Իգոր Տամմ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իգոր Տամմ
ռուս.՝ Игорь Тамм
Ծնվել էհուլիսի 8, 1895(1895-07-08)[1][2]
Վլադիվոստոկ, Ռուսական կայսրություն[3]
Մահացել էապրիլի 12, 1971(1971-04-12)[3][4][1][…] (75 տարեկան)
Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[3]
բնական մահով
ԳերեզմանՆովոդեվիչյան գերեզմանոց
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Մասնագիտությունֆիզիկոս-տեսաբան, գյուտարար, համալսարանի դասախոս և ֆիզիկոս
Հաստատություն(ներ)Մոսկվայի Ֆիզիկատեխնիկական Ինստիտուտ և Մոսկվայի պետական համալսարան
Գործունեության ոլորտտեսական ֆիզիկա
ԱնդամակցությունԼեոպոլդինա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Լեհական գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատերԷդինբուրգի համալսարան, ՄՊՀ ֆիզիկայի ֆակուլտետ և Մոսկվայի պետական համալսարան[5]
ԿոչումԽՍՀՄ ԳԱ անդամ
Գիտական աստիճանֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինռուսերեն
Գիտական ղեկավարԼեոնիդ Մանդելշտամ
Եղել է գիտական ղեկավարՎիտալի Գինզբուրգ[6], Անդրեյ Սախարով[7], Գերշ Բուդկեր[8], Նիկիտա Մոյիսեև և Alexander Davydov?
Հայտնի աշակերտներVladimir Kadyshevsky?, Լեոնիդ Կելդիշ, Moisey Markov?, Anri Rukhadze?, Viktor Silin?, Միքայել Տեր-Միքայելյան, Եվգենի Ֆեյնբերգ, Սեմյոն Շուբին, Դմիտրի Բլոխինցև, Վիտալի Գինզբուրգ, Անդրեյ Սախարով և Alexander Davydov?
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Nataliya Shuyskaya?
Երեխա(ներ)Evgeny Tamm?
 Igor Tamm Վիքիպահեստում

Իգոր Եվգենևիչ Տամմ (ռուս.՝ Игорь Евгеньевич Тамм, հուլիսի 8, 1895(1895-07-08)[1][2], Վլադիվոստոկ, Ռուսական կայսրություն[3] - ապրիլի 12, 1971(1971-04-12)[3][4][1][…], Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[3]), խորհրդային ֆիզիկոս, ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս (1953), Ֆիզիկայի ոլորտում Նոբելյան մրցանակակիր (1958)։

1918 թվականին ավարտել է Մոսկվայի համալսարանը։ Դասավանդել է երկրի մի շարք բուհերում (1924—1941 թվականներին և 1954 թվականից՝ Մոսկվայի համալսարանում)։ 1934 թվականից աշխատել է ԽՍՀՄ ԳԱ ֆիզիկայի ինստիտուտում։ Աշխատանքները վերաբերում են քվանտային մեխանիկային և դրա կիրառություներին, ճառագայթման տեսությանը, միջուկային մասնիկների փոխազդեցության և տիեզերական ճառագայթների տեսությանը, ջերմամիջուկային սինթեզին։ Մշակել է բյուրեղներում լույսի ցրման քվանտային տեսությունը, էլեկտրոններից լույսի ցրման տեսությունը, լուծել ձայնային քվանտների (ֆոնոնների) հասկացությունը։ Ստեղծել է (Սեմյոն Շուբինի հետ համատեղ) մետաղներում ֆոտոէֆեկտի քվանտամեխանիկական տեսությունը 1931 թ., կանխատեսել էլեկտրոնների հատուկ վիճակների գոյության հնարավորությունը բյուրեղների մակերևույթի վրա («Տամմի մակարդակներ»)։ 1934 թվականին առաջարկել և մաթեմատիկորեն զարգացրել է միջուկային ուժերի քանակական տեսությունը, որի սխեմայով ստեղծվել է միջուկային ուժերի արդի մեզոնային տեսությունը։ 1937 թվականին Իգոր Տամմը Իլյա Ֆրանկի հետ ստեղծել է Վավիլով-Չերենկովի էֆեկտի տեսությունը։ Մշակել է (1945 թ.) միջուկային տարրական մասնիկների փոխազդեցության բացատրության մոտավոր մեթոդ (Տամմի-Դանկովի մեթոդ)։ Ունի ջերմամիջուկային կառավարվող սինթեզի ստացման խնդրին վերաբերող կարևոր աշխատանքներ։ Ստեղծել է ֆիզիկոս-տեսաբանների դպրոց։

Պարգևատրվել է Լենինի և Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշաններով, արժանացել ԽՍՀՄ պետական մրցանակի (1946 թ., 1953 թ.), Ֆիզիկայի ոլորտում Նոբելյան մրցանակի (1958 թ.)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
  2. ↑ 2,0 2,1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Тамм Игорь Евгеньевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  6. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  7. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  8. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  9. ↑ The Nobel Prize in Physics 1958 — Nobel Foundation.
  10. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  11. ↑ Большая золотая медаль РАН имени М.В.Ломоносова — RAS.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իգոր Տամմ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 557)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իգոր_Տամմ&oldid=9001475» էջից