Նելլի Զաքս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նելլի Զաքս
գերմ.՝ Nelly Sachs
Ծննդյան անունգերմ.՝ Leonie Sachs
Ծնվել էդեկտեմբերի 10, 1891(1891-12-10)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՇյոնեբերգ, Տեմպլսհոֆ Շյոնեբերգ, Բեռլին, Գերմանական կայսրություն
Վախճանվել էմայիսի 12, 1970(1970-05-12)[1][2][4][…] (78 տարեկան)
Վախճանի վայրHögalid Parish, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[2]
ԳերեզմանMosaic Cemetery, Northern Cemetery[5][6]
Մասնագիտությունբանաստեղծուհի, դրամատուրգ, թարգմանչուհի և գրող
Լեզուգերմաներեն
Քաղաքացիություն Գերմանիա և  Շվեդիա[2]
ԱնդամակցությունԼեզվի և պոեզիայի գերմանական ակադեմիա և Բավարիայի գեղարվեստի ակադեմիա
Պարգևներ
Изображение автографа
 Nelly Sachs Վիքիպահեստում

Նելլի Զաքս (գերմ.՝ Nelly Sachs, դեկտեմբերի 10, 1891(1891-12-10)[1][2][3][…], Շյոնեբերգ, Տեմպլսհոֆ Շյոնեբերգ, Բեռլին, Գերմանական կայսրություն - մայիսի 12, 1970(1970-05-12)[1][2][4][…], Högalid Parish, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[2]), գերմանացի բանաստեղծուհի, գրականության բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (Շմուել Յոսեֆ Ագնոնի հետ, 1966)։

Կենսագրություն և ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1891 թվականի դեկտեմբերի 10-ին հրեական ընտանիքում։ Վաղ շրջանում նրա գրած նեո-ռոմանտիկական ոգով բանաստեղծությունները, տիկնիկային թատրոնի համար նախատեսված պիեսները, հրատարակած լեգենդների և պատմվածքների ժողովածուն կանխորոշեցին իր ստեղծագործությունների զարգացման հետագա ուղին։ Միայն 1933 թվականից հետո նա սկսեց հետաքրքրվել քրիստոնեության և հուդայականության ընդհանուր արմատներով։

1940 թվականին արտագաղթել է Շվեդիա։ Նրա բանաստղծությունների առաջին ժողովածուն լույս է տեսել 1947 Արևելյան Բեռլինում՝ «Մահվան դարպասները» (In den Wohnungen des Todes) վերնագրով։ Այդ բանաստեղծություններում, ինչպես նաև «Էլի» (Eli, 1943) պիեսում ներկայացված բոլոր թեմաները հետագա զարգացում են ստացել «Աստղային խավարում» (Sternverdunkelung, 1949), «Եվ ոչ ոք չգիտի գալիքը» (Und niemand weiss weiter, 1957) և «Փախուստ և վերափոխում» (Flucht und Verwandlung, 1957) ժողովածուներում։

Նելլի Զաքսին նվիրված հուշատախտակ նրա մահվան վայրում Շյոնեբերգ

Մահացել է իր մտերիմ ընկերոջ՝ Պաուլ Ցելանի թաղման օրը։ Թաղված է Ստոկհոլմի հյուսիսում գտնվող Norra begravningsplatsen գերեզմանատանը։

Ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զաքսն ստացել է գրական բազմաթիվ մրցանակներ ու պարգևներ, 1966 թվականին արժանացել գրականության բնագավառի Նոբելյան մրցանակի (Շմուել Յոսեֆ Ագնոնի հետ)։

Գերմանիայում (Դորտմունդ) 1961 թվականից շնորհվում է Նելլի Զաքսի անվան գրական մրցանակ։ Ֆրանսիայում 1988 թվականից տրվում է Նելլի Զաքսի անվան մրցանակ թարգմանություննրի համար[10]։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Fritsch-Vivié G. Nelly Sachs: mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt, 1993

Ռուսերեն հրատարակություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Leonie (Nelly) Sachs (շվեդերեն) — 1917.
  3. ↑ 3,0 3,1 Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Discogs — 2000.
  5. ↑ Norra begravningsplatsen: Berömdapersoner på s
  6. ↑ https://books.google.ca/books?id=ENbZAAAAIAAJ&q=%22Nelly+Sachs%22+begravningsplatsen&dq=%22Nelly+Sachs%22+begravningsplatsen&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiv_sWgmNzWAhVj6YMKHfnlAYgQ6AEIKDAA
  7. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1966/sachs-facts.html
  8. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  9. ↑ https://www.friedenspreis-des-deutschen-buchhandels.de/alle-preistraeger-seit-1950/1960-1969/nelly-sachs
  10. ↑ Զաքսի անվան մրցանակ(չաշխատող հղում)
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեյքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Աննի Էռնո (2022) • Յուն Ֆոսե (2023)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նելլի Զաքս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նելլի_Զաքս&oldid=9751945» էջից