Միհայ Վյորյոշմարտի

Միհայ Վյորյոշմարտի; Vörösmarty Mihály
	; Միհայ Վյորյոշմարտիի դիմանկարրը, Հեղ․՝ Միկլոշ Բարաբաշ, 1836
Ծնվել է	դեկտեմբերի 1, 1800
Ծննդավայր	Կապոլնաշենեկ Ավստրո-Հունգարիա
Մահացել է	նոյեմբերի 19, 1855
Մահվան վայր	Բուդապեշտ Ավստրո-Հունգարիա
Գերեզման	Ֆիումեի փողոցի գերեզմանոց
Քաղաքացիություն	Հունգարիա
Ազգություն	հունգարացի
Մայրենի լեզու	հունգարերեն
Կրթություն	Բուդապեշտի համալսարան (1820)
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, դրամատուրգ, քննադատ
Ամուսին	Laura Csajághy?
Զբաղեցրած պաշտոններ	Հունգարիայի Ազգային ժողովի անդամ
Կուսակցություն	Radical party?
Անդամություն	Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա
Երեխաներ	Béla Vörösmarty? և Ilona Vörösmarty?
	Ստորագրություն;
	Mihály Vörösmarty Վիքիպահեստում

Միհայ Վյորյորշմարտի, (հունգ.՝ Vörösmarty Mihály, դեկտեմբերի 1, 1800(1800-12-01)^[2]^[3]^[4]^[…], Kápolnásnyék, Gárdony District, Ֆեյեր, Հունգարիայի թագավորություն - նոյեմբերի 19, 1855(1855-11-19)^[2]^[3]^[4]^[…], Պեշտ, Պեշտ, Հունգարիա^[5]), հունգար բանաստեղծ, դրամատուրգ, քննադատ։ Հունգարիայի ռոմանտիզմի ներկայացուցիչ։ Ավարտել է Բուդապեշտի համալսարանի փիլիսոփայական և իրավաբանական ֆակուլտետները։ 1825 թվականին հրատարակել է «Զալանի փախուստը» հայրենասիրական ռոմանտիկ պոեմը։ «Վտարանդիները» (1830) պիեսում մարմնավորել է բռնակալ թագավորի դեմ ապստամբելու օրինականության գաղափարը, «Չոնգոր և Տյունդե» (հրատարակված 1831) հեքիաթ պիեսում պատկերել կյանքի հաղթանակը մահվան նկատմամբ։ Վյորյոշմարտին բնորոշ է ժողովրդին կարեկցելը («Գեղեցկուհի Իլռնկան», 1832, բալլադ), ազատասիրության ոգին («Ցիլլեին և Հունյադին», հրատարակության 1844, պատմական դրամա, «Կոչ», բանաստեղծությունը և այլն)։ Վյորյոշմարտը ողջունել է 1848-1849 թվականների հեղափոխությունը Հունգարիայում, ընտրվել է հեղափոխական պառլամենտի դեպուտատ, իսկ 1849 թվականին դարձել է Հունգարիայի բարձրագույն վճռաբեկ դատարանի դատավոր։ Հեղափոխության պարտությունից հետո գրված բանաստեղծությունները («Նախաբան», 1851, «Ալևոր գնչուն», 1854) հավաստում են Վյորյոշմարտի հավատարմությունը ազգային-ազատագրական գաղափարներին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Béla P. Az 1848-1849. évi első népképviseleti országgyűlés történeti almanachja (հունգ.) / P. Béla — Budapest: Argumentum Kiadó, 1373. — P. 700. — 1367 p. — ISBN 963-00-9540-8
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Encyclopædia Britannica
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
↑ ^5,0 ^5,1 Вёрёшмарти Михай // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միհայ Վյորյոշմարտի» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 480)։

[_1a840c2dc0c837c6-1] Béla P. Az 1848-1849. évi első népképviseleti országgyűlés történeti almanachja (հունգ.) / P. Béla — Budapest: Argumentum Kiadó, 1373. — P. 700. — 1367 p. — ISBN 963-00-9540-8

[_318d55e0ca5d1df6-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_ef984aaae4941c1b-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Encyclopædia Britannica

[_734b0fc82d7734a6-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Internet Speculative Fiction Database — 1995.

[_a5bca9395e27c058-5] 5,0 ^5,1 Вёрёшмарти Михай // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]