդամ (2004-2014)։ Ներկայումս նա Պասիր-Պուտիկի գրողների և մշակույթի գործիչների միության խորհրդական է (1970 թվականից), Մալզիայի Կելանտանի մալայզական քաղաքակրթության կազմակերպության նախագահ^[5]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՅՈՒՆԵՍԿՈ մրցանակ (1983)
Թագավորության պահապանի շքանշանի սպա Մալազիայի բարձրագույն կառավարիչից (1990)
Գահին նվիրվածության շքանշան (1997)
Ա. Պուշկինի 200 ամյակին նվիրված պուշկինյան ոսկե մեդալ (1999)
«Մինդանաոյի գահի ասպետ շքանշան» (1999)
«Գահին նվիրված ասպետ շքանշան» Կելանտանի սուլթանից (2001)
Մալազիայի գրական գլխավոր մրցանակ (2002/2003)
Կելանտանա գրական մրցանակ (2003)
Գապենի մշակութային գործչի մրցանակ (2011)
«Ուտուսան» խմբի գրական մրցանակ (2013)
«Ազգային լեզվի համար պայքարի մարտիկ» կոչում և մրցանակ (2016)[6]
Մալայզական աշխարհի գրականագետի մրցանակ 2018)

Կարծիքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա սիրում է իր հայրենիքը և հպարտանում է իր հայրենիքի գեղեցկությամբ, բայց միևնույն ժամանակ անհանգստանում է նրա համար, թե ինչպես են անխղճաբար վարվում բնության հետ նրանք, ովքեր ձգտում են միայն իրենց բարեկեցությանը։ «Որտե՞ղ են այդ հրաշալի լանդշաֆտները», «Դրանց փոխարեն մերկ բլուրներ են», «Անպտուղ չոր հող», գրել է նա։ Կտրված ծառի տաշեղների հետ, գրում է նա, այրվում են մեր սրտերը։ Մարդը որպես բնության մի մասնիկ, չի կարող ապրել առանց նրա։ Եվ պոետին վախեցնում է իր հեռապատկերի կործանումը։ Նույնիսկ գիշերը նա երազում չի դադարում մտածել դրա մասին, և արթնանում է մղձավանջից, թեթևությամբ հառաչում է, և հասկանում, որ սա միայն երազ էր։ Բայց ի՞նչ կլինի, եթե այդ երազը իրականություն դառնա։

- Վիկտոր Պոգադաև^[6]

Հրապարակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բանաստեղծությունների հավաքածու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Kau dan aku (Դու և ես). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1994 (2-е изд.: 2004).
Bahtera madani (Կյանքի տապան). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2001.
Gapura diri (Իմ հաղթակա կամարը). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2002.
Zaman baru (Նոր դարաշրջան). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2006.
Bicara Kasih (Զրույց սիրո մասին). — Kuala Lumpur: Karya Bestari, 2004.
Mahligai Kencana (Ոսկե ամրոց). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2009.
Suara Dari Cikini (Ձայնը Չիկինի փողոցից). — Kuala Lumpur: Penerbitan Minda, 2010.
Wak Long (Վակ Լոնգ). — Kuala Lumpur: Penerbitan Minda, 2010.
Suara Gunung Kehidupan (Ձայնը կյանքի սարից). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2014)
Gelora Nurani (Հոգու հուզմունք). — Kuala Lumpur: Institut Terjemahan dan Buku Malaysia, 2015.

Հրապարակախոսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Kebudayaan Islam di Malaysia (Իսլամական մշակույթը Մալայզիայում). — Kuala Lumpur: KKBS, 1986.
Tamadun Melayu (Մալայզական քաղաքակրթություն). Jilid 1. — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1989 (совместно с Ismail Hussein, Abd. Rahman Al-Ahmadi).
Permainan tradisi orang Melayu (Մալազացիների ազգային խաղեր). — Selangor: Fajar Bakti, 1994 (совместно с Wan Ramli Wan Mohamad).
Tamadun Melayu (Մալայզական քաղաքակրթություն). Jilid 3. — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1995 (совместно с Ismail Hussein, Abd. Rahman Al-Ahmadi).
Tamadun Melayu (Մալայզական քաղաքակրթություն). Jilid 4. — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1995 (совместно с Ismail Hussein, Abd. Rahman Al-Ahmadi).
Tamadun Melayu (Մալայզական քաղաքակրթություն). Jilid 5. — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1995 (совместно с Ismail Hussein, Abd. Rahman Al-Ahmadi).
Adat dan pantang larang orang Melayu (Մալզացիների ադաթներն ու արգելքները). — Selangor: Fajar Bakti, 1995 (совместно с Wan Ramli Wan Mohamad).
Perayaan orang Melayu (Մալայզացիների տոները). — Selangor: Fajar Bakti, 1995 (совместно с Wan Ramli Wan Mohamad).
Tamadun Islam di Malaysia (Իսլամական քաղաքակրթությունը). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2000 (совместно с Mohd Taib Osman).
Tamadun Melayu dan pembinaan bangsa Malaysia (Մալայզական քաղաքակրթություն և Մալայզիայի ազգային շինարարություն). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2000.
Bahasa Asas Pembinaan Tamadun Bangsa (Լեզուն` ազգային մշակույթի շինարարության հիմք). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2001.
Globalisasi dan peradaban di Malaysia (Գլոբալիզացիան և քաղաքակրթությանը Մալայզիայում). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2003 (совместно с Rohani Zainal Abidin).
Peradaban Melayu Timur Laut (Հյուսիս-արևելքի մալայզական քաղաքակրթությունը). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2003.
Pengantarabangsaan Bahasa Melayu (Միջազգայինի կարգավիճակ` մալայզերենին). — DBP-PLM: 2004.
Tamadun Melayu (Մալայզական քաղաքակրթություն). Jilid 6. — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2004.
Tamadun Melayu (Մալայզական քաղաքակրթություն). Jilid 7. — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2004
Masyarakat dan kebudayaan Malaysia (Մալայզիայի հասարակությունն ու մշակույթը). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2005.
Asas pemikiran kebudayaan Malaysia (Մշակութային մտածողության հիմքերը Մալայզիայում). — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2005.
Kebudayaan Kebangsaan: Isu dan Cabaran (Ազգային մշակույթ. խնդիրներ և մարտահրավերներ). — Kuala Lumpur: GAPENA, 2006.
Peradaban Melayu Timur Laut: memperkasakan warisan persuratan Melayu. — Kumpulan kertas kerja. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2010.
Nilai Bersama Dalam Amalan Budi Bahasa dan Nilai-Nilai Murni. — Kuala Lumpur: Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia, 2013.
Minda Dunia Melayu. — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2015.
Kelantan: Sejarah, Adat dan Warisan (Կելանտան։ Պատմություն, սովորույթներ և ժառանգություն). — Kota Bharu: MAIK, 2018.
Survival Melayu (Մալայզացիների վերապրումը). — Kota Bharu: PERADABAN, 2018.
Sosiobudaya Kelantan-Patani. — Kota Bharu: PERADABAN, 2018.
Kerelatifan Budaya: Catatan Pengalaman. — Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2018.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Aziz Deraman // Погадаев В. Малайский мир (Бруней, Индонезия, Малайзия, Сингапур). Лингвострановедческий словарь. — М.: «Восточная книга», 2012. — С. 69—70.
↑ Razali Che Mat. Suara Nurani Stranstviya Poeta // Dewan Sastera, Jun 2003, hlm. 78.
↑ «Четки старого человека — Журнальный зал». magazines.gorky.media. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
↑ Berita Jiwa, DBP, № 48, 2003.
↑ Gumpalan puitis Aziz Deraman // «Berita Harian», 9.4.2015
↑ Виктор Погадаев. Предисловие // А. Азиз Дераман. Странствия поэта. Стихи. / Перевод с малайского В. А. Погадаева при участии А. В. Погадаевой. Редактор-составитель Н. М. Смурова. Художник Наим Хаджи Ахмат. — М.: Гуманитарий, 2002. — С. 8.

[1] Aziz Deraman // Погадаев В. Малайский мир (Бруней, Индонезия, Малайзия, Сингапур). Лингвострановедческий словарь. — М.: «Восточная книга», 2012. — С. 69—70.

[2] Razali Che Mat. Suara Nurani Stranstviya Poeta // Dewan Sastera, Jun 2003, hlm. 78.

[3] «Четки старого человека — Журнальный зал». magazines.gorky.media. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.

[4] Berita Jiwa, DBP, № 48, 2003.

[5] Gumpalan puitis Aziz Deraman // «Berita Harian», 9.4.2015

[6] Виктор Погадаев. Предисловие // А. Азиз Дераман. Странствия поэта. Стихи. / Перевод с малайского В. А. Погадаева при участии А. В. Погадаевой. Редактор-составитель Н. М. Смурова. Художник Наим Хаджи Ахмат. — М.: Гуманитарий, 2002. — С. 8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]