Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկա
Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկա լեհ.՝ Maria Pawlikowska-Jasnorzewska | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 24, 1891[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Կրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա |
| Վախճանվել է | հուլիսի 9, 1945[1][2][3][…] (53 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Մանչեսթեր, Մեծ Մանչեսթեր, Միացյալ Թագավորություն[4] |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծուհի, դրամատուրգ և գրող |
| Քաղաքացիություն |  Ցիսլեյտանիա և .svg){kind=small} Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն |
| Կրթություն | Կրակովի գեղարվեստի ակադեմիա |
| Ստեղծագործական շրջան | 1922-1941 |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Baba-Dziwo? |
| Պարգևներ |  և  |
 Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Վիքիպահեստում | |
Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկա (լեհ.՝ Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, նոյեմբերի 24, 1891[1][2][3][…], Կրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա - հուլիսի 9, 1945[1][2][3][…], Մանչեսթեր, Մեծ Մանչեսթեր, Միացյալ Թագավորություն[4]), լեհ բանաստեղծուհի։ Հայտնի է որպես լեհական Սապփո և Լեհաստանի միջպատերազմական ժամանակաշրջանի քնարական պոեզիայի թագուհի[5]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկան ծնվել է 1983 թվականի նոյեմբերի 24-ին Կրակովում։ Նկարիչ Վոյցեխ Կոսակի դուստրն է։ Սովորել է Կրակովի Գեղարվեստի ակադեմիայում։ Երիտասարդության տարիներին զբաղվել է ինչպես գրականությամբ, այնպես էլ նկարչությամբ։ Վլադիսլավ Բզովսկու հետ ամուսնալուծությունից հետո ամուսնանում է Յան Պավլիկովսկու հետ։ Սակայն երկրորդ ամուսնությունը նույնպես երկար չի տևում։
Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկան՝ որպես դրամատուրգ, իր կարիերան սկսել է 1924 թվականին. նրա առաջին դրամատիկական ստեղծագործությունը՝ Szofer Archibald, հրատարակվել է Վարշավայում։ Մինչ 1939 թվականը նա գրել էր 15 դրամա։
1939 թվականին՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի նախօրեին, իր երրորդ ամուսնու՝ Ստեֆան Յասնոժևսկի հետ մեկնում է Ֆրանսիա, իսկ 1940 թվականի հունիսին՝ Անգլիա։ Այնտեղ նա հրատարակում է հայրենասիրական բանաստեղծությունների «Վարդն ու այրվող անտառները» (1940), «Զոհ աղավնին» (1941) ժողովածուները։
1944 թվականին նրա մոտ ախտորոշվում է քաղցկեղ։ Մահացել է 1945 թվականի հուլիսի 9-ին Մանչեսթերում։ Թաղված է Մանչեսթերի Հարավային գերեզմանատանը։
Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քնարերգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Niebieskie migdały, Kraków 1922
- Różowa magia. Poezje, Kraków 1924 – z ilustracjami autorki
- Pocałunki, Warszawa 1926
- dancing. karnet balowy, Warszawa 1927
- Wachlarz. Zbiór poezyj dawnych i nowych, Warszawa 1927
- Cisza leśna, Warszawa 1928
- Paryż, Warszawa 1929
- Profil białej damy, Warszawa 1930
- Surowy jedwab, Warszawa 1932
- Śpiąca załoga, Warszawa 1933
- Balet powojów, Warszawa 1935
- Krystalizacje, Warszawa 1937
- Szkicownik poetycki, Warszawa 1939
- Róża i lasy płonące, Londyn 1940
- Gołąb ofiarny. Zbiór wierszy, Glasgow 1941
- Ostatnie utwory, zebrał i opracował Tymon Terlecki, Londyn 1956 – wydany pośmiertnie zbiór ostatnich utworów poetki
- Etiudy wiosenne, Warszawa 1976 – niepublikowane juwenilia
- Pocałunki, Warszawa – Rzeszów 2008
- Moja siostra poetka, Warszawa 2010 – wybór poezji, także niepublikowanej, dokonany przez Magdalenę Samozwaniec wraz z płytą CD na której Samozwaniec deklamuje 8 wierszy siostry-poetki.
- Wojnę szatan spłodził. Zapiski 1939-1945, Warszawa 2012 - dziennik wojenny poetki opracowany przez Rafała Podrazę.
Դրամատուրգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Szofer Archibald. Komedia w 3 aktach, 1924
- Kochanek Sybilli Thompson. fantazja przyszłości w 3 aktach, 1926
- Egipska pszenica. sztuka w 3 aktach, 1932
- Powrót mamy. Komedia w 3 aktach, 1935
- Mrówki (myrmeis). sztuka w 3 aktach, 1936
- Rezerwat. Farsa w 3 aktach, 1968
- Zalotnicy niebiescy. Sztuka w 3 aktach, 1933
- Dowód osobisty. Komedia w 3 aktach, 1936
- Nagroda literacka. Komedia w 4 aktach, 1937
- Baba-Dziwo. Tragikomedia w 3 aktach, 1938
- Dewaluacja Klary. Komedia w 3 aktach, 1939
- Popielaty welon. Fantazja sceniczna w 9 obrazach, 1939
- Biedna młodość, (słuchowisko radiowe) radio 1936
- Pani zabija pana, (słuchowisko radiowe) radio 1936
- Złowrogi portret, (słuchowisko radiowe) radio 1937
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Discogs — 2000.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119020866 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ Maria Pawlikowska-Jasnorzewska: Biography and A Woman of Wonder Արխիվացված 2007-01-26 Wayback Machine, University of Toronto.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Sandauer A., Skłócona z historią, в кн.։ Poeci trzech pokoleń, 2 wyd., Warsz., 1962; «Poezja», Warsz., 1970, № 7, s. 9—41.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հոդվածներ Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկայի մասին Արխիվացված 2021-01-22 Wayback Machine
- Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկայի բանաստեղծությունները
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկա» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
