Ադրբեջանի արդարադատության նախարարություն
| Ադրբեջանի արդարադատության նախարարություն ադրբ.՝ Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | արդարադատության նախարարություն |
| Երկիր |  Ադրբեջան |
| Հապավում | ԱՀ արդարադատության նախարարություն |
| Ստեղծման թվական | մայիսի 28, 1991 |
| Շտաբակայան | Բաքու, Ադրբեջան |
| Կայք | justice.gov.az |
Ադրբեջանի արդարադատության նախարարություն, Ադրբեջանի արդարադատության ոլորտում գործադիր մարմինը։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ԱԴՀ-ի ժամանակաշրջան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1918 թվականին Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության ստեղծումից ի վեր երիտասարդ հանրապետությունը, հաշվի առնելով երկրում, ինչպես նաև ողջ նախկին Ռուսական կայսրությունում տիրող քաոսը, խիստ կարիք ուներ վերականգնելու արդարադատության ավերված կառույցները, դատաքննության և հետաքննության ոլորտները: 1918 թվականի նոյեմբերի 22-ին Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության խորհրդարանի նիստում ընդունվել է դրույթ արդարադատության նախարարության մասին։
Ադրբեջանի արդարադատության առաջին նախարարը եղել է «Մուսավաթ» կուսակցության անդամ Խալիլ-բեկ Խասմամեդովը, որը նախկինում աշխատել է որպես դատախազի օգնական։ Մինչ այդ նաև եղել է Ռուսական կայսրության Պետդումայի պատգամավոր Ելիզավետպոլի նահանգից։
Ադրբեջանական ԽՍՀ ժամանակաշրջան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Խորհրդային իշխանության հաստատումից հետո՝ 1920 թվականի ապրիլի 28-ին, Ադրբեջանի Հեղկոմի որոշմամբ վերացվել է ԱԴՀ արդարադատության նախարարությունը։ Փոխարենը ստեղծվել է Աշխատանքի և արդարադատության ժողովրդական կոմիսարիատը։
1930 թվականին Կոմիսարիատը լուծարվեց։ Նրա բոլոր լիազորությունները փոխանցվել են Ադրբեջանական ԽՍՀ Գերագույն դատարանին, Կենտրոնական գործադիր կոմիտեին, դատախազությանը և այլ մարմիններին։
1933 թվականին վերակազմավորվել է Արդարադատության ժողովրդական կոմիսարիատը։ Նրա լիազորությունները ներառում էին օրինագծեր պատրաստելը, օրենքների մեկնաբանումը, դատավորների վերապատրաստումը, բնակչությանը իրավական օգնություն ցուցաբերելը և քրեակատարողական համակարգի կառավարումը:
1937 թվականին հաստատվել է Արդարադատության ժողովրդական կոմիսարիատի մասին նոր կանոնակարգ։ Արդյունքում նրա լիազորությունները զգալիորեն սահմանափակվեցին։
1959 թվականի դեկտեմբերի 7-ին արդարադատության նախարարությունը կրկին վերացվել է։ Դատական իշխանության կառավարումը կրկին փոխանցվել է Գերագույն դատարանին[1]։
Ադրբեջանական ԽՍՀ Արդարադատության նախարարության երկրորդ ծննդյան օրը համարվում է 1970 թվականի հոկտեմբերի 27-ը՝ հանրապետությունում Հեյդար Ալիևի իշխանության գալով։
Ժամանակակից ժամանակաշրջան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2000 թվականի նոյեմբերի 11-ի որոշմամբ Արդարադատության նախարարության առաջին կանոնակարգի հաստատման օրը (նոյեմբերի 22-ը) հայտարարվել է դատական աշխատողների մասնագիտական օր։
ԱՀ Նախագահի 2009 թվականի փետրվարի 6-ի հրամանով հաստատվել է Ադրբեջանի դատարանների զարգացման 2009-2013 թվականների պետական ծրագիրը։
Կառուցվածք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Արդարադատության նախարարությունը ղեկավարում է նախարարը՝ երեք տեղակալներով, ինչպես նաև քրեակատարողական ծառայության պետը։
Արդարադատության նախարարության ապարատը ներառում է՝
- Կազմակերպման և վերահսկողության գլխավոր տնօրինություն
- Օրենսդրական հարցերի գլխավոր տնօրինություն
- Գրանցման և նոտարական գրասենյակի գլխավոր վարչություն
- Հարկադիր կատարման գլխավոր վարչություն
- Քաղաքապետարանների հետ աշխատանքի կենտրոն
- Պրոբացիոն ծառայություն
- Միջազգային համագործակցության վարչություն
- Մարդու իրավունքների և հանրային կապերի գրասենյակ
- Քննչական վարչություն
