Նոդար Դումբաձե

Նոդար Դումբաձե; վրաց.՝ ნოდარ დუმბაძე
Ծնվել է	հուլիսի 14, 1928
Ծննդավայր	Թիֆլիս, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել է	սեպտեմբերի 4, 1984 (56 տարեկան)
Վախճանի վայր	Թբիլիսի, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Մթածմինդա
Մասնագիտություն	արձակագիր, բանաստեղծ, սցենարիստ, հրապարակախոս, քաղաքական գործիչ և գրող
Լեզու	վրացերեն
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Կրթություն	Թբիլիսիի պետական համալսարան (1950)
Ժանրեր	վիպակ, վեպ, Սցենար, պատմվածք և բանաստեղծություն
Ուշագրավ աշխատանքներ	Ես, Ես կարող եմ տեսնել արևը, Don’t Be Afraid, Mother?, Արևոտ գիշերը, The White Banners?, The Law of Eternity?, Kukaracha? և Hellados?
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Պարգևներ	; Շոթա Ռուսթավելու անվան պետական մրցանակ և Ոսկե հորթ
	Նոդար Դումբաձե Վիքիքաղվածքում
	Nodar Dumbadze Վիքիպահեստում

Նոդար Դումբաձե (վրաց.՝ ნოდარ დუმბაძე, հուլիսի 14, 1928(1928-07-14)^[1], Թիֆլիս, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1] - սեպտեմբերի 4, 1984(1984-09-04)^[2], Թբիլիսի, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), վրացի արձակագիր։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1937 թվականից ապրել է Գուրիայում, որտեղ աշխատավոր, պարզ մարդկանց մեջ նահապետական խղճի սրտագին մթնոլորտում հասակ է առել որպես ուժեղ մի մարդ, որին Աստված տվել է զգայուն սիրտ, նուրբ տեսողություն և սիրելու կարողություն։ Մեծ արձագանք է գտել նրա «Սպիտակ դրոշներ» վեպը։ Դումբաձեն տարիների ընթացքում խորանում է հոգու գաղտնիքների մեջ, և երևան են գալիս «Ապերախտը», «Մի՛ արթնացրու», «Շունը», «Բազեն քաղաքում ի՞նչ է անում», «Արյունը»։ Այս երկերի մեջ թանձր երևում են վրաց ազգային կոլորիտն ու ոճը, կենցաղի ու հոգեբանության գծերը^[3]։

Ավարտել է Թբիլիսիի պետական համալսարանի տնտեսագիտության ֆակուլտետը։ Մի քանի տարի աշխատել է համալսարանում որպես լաբորանտ, միաժամանակ շարունակել է թղթակցել հանրապետության թերթերի ու ամսագրերի։ 1957 թվականից ամբողջովին անցել է գրական աշխատանքի, աշխատակցել «Ցիսկարի» («Այգաբաց»), «Նիանգի» («Կոկորդիլոս») ամսագրերին։ 1962—1965 թվականներին աշխատել է «Գրուզիա-ֆիլմ» կինոստուդիայի սցենարական բաժնում։ 1965 թվականին վերադարձել է «Նիանգի» ամսագրի խմբագրություն, մինչև 1973 թվականը աշխատել որպես այդ երգիծական պարբերականի խմբագիր։

Ընտրվել է ԽՍՀՄ 10-րդ և 11-րդ գումարումների Գերագույն խորհրդի Ազգությունների խորհրդի պատգամավոր^[4]^[5]։

Վախճանվել է 1984 թվականի սեպտեմբերի 14-ին, թաղվել իր իսկ նախաձեռնությամբ ստեղծված «Մզիուրի» զբոսայգում։ 2009 թվականին նրա աճյունը վերահուղարկավորվել է Մթածմինդայի պանթեոնում՝ Վրաստանի այլ նշանավոր անձանց շիրիմների կողքին^[6]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարգևատրվել է «Աշխատանքային կարմիր դրոշի» և «Պատվո նշան» շքանշաններով։ Եղել է Վրացական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր^[7]։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ես, տատիկը, Իլիկոն և Իլարիոնը» (მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი, 1960)
«Տեսնում եմ արևը» (მე ვხედავ მზეს, 1962)
«Արևոտ գիշեր» (მზიანი ღამე, 1967)
«Մի՛ վախենա, մայրի՛կ» (ნუ გეშინია, დედა!, 1971)
«Սպիտակ դրոշներ» (თეთრი ბაირაღები, 1973)
«Հավերժության օրենքը» (მარადისობის კანონი, 1978)

Կինոսցենարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1973 — «Բարի ճանապարհ» (ռեժիսոր՝ Լանա Ղողոբերիձե)
1973 — «Կանչ» (ռեժիսոր՝ Քարաման Մղելաձե)

Նոդար Դումբաձեի ստեղծագործությունների էկրանավորումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1963 — «Ես, տատիկը, Իլիկոն և Իլարիոնը» (ռեժիսոր՝ Թ. Աբուլաձե)
1965 — «Տեսնում եմ արևը»
1982 — «Կուկարարա» (ռեժիսորներ՝ Սիմեոն Դոլիձե և Քեթի Դոլիձե)
1982 — «Հավերժության օրենքը» (ռեժիսոր՝ Վալերիան Կվաչաձե)
1989 — Աստված, ինչի՞ համար (Аствац инчи амар) (Боже, за что?) (ռեժիսոր՝ Ա. Հովհաննիսյան, Հայաստան, «Երևան» կինոստուդիա)
1990 — «Սպիտակ դրոշներ»
2013 — «Շունը» (ռեժիսոր՝ Անվար Սաֆաև)

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լենինյան մրցանակ (1980) — «Հավերժության օրենքը» վեպի համար (1978).
Լենինյան կոմերիտմիության մրցանակ (1966) — «Ես, տատիկը, Իլիկոն և Իլարիոնը» վեպի համար (1963).
Վրացական ԽՍՀ Շոթա Ռուսթավելու անվան պետական մրցանակ (1975).
Ալեքսանդր Ֆադեևի անվան մեդալ (1973) — «Մի՛ վախենա, մայրի՛կ» վեպի համար
«Լիտերատուրնայա գազետա» թերթի «12 աթոռ ակումբի» «Ոսկե հորթ» մրցանակ (1980).

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

(անգլերեն) Mikaberidze, Alexander (ed., 2007), Dumbadze, Nodar. Արխիվացված 2007-09-27 Wayback Machine Dictionary of Georgian National Biography. Retrieved on May 20, 2007.
(ռուս.) Ревишвили, Натиа (Revishvili, Natia) ДУМБАДЗЕ, НОДАР ВЛАДИМИРОВИЧ (Dumbadze, Nodar Vladimirovich). Entsiklopediya Krugosvet. Retrieved on May 20, 2007.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Думбадзе Нодар Владимирович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Find A Grave — 1996.
↑ Նոդար Դումբաձե, Հավերժության օրենքը, Սովետական գրող հրատարակչություն, Երևան, 1983, էջեր 262, էջ 5-9։
↑ Список депутатов Верховного Совета СССР 10 созыва
↑ «Список депутатов Верховного Совета СССР 11 созыва». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 8-ին.
↑ «Nodar Dumbadze's Remains to be Buried in Mtatsminda Pantheon – News Agency InterpressNews». interpressnews. 2009 թ․ սեպտեմբերի 14. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
↑ Հայ և վրաց ժամանակակից գրողների պատմվածքներ, Երևան, «Սովետական գրող», 1977, էջ 300։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նոդար Դումբաձեն bookmark.am֊ում
«Нодар Думбадзе. Воля, характер, мужество» (скрипт телесюжета) Արխիվացված 2019-05-08 Wayback Machine
«Нодар Думбадзе. Воля, характер, мужество» (видео)(չաշխատող հղում)
Кунов В. К. Энциклопедический словарь мудрости: "Мир человека в творчестве Нодара Думбадзе" Всемирной серии "Писатели-мыслители". 210 страниц, 117 тем, 232 статьи, 62 интересных отрывка. Киев, издательство "ВУС" - 2015.

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նոդար Դումբաձե» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նոդար Դումբաձե» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 460)։

[_ed060139fdee5c1a-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Думбадзе Нодар Владимирович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_63efb493affa40cb-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Find A Grave — 1996.

[3] Նոդար Դումբաձե, Հավերժության օրենքը, Սովետական գրող հրատարակչություն, Երևան, 1983, էջեր 262, էջ 5-9։

[4] Список депутатов Верховного Совета СССР 10 созыва

[5] «Список депутатов Верховного Совета СССР 11 созыва». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 8-ին.

[6] «Nodar Dumbadze's Remains to be Buried in Mtatsminda Pantheon – News Agency InterpressNews». interpressnews. 2009 թ․ սեպտեմբերի 14. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.

[7] Հայ և վրաց ժամանակակից գրողների պատմվածքներ, Երևան, «Սովետական գրող», 1977, էջ 300։

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]