- Մարդկային ռեսուրսների բաժին
- պատիժների կատարման վերահսկողության տեսչություն
- Քարտուղարություն
- Ֆինանսների և աջակցության վարչություն
Տեղեկատվական և հաղորդակցական տեխնոլոգիաների տնօրինություն Նախարարության իրավաբանական մարմիններն են՝
- Բանտային ծառայություն
- Արդարադատության ակադեմիա
- Դատաբժշկական գիտական կենտրոն
- Գլխավոր բժշկական տնօրինություն
- ԱՀ բնակչության պետական ռեգիստրի ծառայություն
- Տարածաշրջանային, տեղական և այլ կազմակերպություններ
Գործառույթներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Մասնակցում է արդարադատության ոլորտում միասնական պետական քաղաքականության ձևավորմանը և ապահովում այդ քաղաքականության իրականացումը
- Ապահովում է դատական համակարգի զարգացումը
- Իրականացնում է իրավապահ մարմինների գործունեություն
- Նախապատրաստում է օրենսդրական ակտերի նախագծեր, իրականացնում է նորմատիվ իրավական ակտերի իրավական փորձաքննություն և պետական գրանցում
- Իրականացնում է նոտարական գործունեություն
- Իրականացնում է ոչ առևտրային իրավաբանական անձանց, օտարերկրյա ոչ առևտրային իրավաբանական անձանց ներկայացուցչությունների և մասնաճյուղերի պետական գրանցում
- Իրականացնում է ԱՀ բնակչության պետական ռեգիստրը
- Օրենքով սահմանված կարգով աջակցություն է ցուցաբերում դատարանների, քրեակատարողական հիմնարկների և քաղաքապետարանների գործունեությանը
- Իրականացնում է գիտական հետազոտություն իրավագիտության բնագավառում
- Ապահովում է Ադրբեջանի Հանրապետության ստանձնած պարտավորությունների կատարումը, որոնք կարգավորվում են ԱՀ միջազգային պայմանագրերով
- Գործում է օրենքով սահմանված այլ ոլորտներում
Նախարարներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ալիսա Օրուջով (1991 թվականի փետրվարի 5 - 1992 թվականի ապրիլի 7)
- Իլյաս Իսմայիլով (1992 թվականի ապրիլի 8 - 1995 թվականի հունվարի 13)
- Սուդաբա Հասանովա (1998 թվականի հունվարի 10 - 2000 թվականի ապրիլի 18)
- Ֆիքրեթ Մամեդով (2000 թվականի ապրիլի 19 - 2024 թվականի փետրվարի 14)[2][3]
- Ազեր Ջաֆարով (2024 թվականի փետրվարի 16 - 2024 թվականի փետրվարի 27)[4]
- Ֆարիդ Ահմադով (2024 թվականի փետրվարի 27-ից)[5]
Գործունեություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նախարարությունը ստեղծել է e-qanun.az կայքը, որում տեղադրված են Ադրբեջանում ընդունված կարգավորող և իրավական ակտերը։ 2023 թվականի դեկտեմբերի դրությամբ e-qanun.az-ի այցելուների թիվը հասել է 5 միլիոնի։
2023 թվականի դեկտեմբերի դրությամբ նախարարությունը տրամադրում է ավելի քան 30 տեսակի ծառայություններ թվային ձևաչափով[6]:
Նախարարությունը մշակել և ներդրել է «ƏN TEZ» սպասարկման հարթակը։ Ծառայությունը թույլ է տալիս տեսազանգով հեռակա կապ հաստատել նախարարության հետ, օգտվել առցանց նոտարական ծառայություններից, իրականացնել քաղաքացիական կացության ակտերի պետական գրանցում, դիմել դատարան և դատական որոշումների կատարման համար հարուցել կատարողական վարույթ[7]: Ծառայությունն իրականացվում է Կայուն և օպերատիվ սոցիալական ապահովության գործակալությունում, ASAN ծառայությունում և Հեյդար Ալիևի միջազգային օդանավակայանում[8][9]։
2023 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2023 թվականին նախարարությունը փոփոխություններ է մտցրել շուրջ 1600 օրենսդրական ակտերում։ Իրականացվել է ավելի քան 3700 ակտերի իրավական փորձաքննություն։
Կատարվել է 5,1 մլն նոտարական ակտ։ Գրանցվել է քաղաքացիական կացության 262 հազարից ավելի ակտ։
Բջջային նոտար հավելվածից օգտվողների թիվը կազմել է 900 հազար։
2023 թվականի նոյեմբերի 17-ին Բաքվի մերձակայքում գտնվող Չելիդագ գյուղում գործարկվել է քրեակատարողական համալիր[10]։
2024 թվական
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2024 թվականի հունվարի 16-ին շահագործման է հանձնվել Լենքորանի քրեակատարողական համալիրը[7]։
2024 թվականի ապրիլին ներդվել է «SİMA İmza» էլեկտրոնային թվային ստորագրությունը «Բջջային նոտար» հավելվածում[11]:
2024 թվականի հոկտեմբերին ներդրվել է էլեկտրոնային աճուրդով կատարողական թերթի կատարման հետ կապված պարտապանի գույքի վաճառքը[12]։
Միջազգային համագործակցություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Արդարադատության նախարարությունը համագործակցում է ՌԴ արդարադատության նախարարության հետ։ 2001 թվականի հոկտեմբերի 3-ին Մոսկվայում երկու նախարարությունների միջև ստորագրվել է համագործակցության համաձայնագիր։ Արդարադատության նախարարությունը համագործակցության պայմանագրեր ունի նաև ԱՊՀ երկրների, այդ թվում՝ Ուզբեկստանի, Ղազախստանի և Բելառուսի հետ։
Ադրբեջանի արդարադատության նախարարը նաև Հակակոռուպցիոն մարմինների միջազգային ասոցիացիայի գործադիր կոմիտեի փոխնախագահն է։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Об упразднении Министерства Юстиции Азербайджанской ССР Указ Президиума Верховного Совета Азербайджанской ССР от 7 декабря 1959 года
- ↑ «F. F. Məmmədovun Azərbaycan Respublikasının ədliyyə naziri təyin edilməsi haqqında». e-qanun.az (ադրբեջաներեն). 19.04.2000. Արխիվացված օրիգինալից 2024-02-24-ին. Վերցված է 2024-02-24-ին.
- ↑ «Кабинет министров Азербайджана подал в отставку после инаугурации избранного президента». TACC. Արխիվացված օրիգինալից 2024-02-24-ին. Վերցված է 2024-02-24-ին.
- ↑ «Распоряжение Президента Азербайджанской Республики О возложении на А.М.Джафарова временного исполнения должности министра юстиции Азербайджанской Республики » Официальный сайт президента Азербайджанской Республики». president.az (ռուսերեն). Վերցված է 2024-02-24-ին.
- ↑ «Распоряжение Президента Азербайджанской Республики О назначении Ф.Т.Ахмедова министром юстиции Азербайджанской Республики » Официальный сайт президента Азербайджанской Республики». president.az (ռուսերեն). Վերցված է 2024-02-28-ին.
- ↑ «В Баку проходит общественная презентация на тему «Цифровизация деятельности Центра судебной экспертизы Министерства юстиции»». Azertag (ռուսերեն). 26.12.2023. Արխիվացված օրիգինալից 2023-12-26-ին. Վերցված է 2023-12-27-ին.
- ↑ 7,0 7,1 «Ильхам Алиев ознакомился с условиями, созданными в построенном в Лянкяране современном пенитенциарном комплексе » Официальный сайт президента Азербайджанской Республики». president.az (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024-01-23-ին. Վերցված է 2024-01-23-ին.
- ↑ «Служба ƏN TEZ начала работу в Международном аэропорту Гейдар Алиев - ФОТО». 1news.az (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024-01-23-ին. Վերցված է 2024-01-23-ին.
- ↑ «В Центре DOST впервые запущена услуга «Экстренный электронный вызов» в Министерство юстиции». Azertag (ռուսերեն). 10.06.2023. Արխիվացված օրիգինալից 2023-10-01-ին. Վերցված է 2024-01-23-ին.
- ↑ «В поселке Умбаки сдан в эксплуатацию пенитенциарный комплекс». Azertag (ռուսերեն). 17.11.2023. Արխիվացված օրիգինալից 2023-12-09-ին. Վերցված է 2024-01-23-ին.
- ↑ «Электронная подпись SİMA İmza интегрирована в приложение Министерства юстиции». Azertag (ռուսերեն). 09.04.2024. Արխիվացված օրիգինալից 2024-04-09-ին. Վերցված է 2024-04-20-ին.
- ↑ «Новый порядок продажи имущества должников в Азербайджане». Day.Az (ռուսերեն). 2024-10-25. Վերցված է 2024-10-26-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ադրբեջանի արդարադատության նախարարության պաշտոնական կայքը
- Արդարադատության նախարարություն
- Արդարադատության նախարարության կանոնակարգ
- Արդարադատության նախարարություն։ Այս տարի e-ganun.az միասնական էլեկտրոնային ռեսուրսին հարցումների թիվն աճել է 50 տոկոսով
| ||||||
